Сангийн сайдын өнгөрсөн долдугаар сарын 16-нд гаргасан тушаалын дагуу боловсролын салбарт өөрчлөлт хийх болсонтой холбогдуулан багагүй асуудал дэгдээд байгаа. Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн багш, ажилчдын орон тоог цомхотгосноор ажлын чанарыг сайжруулах, улмаар үргүй зардлыг багасган төсөв хэмнэх боломжтой хэмээн энэхүү шийдвэрийг УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа Сангийн сайд байх үедээ гаргасан аж. Тэрээр энэ асуудлын тухайд “Хэн дуртай нь сургууль, цэцэрлэг байгуулан өөрсдийн талын хүнийг авч ажиллуулснаар хүүхдийн боловсролын асуудал хоцрогдож байгаа. Мөн боловсролын салбар ч нэр хүндээ алдаж дуусна. Тиймээс энэ салбарыг хэрхэн өөд нь татах, хөрөнгө оруулалтаа яаж зохицуулах вэ гэдэг асуудалд анхаарал хандуулж ийм шийдвэр гаргасан” гэж тайлбарласан юм. Гэвч бодит амьдралд нийцэхээргүй буруу шийдвэр гаргалаа гэж бухимдсан багш, ажилчид “Ирэх оны төсөвт энэ асуудлыг дахин авч хэлэлцэхгүй бол 2700 гаруй хүн ажилгүйчүүдийн эгнээнд шилжиж, ахуй амьдрал нь доройтно. Мөн хүүхдийн боловсрол, хөгжлийн асуудал ч бүрхэг болох нь” гэж шүүмжлэн БШУЯ-ны Үйлдвэрчний эвлэлд ханджээ. Үүгээр ч зогсохгүй, тус байгууллагын дарга болон гүйцэтгэх зөвлөлийн төлөөлөл УИХ-ын есөн гишүүний хамт өчигдөр Сангийн сайдад санал хүргүүлсэн билээ. Энэхүү саналд гарын үсэг зурж, асуудлын дагуу хэвлэлийнхэнд хандсан УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалангаас цөөн асуултад хариулт авлаа. -Та бүхний гаргасан саналд ажлын байрнаас гадна ямар асуудлууд багтсан бэ? -Өнгөрсөн долдугаар сарын 16-нд Сангийн сайдын гаргасан 156 дугаар тушаалаас үүдэн өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд 2400-2700 орчим хүн ажлаасаа халагдах болчихоод байна. Өөрөөр хэлбэл, сургууль, цэцэрлэг, дотуур байранд ажиллаж буй тогооч, хөгжмийн багш, галч, цэвэрлэгч зэрэг хүүхдэд хамгийн их хэрэгцээтэй үйлчилгээг хүргэдэг хүмүүс ажилгүй боллоо. Энэ бол зөвхөн нэг аймгийн асуудал биш. Монгол Улсын хэмжээнд боловсролын салбарт ажиллаж байгаа олон хүний амьдралд хүнд тусах шийдвэр байна гэж үзээд УИХ-ын нэр бүхий есөн гишүүн өчигдөр Ерөнхий сайд, Боловсролын сайд, Сангийн сайдад энэ асуудлыг тавьсан. Энд гурван асуудал багтсан. Нэгдүгээрт, 2400-2700 хүн ажилгүй болох нь. Хоёрдугаарт, хөдөө орон нутгийн сургууль, цэцэрлэгт байгаа хүүхдүүдэд хэн хоол хийж өгч, дулаан байлгаж, цагаан хэрэглэлийг нь угааж өгөх вэ. Хүүхдэд хүрэх ёстой энэ мэт үйлчилгээнүүд алга болох нь. Гуравдугаарт, 2013 оноос Боловсролын салбарт өөрчлөлт хийхээр тусгасан. Боловсролын салбарын туслах ажилтнууд багш нар шиг нэмэгдэл цалин авах тухай олон жил ярилцаж байж хуулинд оруулсан шүү дээ. Тэгэхээр боловсролын салбар, тэр тусмаа сургуулийн өмнөх боловсрол олгох байгууллагад ажилладаг 2700 гаруй хүн ажлаасаа халагдвал олон жил хөдөлмөрлөсөн нэмэгдэл цалин, тэтгэвэр тэтгэмжээрээ хохирно гэсэн үг. Ийм асуудал үүссэн учраас УИХ-ын есөн гишүүн холбогдох хүмүүст нь асуулга тавьсан юм. -Жишээ авч үзэхэд, Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл сумын дунд сургуулийн дотуур байрны туслах ажилчдын талаар нэлээд яригдаж байсан. Энэ мэтчилэн хөдөө орон нутгийн багш, ажилчид санал хүсэлтээ та бүхэнд хүргүүлж байв уу. Юу юугүй ажлаасаа халагдах дээрээ тулчихаад байгаа юмуу? -Үнэн л дээ. Би тус аймгаас сонгогдсон гишүүн. Өнөөдрийн байдлаар, Хөвсгөл аймагт 120 хүн ажлаасаа халагдах мэдэгдэл авчихаад байна. “Сангийн сайдын тушаалаар та ажлаасаа халагдах ёстой” гэсэн мэдэгдэл. Тиймээс аймгийн Засаг дарга, Боловсрол соёл, шинжлэх ухааны газрын дарга нь над руу албан бичиг явуулсан төдийгүй ажлаасаа халагдаж буй хүмүүс ч тодорхой мэдээлэл өгч байсан. Энэ асуудал зөвхөн Хөвсгөл аймгаар ч зогсохгүй. Манай 18 аймаг, 330 суманд ажиллаж амьдарч буй олон хүний эрх ашгийг зөрчиж байгаа учраас УИХ-ын гишүүд бид анхаарал хандуулах ёстой гэж үзсэн. -Яг ямар хүмүүс нь ажлаасаа халагдах гэж байгаа юм бэ? -Энэ зөвхөн хүүхдийн тооноос хамаарч багш, ажилчдын орон тоог цомхотгож буй асуудал. Хөдөө орон нутагт сургууль, цэцэрлэгт хамрагдаж буй хүүхдийн тоо нийслэл хотынхоос харьцангуй бага байдаг шүү дээ. Тэгсэн атлаа ажлын ачаалал нь өндөр. Дотуур байрны галч гэхэд л уулнаас мод татаж бэлтгэх, хүүхдүүдийг дулаан байлгах гэж хонон өнжин ажилладаг. Мөн цагаан хэрэглэл угаадаг хүмүүс нь ч ажлаа хүчирдэггүй. Гэтэл иймэрхүү туслах ажилтнуудаа халчихаар тэр дотуур байрны багш нь өөрөө галч, манаачийн ажлыг хийх болж байна уу.  Цэцэрлэгийн эрхлэгч нь хүүхдүүдийн цагаан хэрэглэлийг угааж, анги танхим цэвэрлэх үү. Иймэрхүү бодит амьдралд нийцэхээргүй тушаалаас болж, хүнд нөхцөл байдал үүсчихээд байна шүү дээ. Р.Мөнгөн