УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв.
Гэр хорооллын иргэн газраа барьцаалж зээл авдаг тогтолцоог сайжруулах, газрыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах зорилготойгоор Засгийн газраас уг хуулийн төслийг өргөн барьсан юм. Уг хуулийн төслийг зарим гишүүд дэмжиж байгаа бол зарим нь эсэргүүцэн маргаан дэгдээгээд байгаа юм. Байнгын хорооны хуралдаанаар уг асуудлыг хэлэлцэх үед гишүүд байр сууриа илэрхийллээ.
УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Ж.Батзандан:
-Газар барьцаалах гэрээ байгаа бол барьцааны эд зүйлийг худалдахдаа шүүхийн шийдвэрийг хангуулна. Талууд гэрээндээ үл маргах журмаар биелүүлэхээр тохиролцож нотариатаар гэрчлүүлсэн бол Нотариатын мэдэгдэх хуудас шүүхээр баталгаажсан байна. Үүний дараа Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага газрыг албадан дуудлага худалдаагаар борлуулаад үүргийн гүйцэтгэлийг хангана. Одоо хэрэгжиж байгаа хууль эрх зүйн үндэслэлдээ нийцүүлж томъёолсон.
УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж:
-0,07 га газар чинь барьцаанд тавигдаад гэрээгий нь нотариат баталгаажуулсан бол үл маргах журмаар газрыг нь авах юм хийж байна. Энэ чинь зөв юм уу. Гэр хороллын дахин төлөвлөлт гэж нэг юм яваад байдаг, дахин төлөвлөлтийн хууль УИХ-д орж ирээд хоёр жил дарагдлаа. Ажлын хэсэг нь ажилладагггүй.
Ийм хууль УИХ батлах юм бол цаашдаа 0.07 га газар байхгүй болно. Иргэд 40 м2 орон сууц авах гээд барьцаанд тавина. Сүүлдээ газар ч байхгүй, орон сууц ч байхгүй болно. Сонгуулийн мөчлөг дуусч байна, ирэх жилийн сонгуулийн үр дүн яаж гарах юм байгаа. Өмнөх хүмүүсийн хийж байсан юм одоо хамаагүй гээд иргэдийг хохироодог.
Нотариатаар гэрээгээ баталгаажуулсан байна, хураана гэдэг. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийнхэн хүчээр газрыг нь худалддаг. Ийм юм явах нь. Шүүх захирамж гаргаад Шийдвэр гүйцэтгэлийнхэн очиж ажиллана гэдэг чинь болж байгаа юм уу. Барьцааны зүйлийг нотариат баталгаажуулаад, шууд шүүх нь шийдвэр гаргадаг.
Улаанбаатар хотын нийт иргэдийн 170-180 мянга нь гэр хороололд байгаа. Тэдний газар ийм дэнчин дээр тавигдана. Хуулийнхан хүчээр орно.
УИХ-ын дарга З.Энхболд:
-Том мөнгөтэй компаниуд очиж, хашааны газарт нь ганцхан сонголт тулгадгаа болих хэрэгтэй. Нэг өрөө байранд оруулдагаа болих хэрэгтэй. 40, 50 айл газраа нийлүүлээд том байшин бариад, илүүдлээ зардаг систем нэвтрүүлэх цаг нь болчихооод байна. Орон сууцаа барьцаалж зээл авах эрхийг нь 1996 онд өгсөн. Дараа нь хашааны газрыг иргэдэд өгсөн. Одоо зарж, борлуулах барьцааны эрхийг нь өгье. Том мөнгөтэй барилгын компаниудаа дэмжихээ больё гэлээ.
Харин гэр хорооллын дахин төлөвлөлт, газар барьцаалах асуудад УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж, Нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүл хоёрын хооронд хүчтэй маргаан дэгдээв.
УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж:
-Э.Бат-Үүлээс юм, юм болох нь. Дахин төлөвлөлтийнхөө газрын учрыг олоогүй байтал одоо баахан иргэнийг газаргүй болгох юм руу явах нь. Ухсан газраасаа хулгай хийнэ. Чамайг хулгай хий гэж улсын баатар болгоогүй шүү.
Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Үүл:
-УИХ-ын гишүүн хүн доромжилж болдог юм уу. Чам шиг муу новшийг хүн доромжилж байхад би чамайг өмөөрч байсан юм шүү.
УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж:
-Чи худлаа хэлж явдаг, хамаг амьтны газар хураагаад авчихсан, орон гэргүй хүмүүс зөндөө байна.
-Дурак минь чи хэрүүлээс өөр юу хийсэн юм бэ. Худлаа солиорно. Ийнхүү тэднийг маргааныг таслан зохицуулахаар Хуульзүйн байнгын хорооны дарга Д.Ганбат “Та хоёр хоёулаа дуугүй болооч ээ. Би ажлаа хиймээр байна. Дэг сахихгүй бол хоёуланг чинь гаргана шүү” хэмээхэн хүнийг хорон үгээр дайрах дуртай эрхэм гишүүн Ц.Нямдорж “Зайл чи” хэмээн хотын мэр рүү давшлав. Харин цагтаа “40,50 мянгат”-ын хулигаанаараа алдартай, хотын мэр Э.Бат-Үүл “Яадаг муу новш вэ, чамайг доромжлуулж байхад өмөөрч байсан шүү, би” хэмээн мөчөөгөө өгсөнгүй хэлчихээд хуралдааныг орхин гарав.
Харин УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж “Нэг муу дүүргийн дарга болчихоод УИХ дээр орж ирээд ингэж болдог юм уу. Нотариат тойрсон баахан луйвар явна. Харж л байгаарай, Батзандаан. Ядарсан иргэд газаргүй болоод дуусна даа” хэмээн үглэсээр үлдэв.
Ямартай ч байнгын хорооны гишүүдийн олонхийн саналаар уг хуулийн төслийг УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулахыг дэмжсэн юм.
Н.Энх