Хүмүүс бид өөрсдийн бодит түүхийг мэдэхийн тулд элэнц, хуланц, эрт дээр үед амьдарч байсан төрөл төрөгсдөөсөө асуухыг хүссэн олон асуулт байдаг. Харин XXI зуунд энэ бүхэн боломжтой болоход ойрхон болжээ. Эрдэмтэд хүний оюун санаа тэр дундаа тархи нас барснаас хойш 70-300 жил бодит мэт амьдрах боломжтойг судалж мэдсэн байна.

Эрдэмтэд хүн нас барсан  ч дахин шинэ биед оюун ухаан буюу тархиа шилжүүлэн суулгаж хуучин амьдралаа үргэлжлүүлэн амьдрах боломжтойг судалж байна. Капланы тооцоолсноор эрэгтэй хүн дунджаар 60-70 насалдаг ба  энэ хугацаандаа оюун ухааны зарцуулалтаараа илүү байдаг. Тиймээс энэхүү оролдлого нь амжилттай болсон тохиолдолд  хүний оюун санаа үргэлжлэн амьдарч болох юм.

“New Business” сэтгүүлд нийтлэгдсэн “Russia-2045 төсөл”-ийн нэгэн эрдэмтний ярилцлагад “Гадаад орчноос эсвэл шинэ боломжит арга замаар муудаж, амьд байх чадваргүй биеэс салж  уураг тархитайгаа холбогдох боломжтой болно. Ер нь хүний уураг тархи биеэсээ илүү урт амьдрах чадвартай. Хэрэв бид гадаад орчинтой оюун ухаанаа холбож  харилцаанд орж чадвал бид хүн төрөлхтний амьдралыг илүү урт бөгөөд ач холбогдолтой болгож болох юм” хэмээн нийтэлсэн байна.

Эрдэмтэн Каплан хэлэхдээ, тархи шилжүүлэн сулгахад хамгийн чухал зүйл бол техникийн шийдэл байх юм гэдгийг онцолсон. Одоогоос 30-40 жилийн өмнө хамгийн анх нэг нохойноос нөгөө нохойд толгой шилжүүлэн суулгах мэс засал хийгдэж байжээ. Энэ туршилт хэдийгээр амжилттай сайн болж өнгөрсөн ч өнөө цагт үүнийг хийлгүй хойшлуулсаар байгаа. Учир нь нийгэм тэднийг эсэргүүцсэн” хэмээн биологичид ярьж байсан юм.

Капланы боловсруулж буй судалгаагаар үхсэн хүний тархийг шилжүүлэн суулгавал хүн өмнөх амьдралаа хэвээр үргэлжлүүлэх болон ажил хөдөлмөр хийхэд хангалттай боломжтой гэнэ. Хамгийн гол нь мэдээлэл солилцоход тархи шинэ биеийг удирдан чиглүүлэх ба эрчимтэй амьдралтай байлгах хөшүүрэг чухал үүрэгтэй юм. Энэ асуудлыг шийдэх нэг арга зам бол биотехнологийг хөгжүүлэн харилцаанд оруулах юм. Үүнийг тархины цахим тооцоолуур ч гэж хэлж болох аж.

 “Бидний мэдэх хэн нэгний хэдэн настай байх нь тийм ч сонин биш тэд хэдэн ч настай байж болно. Гагцхүү тэдний амьдрахыг хүсч байгаа нь л чухал. Хүмүүс 60-70 наслахдаа өөрийн гэсэн амьдралын туршлагатай болдог. Энэ хугацаанд хүн өөрийнхөө юуг сайн хийж чаддаг, юу хийж чаддаггүй гэх зэргээ ухамсарласан байдаг. Би нэг удаа маш хөгшин нэгэн хүнтэй ярилцсан, тэр хүн бараг 100-гаас илүү насалсан байх. Тэрээр бие даан амьдрах чадвараа бараг алдсан байсан юм. Харин би түүнээс асуулаа.

-Та ядарч туйлдаж байна уу, амьдралаас?

-Үгүй дээ, би ядрахгүй байна.

-Та энэ амьдралаасаа юуг авч үлдэхийг хүсч байна?

-Би дахин жаахан ч гэсэн урт удаан амьдралыг, мөн цаашид юу болохыг харахыг хүсч байна.” хэмээн хариулсан юм. Бидэнд илүү урт удаан амьдрах боломж бий хэмээн эрдэмтэн Каплан өгүүлж байна. Энэ бол хүн бүхний төрөлхийн хүсэл гэж хэлж болно. Хүн бүхэн л өөрийн болон үр хүүхдийнхээ сайн сайхан амьдрахыг харахыг туйлаас их хүсдэг шүү дээ.

Э.Мөнхнасан