Монголын эдийн засгийн хүндийг нуруундаа үүрч, татвараараа дамжуулан багш, цагдаа, төрийн албан хаагчид гээд нийт монголчуудаа цалинжуулж, улсаа хөгжүүлж яваа аж ахуйн нэгжүүд, нийгмийн бүтээлч давхаргынхан бизнесийн ашгаа хоёрдугаарт эрэмбэлжээ. Энгийнээр илэрхийлбэл нийгмийн хариуцлагатай компаниуд хямралын үед ч хамгийн олон хүнийг ажлын байраар хангаж, нийгмийн хариуцлагаа нэгдүгээрт тавьж татвараа хуулийн дагуу хугацаандаа төлж улс орны хөгжилд бодит хувь нэмрээ оруулсаар байна.

Монгол Улс гадаад ертөнцөд их хэмжээний өр зээлтэй, зэрэглэл буурсан, хөрөнгө оруулагчдаа алдсан гэсэн сөрөг мэдээлэл давамгайлсан, харин дотооддоо бол манай эдийн засаг хүлээлтийн байдалтай байна. Энэ хүлээлт 2016 оны УИХ-ын сонгууль өнгөртөл үргэлжлэх төлөвтэй байна. 2016 онд эдийн засаг мөн л хүндхэн байдалтай байх бололтой. Энэхүү хүлээс, хүлээлтийн дунд Монголын эдийн засгийг хэн авч явж байна вэ? Тэд бол энд өгүүлж байгаа үндэсний компаниуд. Өнгөрсөн оны санхүүгийн тайлангууд нэгтгэгдэж үндэсний хэмжээнд татвар, шимтгэлийн төлөлтөөрөө тэргүүлэгч компаниуд тодорч эхэллээ. Жишээлбэл, Оюутолгой компани 2015 онд 560 тэрбум төгрөгийн татвар, шитгэл төлсөн нь өмнөх оныхоос 200 гаруй тэрбум төгрөгөөр өссөн үзүүлэлт юм. Түүнчлэн Эрдэнэт үйлдвэр өнгөрсөн жил 381 тэрбум, М-Си-Эс групп 224 тэрбум төгрөгийн татвар, шимтгэлийг улсын төсөвт төвлөрүүлж чадлаа. Зүйрлэбэл, нэг км автозамыг дунджаар 500 сая төгрөөр барьдаг гэвэл Эрдэнэт үйлдвэрийн татварын хуримтлалаар 1400 км орчим, харин M-Cи-Эс-ийн төлсөн татвараар 320 хүүхдийн багтаамжтай ерөнхий боловсролын сургуулийг 21 аймаг, 9 дүүрэг, 66 сумын төвд тус тус барьж, ашиглалтанд оруулах бүрэн боломж бүрдсэн байна.

Б. Чимэг