Вьетнам, Лоас, Камбожийн нутагт 1959-1975 онд Вьетнамын дайн үргэлжилсэн билээ. Дайны уршгаар 3-4 сая орчим иргэн амиа алдсан. Вьетнам 1.5 сая, Лаос 1 сая, Камбож 1 сая иргэнээ алджээ. Хагас зуун жилийн өмнө болсон дайныг гэрчлэх гэрэл зураг олон төрлийн ном, сэтгүүлд нийтлэгдсэн байдаг. Дайн бүх насны хүмүүсийг хамарсан гэдгийг батлах нэгэн зургийг АНУ-ын явган цэрэг авсан юм. 1972 оны гуравдугаар сард цэргүүд зооринд хоригдож байсан 11 хүүхдийг чөлөөлсөн билээ. Эдгээр хүүхэд олон км-ийн турш хөл нүцгэн алхаж, НҮБ-ын хорогдох байранд очиж байжээ. Нэр нь үл мэдэгдэх цэргийн авсан зургийн голд 8-9 орчим насны охин ямар ч хувцасгүйгээр гүйж байгаа нь буусан байдаг. Охин хувцасгүй, нүцгэн гүйж байснаа тэрхэн үедээ мэдээгүй гэдгээ ярьжээ.

Түүхийн гэрч болсон гэрэл зурагт санамсаргүйгээр үлдсэн хувцасгүй охин өдгөө 53 нас хүрчээ. Тэрбээр дайны дараа эх орноо орхин гарч Канад улсад амьдрах болсон байна. “Шалдан охин” нэрээрээ олон улсад танигдсан Ким Пус “CNN” агентлагт дайны үеийн талаар болон санамсаргүй байдлаар авахуулсан гэрэл зургийнхаа талаар ярьжээ.

Ким Пус “Би дайныг үргэлж санадаг. Нүдээ аних бүрт буун дуу, тэсрэх бөмбөгний чимээ сонсогддог. Би өдөр бүр залбирч, бүх хүнийг сайн амьдраасай хэмээн хүсдэг. Биднийг цэргүүд олоход их баярласан. Биднийг тээвэрлэж явах машин байхгүй гэдгийг цэргүүд хэлсэн. Бид хол замыг хөл нүцгэн гүйж, алхсан. Бидний хөл өвдөж байсан ч эрх чөлөөний салхи биднийг зогсоож чадаагүй. Намайг явж байхад нэг Америк цэрэг миний өөдөөс буу тулгасан. Би бууг хараад уйлж, амь өршөөхийг гуйсан ч үнэн хэрэгтэй тэр буу бус гэрэл зургийн аппарат байсныг сүүлд мэдсэн. Вьетнамын нөхцөл байдал тайван болсны дараа би Канад явсан. Дараа нь түүхийн ном сэтгүүл уншиж байхдаа өөрийнхөө зургийг олж харсан. Бүх зүйл ард өнгөрсөн ч үнэнийг мартаж чадахгүй байна” гэж хэлжээ.

Вьетнамын дайны хохирогчдод зориулсан олон улсын байгууллагыг Ким Пус 2000 оноос эхлэн тэргүүлэх болсон юм. Засгийн газраа тэдэнд сэтгэл санааны нөхөн олговор олгохыг шаардаж, кампанит ажил зохион байгуулах болжээ.

Б.Дэлгэрцэцэг