1945 оны хавар. Энэ бол далан сая хүнийг авч одсон Дэлхийн хоёрдугаар дайны төгсгөл, зургаан жил үргэлжилсэн цусан голын урсгал татарч байгаа үе.

Ялгуусан улаан арми европыг чөлөөлж, олон сая хүний магнайг тэнийлгэж, дэлхийд энх тайвныг авчирч, дэлхий нийт дайн дууслаа хэмээн малгайгаа шидэлж, дайны агуу баатруудаа угтаж байсан үе. Гэвч тэр агуу баатрууд хэн байв?

 “… Нурсан байшингууд, энэ тэндгүй ялалтын дуугаа дуулсан орос цэргүүд… тэднийг зогсоох хэн ч байхгүй, тэд үргэлж согтуу, тэд яг л адгуус мэт…” Марта Хиллер гэгч сэтгүүлч бүсгүй 1945 оны Берлиний хаврыг ингэж дүрсэлжээ.

Аль ч дайнд энгийн иргэд хамгийн их хэлмэгддэг. Дайны төгсгөл ирснээр Германд гэрээ сахиж үлдсэн сая сая эмэгтэйчүүд, хүүхдүүдийг Гитлерийн хорих лагерт байсан жүүдүүдийн адил хувь тавилан хүлээж байлаа. Дайны галд адгуус мэт болсон сая сая улаан армийн цэргүүдэд эр нөхрөө дайнд алдсан эмэгтэйчүүдээс илүү олз гэж байгаагүй биз.

Зөвлөлтийн цэргүүд 1945 - 1948 оны хооронд 1.9 сая эмэгтэйг хүчирхийлсэн баримт байна. Энэ бол хүний түүхэн дэх хамгийн их нийтийг хамарсан хүчирхийлэл. Дэлхийн хоёрдугаар дайны хүн төрөлхтөнд үлдээсэн бас нэг рекорд. Бид сэтгэл сэрдхийлгэм энэ тоог Зөвлөлт улс задарсны дараа л олж мэдсэн билээ.

Их Британий зохиолч, түүх судлаач Антони Биивор энэ талаар дорвитой судалгаа хийсний үр дүнд уг аймшигт хэргийг дэлхий нийтэд ил болгожээ. Түүний судалгаагаар, Улаан армийн цэргүүдийн хүчирхийлсэн эмэгтэйчүүдийн 1.4 сая нь одооны Калининград буюу Зүүн Прүсс хавийн хотуудын сууршмал хүүхнүүд гэнэ. Зөвхөн Берлинд гэхэд ойролцоогоор 100 мянган эмэгтэй үр хөндөлтөд орж, 250 мянга гаруй хүн амь эрсэдсэн байна. Дийлэнх нь амиа хорлох ч юмуу хүчирхийллийг эсэргүүцсэнээс болж алуулсан эмэгтэйчүүд байна. Антони Биивор дурдахдаа, “орос цэргүүд 10 настайгаас 80 настай эмэгтэйчүүдийг ээлж дараалан хүчирхийлж байсан, хүчиндсэн эмэгтэйчүүдээ хайр найргүй зодож, заримыг нь бууддаг байсан нь эмгэнэлт үнэн болоод байна” гэжээ.

Зөвлөлтийн цэргүүд өөрсдийн хийсэн үйлдлээ немцүүдийн үйлдсэн нүглийн төлөөс, хэмээн зөвтгөдөг байсан хэдий ч 1947 онд цэргийн удирдлагууд энэ хэрээс хэтэрсэн явдлыг таслан зогсоох шийдвэр гаргажээ.

Тухайн үед амьдарч, энэ аймшигт хүчирхийлэлд өртөж байсан хүмүүсийн өдрийн тэмдэглэл одоо хэр олдсоор л байна. Тэдний нэг Марта Хиллерийн өдрийн тэмдэглэлээр Германы найруулагч Макс Фарбербох “A Women In Berlin” кино хийж 2008 онд дэлгэцэнд гаргаснаар энэ аймшигт түүхийг уран сайхны аргаар гайхамшигтай харуулсан.

Гитлерийн сая сая хүнийг хоморголон устгаж, дэлхий нийтийг нэг үндэстэн захирна гэсэн аймшигт зорилгыг таслан зогсоосон Улаан армийн зоригт хөвгүүдийг бид магтсаар, дуулсаар ирсэн. Тэд үнэхээр баатарлаг байсан, тэд европыг чөлөөлсөн, тэд дайнд ялсан.

Гэвч дайн бол дайн, дайнд ялагч байдаггүй, дайнд зөвхөн хохирогч л байдаг гэж нэрт зохиолч Айн Рэнд хэлсэн байдаг нь юутай үнэн бэ?

Г.Саруул