Энэ өдрийн мэнд хүргэе, эрхэм уншигчид аа. Ид зун цаг болохоор бүгд л янз бүрийн адал явдал өгүүлэх зүйлтэй болсон байгаа байх даа. Би харин тийм их явсангүй. Нэг найз маань хөдөө бизнес хийгээд түүнд нь тусалж хотоос ойрхон гарч орж их давхилаа. Zolboo уншигчийн машиныг хүн авч яваад унагасан гэж сэтгэгдэл бичжээ. Ер нь машинаа ч жолоогоо ч хүнд дамжуулах дэмий л юм шиг байгаа юм. Хавар бил үү нөгөө Аятунгаа бас машинаа мөргүүлчихсэн билүү. Бүсгүйчүүд болгоомжтой, санаатай байна шүү. Авто ослын мэдээ их байна... Сонин дуулгахад, өнөө өвөө эмээ хоёр бас дахиад хэцүүхэн байх шиг байнаа зайлуул. Би өчигдөр нэг очлоо. Нөгөө охиноо хоёр ачтай нь хөдөө нөхрийнх нь гэрээд явуулсан гэнэ. Болж өгвөл учир зүйгээ олоод ир гээд. Тэгээд бас яаж хоосон явуулах уу бас л тэтгэврээ зээлж аваад хувцас хунар авч өгөөд явуулчихсан. Хоёулаа бүсээ чангалсан маягтай сууж байна лээ. Тамхи сүүгээр тасарсан бололтой. Тог цахилгааны мөнгө нь 17 мянга гарсан гэхээр нь тэрийг нь би өгөөд гарлаа. Мэдээж намайг туслаач гээгүй гэхдээ бас хараад байх шиг байна лээ зайлуул. Охин нь хол хөдөө гарсан бололтой утас холбоо байхгүй байгаа гэсэн шүү. Манайхаан хотод байгаа нь энэ зүгт нэг хөнгөхөөн хараа хандив хандуулаарай, манайхаан. С.Нямжав. Төрийн банк-101100317429. Утас нь 88249759
6
Ингээд хэд хоног явсан сонин хачин элдэв зургаас буулгалаа. Таалал орштугай.
6
1.Өөрөө саваа авч л очоорой
Хөдөөнөөс дөнгөж орж ирээд Хархорин захын хойгуур гарч яваад нэг ойрхон халтуурт гарлаа. Залуухан гуч л гарч яваа болов уу байрын махлаг цагаан хүүхэн 5 литрийн цэвэр усны саванд хийсэн айраг бололтой зүйл барьчихсан урд суугаад “Гэмтлийн ард нөгөө дээшээ өгсдөгөөр явчих” гэлээ.
6
Х -Чи айраг аваа юу, хэд гэж байна?
З/зорчигч/ -Аан тийн, 2200 гэв үү.
Х -Бас хямдарчээ. Хэр айраг байх шиг байна?
З -Өө мэдэхгүй ээ ккк. Би ч шууд л эхний таарснаас нь авчихсан. Ууж мууж чадахгүй ш тээ...
Хүүхэн нэг л ярих дургүй байх шиг санагдав. Ярвайсхийн цонх руу харчихлаа. Халуунаас л нэг реакци аваад байх шиг. Гэлээ ч би мөчөөгөө өгөхгүй яагаад тавын таван литр айраг амсах ч үгүй захаас авч, хэнд өгөх гэж яваа санаа оноог нь хэлүүлэхээр улайрлаа.
Х - Аан... Сайн л амсаж авч байхгүй бол айраг ч янз бүр шүү.
З -............... тнх янз бүр л гэх юм мэдэх биш. Ёооё халуунд хүмүүс тэгээд яаж айраг архи уугаад ингээд хөл дээрээ яваад байдаг байна аа.
Х -Аан ийм халуунд уувал ёстой дуусах байх. Ялангуяа чи наад айраг уугаад наранд алхвал.
З -Би уухгүй ээ. Хүүхдээ айргаар шавшдаг юм уу гээд. Та мэдэх үү? Зун хүүхдийг айргаар шавшаад борлуулаад авбал ёстой янзын дархлаатай болдог гэж байна ш тээ. Юун ханиад хатгаа.
Х -Өө тэр ёстой үнэн байх шүү.
З -Үнэн гэнэ. Манай нэг эгч 3 жил уушигны сүрьетэй гээд аягүй тураад хэцүү болчихсон яваад байсан ноднин хөдөө яваад аягүй сайхан болчихоод ирсэн. Тэгсэн хөдөө гол дээр айргаар шавшаад дотроосоо саам уугаад сар илүү болоод ирсэн байсан. Ёстой янзын болсон байсан. Одоо бараг эдгэчихсэн байна гэж байна ш тээ.
Х -Өө сайхан хэрэг байна даа. Айраг ч цул витамин шүү.
З -Хүүхдээ аваад явсан. Манай багатай чацуу 6 настай хүүтэй. Тэр нь бас өвчин ээрнэ, сульдаа. Ханиад гээд л байдаг байсан. Хөөрхөн хар юм болчихоод ирсэн байсан. Тэр нь бас ханиад ерөөсөө хүрээгүй гэжийн ш дээ. Манайх ч энэ жил унаа машинаа зарчихсан. Зуслан байшин гэж байх биш. Ядаж хашаандаа гүйж явахад нь айргаар шавшаад байя гэж бодоод энийг авсан юм. Үнэтэй юм аа. Гэхдээ яахав дээ. Өвөл нь ханиад хүрч зовоохгүй бол гээд. ...Дээр нэг найз нэг ийм ундааны савтай айраг өгөөд. Би ууж чаддаггүй юм чинь. Нөгөө эгчийг санаад хүүгийнхээ нуруу цээжийг жоохон шавшаад. Манай тэр гэрт байх биш наранд л гүйгээд тоглоод. Тэгсэн айраг түрхсэн хэсэг улайж ирснээ хөөрхөн борлоод ирж байх шиг санагдсан. Нэг тийм хөрс тогтоод байгаа ч юм шиг. Санаа дагаад. Тэгээд л ерөөсөө хэд хоног айргаар нурууг нь шавшья гэж шийдээд.
Х -Тэр үнэн үнэн. Жоохон түлэгдээд байгаа юм шиг болж ирснээ сайхан борлоод ирдэг юм билээ. Яг л хөрс тогтоно гэдэг чинь үнэн.
З -Тийм үү. Тэгээд харин хэрэг болгож зах гараад жоохон айраг аваад явж байгаа байхгүй юу.... Харин энэ хийж өгч байгаа савнууд нь ёстой юмаа. Хойноо баахан ундааны шавхруутай сав овоолчихсон. Бүүр хаалганы тэнд бол хоёр аймаар хүн зарж байна лээ. Хүүхэн нь нэг ус шиг юмаар сав саваа дамжуулаад зайлаад байх юм. Тээр жил нэг хятад айлд очсон чинь өглөө нь нэг түмпэнтэй усаа дамжуулаад гараа угаагаад байсан. Яг тэрэн шиг санагдаад. Хаанаас яаж ч цуглуулсан савнууд байгаа юм. Тэд нь хүмүүс амаараа тойруулаад уучихсан шүлс цэр байгаа юм билүү бүү мэд ш тээ. Эрүүл ахуй бол ёстой алга. Би ч цэвэр ус саваад саванд нь хийлгэж авлаа. Ер өөрөө савтайгаа л ирмээр юм байна. Сэтгэлд сэвгүй....
6
2.Харсаар байгаад юм оруулчихлаа
Үеийн шахуу нэг бондгор бор хүүхэн “эх нялхас” гэнгүүтээ утсаараа ярьж гарлаа.
6
З/зорчигч/ -Хөөе хө, хөгжмөө намсгачих даа... Аан за ээж нь сая ажлаасаа гарлаа. Гэрээр орох гэснээ болиод шууд явж байна. За яаж байна. Хүүхдээ харав уу. ... аан тэгнэ ш тээ. Чи тэгээд наад хөхний товчоо тойруулаад сайн ил. Тэр сүү саадаг нэг юм байдаг юм. Би тэрийг бариад орьё... аан тэгнэ ш дээ. Хөөрхөн юм аа ккк. За за ээж нь ингээд яваад орьё, за за тэрийг авчихья.
Хүүхэн утсаа салгаад нэг алчуур гаргаж ирж хөлсөө арчаад хэсэг сэвж явснаа хэнд ч юм хандаж “эмээ болчихсон чинь зүгээр” гэж өгүүллээ. Кабинд бид хоёроос өөр хүн байхгүй тул би надад хэллээ гэж ойлгоод “Аан ачтай болоо юу. Баяр хүргэе” гэлээ. Хүүхэн “Аан эд нар чинь хар нялхаараа хүүхэд гаргачих юм байна ш дээ” гэх нь нэлээн яриа нэгэн бололтой .
З -...Өө хар нялхаараа ш тээ. Дөнгөж 18-тай. Ёстой харсаар байгаад юм алдчихлаа шүү. Хөл гар нь жоохон хөөрхөн юм аа гэнээ бас яана.
Х -Өөрөө хүүхдээрээ байгаа улс хөөрхөн юм их ярих байх шүү.
З -Хөөш нээрээ. Одооны хүүхдүүд айхтар болсон байна аа. Манай нэг найзын охин нь бүүр гэр орондоо ирэхгүй алга болчих гээд. Тэгээд сонсох нь хэд хэдэн банди нартай яваад байгаа гээд. Олж аваад яасийн ийсийн, яагаад ингээд байгаа юм гээд. Манай найз хүүхэн чинь өөрөө багш байсан маниас арай л өөрөөр үзэж байгаа ш дээ. Тэгсэн охин нь нөгөө “юманд” бүүр ороод хиймээр санагдаад байх юм гэж хэлсэн байна ш дээ. Одоо мэдээлэл аймаар болчихсон хар багаасаа янз бүрийн юм туршиж барьж үзээд. Янз бүр болгодог юм хум ууж барьж үзээд. Тэгээд эмч эмнэлэгт хандаж одоо эмчлүүлж байгаа. Бараг нөгөө юманд донтуулчихсан юм уу, хаашаа юм, нэг тийм юм ярьсан.
Х -Аймаар юм аа. Цаад банди нар нь юм өгчихсөн юм болов уу?
З -Бүү мэд. Нөгөө хүүгээ хэлэхгүй нуугаад байгаа гэсэн ш дээ. Би чинь охиноо ёстой орой явуулахгүй 11 болонгуут л хашгичаад, хөөж мөрдөөд бөөн юм болоод л байсан. Тэгээд энэ ш тээ. Эмээ болчихлоо. Өдөр нь л одоо юм болчихдог юм байх даа ккк нээрээ. Гадуур ерөөсөө хонуулахгүй. Тэгвэл би чинь арьсийг нь өвчөөд хаяна. Тэгсэн нэг л хачин царайтай яваад байсан. Нэг л өдөр “ээж би хүүхэд олчихлоо” гээд.
Х -Аав нь тэгээд байгаа биз дээ?
З -Байнаа байна. Нэг жоохон хүүхэд бас. Одоо төрөхөөр нь хөдөө гадаа аав ээж рүүгээ авч явчих юм ч яриад байх шиг. Манайд нэг л ирсэн. Би ч одоо яршиг хүүхэд шуухадтай болсон улсыг ширүүлээд яахав гээд. “Наашаа наашаа” гээд байгаа л даа. Муу охиноо нялх хүүхэдтэй айл руу явуулчихвал нойр хүрэхгүй биз дээ. Яадгийн тэрнийх нь аав ээжүүд ирж уулзах л юм гэсэн. Худууд одоо юу гэх нь үү бас ккк. Худууд гэчихжээ. Одоо худууд гэнэ биз дээ тэ. Хүргэний талын аав ээжийг чинь. Тэд нартайгаа нийлж нэг ууж идэх найр хурим болох нь уу яахнав. Сайхан ч юм шиг. Сайхан ч юм шиг гэчихжээ бас. Хар нялхаараа хүүхэд гаргачихсан хэцүү ч юм шиг... Нялх юм ч хөөрхөн дөө тэ. Юу ч болсон гэртээ хэд хоног хажуудаа асаргаандаа байлгасан нь дээр байх тэ?
Х -Тэгэхгүй юу хөө. Нялх юм ч хөөрхөн ш дээ.
З -“Тан шиг давхраатай юм” гэчихжээ бас өчигдөр. Өөрөө аавыгаа дуурайсан онигордуу байхгүй юу тэр чинь ккк.
Х -Өвөө нь одоо юу гэх үү?
З -Өвөө нь гэж манай нөхөр үү. ...Зайлуул миний хань чинь өөд болсон. Ослоор явчихсан юм. Байсан бол ч яадгийн л гэх байх. Энэ аавыгаа дуурайсан юм байна аа. Аав нь бас юманд нэг их цочроод байдаггүй байсан юм зайлуул. За за эмээ болчихлоо доо... Энэ хавьд чинь хүнсний дэлгүүр юу билээ. Байвал зогсчихоорой хөө. Өө энэ хүүхдийн дэлгүүр юм шиг байна. Тийм байна уу хөө. Наанаа зогсчих зогсчих. Тэр муу нярайд нэг бойтог шиг юм аваад орьё...
6
Охиноо эрт хүүхэд гаргалаа гэж эмзэглэх ч цаанаа бас баяртай яваа залуухан эмээ ийн “Билэг” их дэлгүүрийн ойрхон буугаад хөл хөнгөн зам гарч гүйлээ.
6
3.Хүүхэд гаргамаар байна
3-р эмнэлгийн урд туслах замаар эргэтэл ямар нэг чухал зүйлийг хүүрнэлдэн хоёр биеэ түшин тун дотно явсан хоёр эмэгтэй гэнэт намайг анзаарч гараараа дохиж байгаа нь толинд харагдлаа. Зогсоод хүлээлээ. Хоёулаа бие биенээ дэмнэн гүйж ирээд суулаа.
Гуч гаран насны нэлээн цэмцгэр хоёр хүүхэн хормой хотоо хумьж нэлээн тухтай сууж аваад “13 явья” гэлээ. Бас л нэлээн удаан уулзаагүй хоёр бололтой. Тэр яасан, энэ хаана байна. Чи ноднин зун яасан, би тэгсэн гээд л хоёр жилийн тойрогт ойр тойронд нь юу болж амьдрал хэрхэн буцалсан талаар ярьж гарлаа. За тэгээд сүүлдээ ярианы сэдэвт гадаад оронд амьдарч байгаад ирсэн нэг найз хүүхнийх нь тухай яриа орж ирлээ.
6
З/зорчигч/ -Өө цаадах чинь ирээд, одоо нөхөр хайгаад сүйд.
Н/найз/ -Тэндээ гадаад хүнтэйгээ суусан гээ биз дээ.
З -Тийн. Гэхдээ одоо бараг салж байгаа юм биш үү. Тэд нар чинь бидэн шиг биш гэж байна. Охин нь энэ жил 18 хүрч байгаа ш дээ. Тэгсэн одоо тусад нь гарга гээд байгаа гэнэ. Тэднийх чинь хүүхдийг 18 нас хүрэнгүүт нь тусад нь гаргадаг, хамт байлгадаггүй гэж байна. Тэгээд охиноо бодоод нөхрөөсөө салаад эх орондоо ирлээ гэж ярьсан ш тээ.
Н -Өө тэгэх байх. Хууль дэг журмаар яваад сурчихсан хүмүүс шүү дээ тэд нар чинь. Манайх шиг бөөнөөрөө нэг дороо том жижигггүй хамаг юмаа хийгээд унтаж хэвтээд байгаад байхгүй л дээ.
З -Тийм юм шиг байна лээ. Тэгсэн бүүр /хүүхэн толинд над руу хялам хийснээ найздаа дөхөн шивнэж/ ...... зөвхөн амралтын өдөр л гэж байна ш дээ ккк. Ажлын өдөр бол үгүй. Маргааш ажилтай болохоор эрч хүч алдана гээд ккк. Амралтын өдөр л тэр ажлаа хийнэ. Бүүр тогтчихсон гэсэн.
Н -Тэгээд эхнэр нь хүсээд юу яая, энэ тэр болвол яахын, хамаагүй юу тэ ккк. Хэцүү юм байна даа.
З -Үгүй гэнэ дээ ккк. Энерги алдана гээд ёстой хийхгүй гэж байна шүү.
Н -ха ха ха тэр ч арай л юм аа.
З -Одоо цаадах чинь тэгээд эндээ нэг юмтай сууя гэчихсэн архи дарс уудаггүй нас тогтсон юм байвал суугаад хүүхэд гаргамаар байна л гээд байна лээ.
Н -Одоо дөч гарчихаа биз дээ. Бушуухан нэг хүүхэд гаргачихсан нь дээр ш тээ. Тэнд тэгж хийдэг, хийлгэдэг юмаа боолгуулж байхаар тэ ккк. Нэг хүүхэд гаргачихсан нь зөвдөнө. Цаадах чинь айхтар л даа, тэрийгээ тооцчихсон л яваа.
З -Тнх. Хүүхэд л гаргамаар байна гээд дарс шимсэн ганган цагаан хүүхэн байна лээ ккк.
.
4.Тулсан мөнгөтэй шүү
Цагаан майк, цагаан өмд, цагаан оймс, цагаан пүүз болсон цав цагаан царайтай үсээ гээлдсэн ёстой хувцастай ойрхон зөрөмгүй 25 орчим насны янзын цэмцгэр залуу сууж Өргөө рүү хүргүүллээ. Гартаа нэг цэвэр ус барчихсан. Түүнийгээ сүрхий нямбай онгойлгож жавжаараа ч дусаахгүй тун нямбай гэгч нь хэд залгилснаа, мөн л нямбай гээч нь эргүүлэн бөглөж хэр ууснаа нэг хэмжиж хараад бага зэрэг уруулаа шилэмдсэнээ яриа өдлөө.
.
З/залуу/ -Өөх халуун байна шүү. Ах халтуур хийхэд чанга байгаа биз. Хот бараг хүнгүй болчихсон юм биш үү тэ ккк.
Х -Аа яахав хааяа ганц нэг тойрч л байна. Хүн бага, орлого муу байна аа.
З -Сая ёстой нэг эмээ бид хоёр лаг наймаа хийлээ ш тээ. Ундаа авах гээд. Нэг эмээ байсийн. Би чинь мянган төгрөг өгчихөөд нэг ундаа гээд лаг зогсоод байсан чинь эмээ өөр хүмүүст юм өгөөд намайг тоодоггүй.
Х -Хн, за.
З -Тэгээд би чинь “хөөе эмээ нэг ундаа гэсэн ш тээ” гээд томорсон чинь. Харин эмээ “хүү минь мянгын ундаа гэж алга болсон доо” гэдэг байна даа ккк. Тэгэхээр нь “За тэгвэл 1000-д уучих юм юу байна” гэсэн чинь “за...харин ус л байна даа” гэдэг дээ ккк. Юмны үнэ нээрээ өсчихжээ.
Х -Аан доллар өсөөд байна гэсэн биз дээ.
З -Өө нисчихсэн байна лээ. 1860 гараад байгаа юм биш үү. Кино үзье гээд нэг охин энэ Тэнгис дээр дуудчихсан ккк. Билетний үнэ нэмэгдчихсэн. Тийм хямдхан билет байхгүй болсоон гэх вий дээ тэ ккк. Нээрээ аймаар болсон байна ш дээ. Сүн сүн гээд өсөөд л... За ах хэд гарч байна. 1500 болно биз дээ.
Х -Одоо энэ хүртэл 1500 гэж явдаг такси алга болсоон дүү минь, ккк.
З -Ха ха ха, ах тэгэхгүй шүү одоо больё. Тулсан мөнгөтэй яваа хүн шүү би...
7
За ингээд элдэв сонин эгэл амьдралын эрээн бараан өнгөнөөс түүвэрлэн буулгах өнөөдрийн уулзалт энэ хүрээд өндөрлөж байна даа. Би нэг хэд хоног амарна аа. Бүүр жинхэнээсээ утсаа хаагаад, машинаа тавиад. Гэхдээ баасанд бичлэгээ өгнө гэж бодож байгаа.
Нарших ба шартахаас болгоомжилж анхаарал болгоомжтой амарч зугаалж яваад ирээрэй манайхаан. Бүгдэд нь сайн сайхныг хүсье.
Бас нэг зүйл. Манайхаан энэ хаягаар нэгдье. "лайк" шүү: https://www.facebook.com/HOOVON
6
Иргэний дуу хоолойг нийгэмд түгээгч, Таксич Хоовон Хөх