Бодлогын хүү: Эдийн засгийг алж аварна гэж байх уу?
2016-08-23

 

Өнгөрсөн өдрүүдэд Монголбанк бодлогын хүүгээ огцом өсгөж 4.5 хувиар нэмсэн нь Монгол­банк­ны түүхэнд байгаа­гүй 15 хувьд хүр­сэн байна. Мэдээж энэ нь Монголын банк сан­хүү­гийн ертөнцөд ихээ­хэн ноцтой хүндрэл, хям­рал бий болсонтой хол­боо­той. Ам.долларын ханш­ны өсөлтийн эсрэг авч буй гэх энэ арга хэмжээ нь үнэхээр ханшийг бууруулах уу, эсвэл өөр зорилготой байв уу. Эдийн засагт ямаршуухан үр дагаврыг авчрах вэ?

 

Монголбанкнаас хэрэг­жүүлж буй энэ арга хэмжээ нь хоёр талтай байхаар харагдаж байна.Ам.долларын ханш огцом өсч 2300 дөхөж ирсэн нь импортын эдийн засагтай манай улсын бизнесийн хэвийн үйл ажиллагаанд ихээхэн сөрөг нөлөө үзүүлж улмаар эдийн засгийг дампуурал руу түлхэж байсан нэг нөхцөл болоод байсан. Тэгвэл бодлогын хүүг огцом өсгөх замаар төгрөгийн нийлүүлэлтийг багасгаж ам.долларын ханшийг буу­руулах зорилгыг тээжээ. Арилжааны банкууд байгаа нөө­цөөрөө 1-4 долоо хо­ногийн хугацаатай 15 хувийн хүү төлөх Монгол­банкны үнэт цааснуудыг худалдаж авна. Тиймээс банкууд бизнесийн зээл гаргах нь зогсож /татарч/ зах зээл дээр эргэлдэж буй төгрөг Монголбанкинд төвлөрнө. Мөн бодлогын хүүгээ дагаад бусад бүх төрлийн зээлийн хүү өснө. Энэ нь зах зээл дэх ам.долларын эрэлтийг багасгаж ханшийг бууруулах нөлөөг үзүүлэх учиртай.

 

Нөгөө талаас хямралын байдалтай байгаа арилжааны бан­куудыг аврах ажил­лагаа байсан гэж үзэж болохоор байна. Арил­жааны банкууд дахь найд­­варгүй болоод хугацаа хэтэрсэн зээл нь нийт зээлийн 20 гаруй хувийг эзэлж байгаа нь тэнд нөхцөл байдал ямаршуухан байгааг илтгээд өгч буй юм. Бодлогын хүүг өсгөх замаар арилжааны банкуудаас 15 хувийн хүүтэй зээл авч байгаа нь банкуудыг дампуурлын эрсдлээс сэргийлж буй арга хэмжээ мөн.

 

Гэвч харамсалтай нь бодлогын хүүг огцом өсгөсөн нь эдийн засгийг хумьж бизнесүүд, аж ахуйн нэгжүүдийг дампууралд хүргэх сөрөг нөлөөтэй. Манай улсын эдийн засаг улирлын мөчлөгөө дагаж идэвхждэг. Зун намрын урин цагт бизнесүүд их хэмжээний зээл авч үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Зургадугаар сарын байдлаар гэхэд нийт зээл өмнөх улирлаас 186 тэрбумаар, өмнөх оны мөн үеэс 0.6 хувь буюу 68 тэрбумаар өсөлттэй гарч хэдий 20-30 хувийн өндөр хүүтэй ч зээл хүсэгчдийн тоо өссөөр байсан. Гэтэл санхүүгийн хомсдол нүүрлэсэн, мөнгө их хэрэг болдог энэ үед нь зээлийг хумих, зах зээл дахь мөнгөний нийлүүлэлтийг багасгах бодлого явуулж байгаа нь эдийн засгаа уначихсан байхад нь өшиглөж байгаатай ялгаагүй мэт. Алчихаад дараа нь аварна гэдэг шиг л юм болох вий дээ.

 

Арилжааны банк­нуудын хувьд чанаргүй зээлийн эзлэх хувь 2-4 хувиас хэтрэхгүй байх нь хэвийн, үйл ажиллагаанд доголдол учруулах нөхцөл үүсээгүй гэж үздэг. Гэтэл манайд чанаргүй зээл нь нийт зээлийн 10 орчим хувийг эзэлж байгаа нь нөхцөл байдал маш муу байгаа, банкууд дампуурлын ирмэг дээр байгааг илтгэж буй хэрэг. Тэгвэл Монголбанк 15 хувийн хүүтэй богино хугацааны зээлийг арилжааны банкнуудаас авч байгаа нь нэг талаас маш хүнд нөхцөлд байгаа арилжааны банк­нуудыг аварч буй хэрэг гэж ойлгож болно. Ер нь манай арилжааны бан­куудын хувьд Монголын зах зээл дээр маш өндөр, 20-35 хувийн хүүтэй зээл гаргаж монопол эрхтэйгээр ажилладаг, бан­куудын нийт зээл гаргах нөөцийн 40 орчим хувь нь Монголбанк, засгийн газрын үнэт цаасыг авхад зарцуулагддаг гэдгээс үзвэл арилжааны бан­куудын хувьд улсынхаа эдийн засгийг дэмжих, бизнесийн санхүүгийн эх үүсвэр болох үндсэн үүрэг нь орхигдсон харагддаг. Нэг үгээр хэлбэл банкууд нь бизнесээ мөлжиж, засгийн газар, төв банкаараа тэжээгддэг ийм л тогтолцоонд ажилладаг.

 

Бодлогын хүүг 15 хувь болгосноос бий болох үр дагаврууд:

 

Тодорхой хугацаанд ам.долларын ханшийг тогтоон барих нөлөө үзүүлэх учиртай. Гэвч энэ нь ам.долларын ханшийг барих зөв, найдвартай арга биш.

 

Арилжааны банкуудад санхүүгийн томоохон зузаатгал болж тэднийг аварна. Харамсалтай нь банкуудыг аврах зар­дал эцсийн дүндээ ард түмний нуруун дээр буудаг.

 

Зах зээл дэх мөнгөний ний­лүүлэлтийг хумьж до­тоодын компаниуд, биз­не­сүүдийг дампууралд хүргэнэ. Эдийн засгийн хямралыг гүнзгийрүүлж ард түмний амьдралыг эрс доройтуулах нөхцөлд хүргэнэ.

 

Бодлогын хүүг огцом өс­гөсөн асуудал нь ам.долларын ханш, эдийн засаг гэхээсээ илүүтэй бан­куудад л ихээхэн санаа тавьсан арга хэмжээ харагдаж байна. Хамгийн харамсалтай нь энэ бодлого нь хямарсан эдийн засгаа хялайлгаад дуусгах нөлөө үзүүлэхээр байна.

 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

Х.БАТСУУРЬ

 

 

Shuud.mn
Сонин хачин
uher mongol:
Ediin zasgiin onoliin undsen zarchim suuri oilgoltuud ni mongol ulsiin ediin zasagt eruusuu hamaaralgui sh dee baahan l hutsatsgaah yum neg l ih bodlogiin huu ene ter gee l kk 2 hujaa 1 oros suuj bgaad l sgiidchdeg asudal l daa zugeer l ard tumniig elgeer ni mulhuuljj duulgavartai bolgoh yum hiih yum daa mongol huniig ene hulgaich nar mdehgui l bn daa
2016-08-24
Irgen:
Gadnii zov bankiig oruulj ireh heregtei
2016-08-24
Зочин:
Мөнгөний бодлогоо чангалах биш. Бүр Хятад шиг ханшийг улсаас нам барих хэрэгтэй.
2016-08-24
Зочин:
Улсад хэрэгтэй гэвэл хэрэгтэй ш дээ банк оруулж ирэх нь. Ямар гадны арми оруулж ирэх гэж бгаа биш. Зарим нэг дүф гарууд юу ч мэдэхгүй бж олон юм бичнээ бас. Сүржин хэт сүржин. Хэт аймхай.
2016-08-24
Lodoi:
Gadni bank oryylah heregtei orsoldoon bi bolgohoor nogoo bankyyd ni H.Battylga shig nariin tomor zam barival hytad tank orj irne geej ailgaad hamgiin gol ni huu bagatai yrt hygtsaatai mongo bosgoj bj l oediin zasag yragshaa yavna
2016-08-23
Irgen:
Gadnii zov bankiig oruulj ireh heregtei
Зочин:
103.26.194.149 гэгч гадны гар хөл одоо олон юм бичихээ боливол яасан юм. Монгол жаахан гайгүй болох нь уу гэсэн үед дан эсрэг коммент бичдэг.
2016-08-23
Зочин:
Дэлхийд зэсийн оборлолт, баяжуулалт, цэвэр зэсийн үйлдвэрлэлээр тэргүүлдэг Чили улсад нийт зэсийн хүдэр олборлолт, баяжуулалт, цэвэр зэс үйлдвэрлэлийн 84 хувийг 100 хувь төрийн өмчит аварга CODELCO компани гүйцэтгэж байна. Харин Чилийн зэсийн хүдэр олборлолтын 16 -хан хувийг хувийн болон гадаадын хөрөнгө оруулалттай уул уурхайн 70 орчим жижиг компаниуд гүйцэтгэж байна. Эдгээр 70 орчим уул уурхайн жижиг компаниуд олборлосон бүх зэсийн хүдрээ 100 хувь төрийн өмчит зэсийн хүдэр баяжуулах, цэвэр зэс үйлдвэрлэх Empresa Nacional Minena ENAMI компанид тушаадаг байна. Энэ бүхнээс үзэхэд дэлхийд зэсийн үйлдвэрлэлээр тэргүүлдэг Чилид зэсийн хүдэр олборлох, баяжуулах, цэвэр зэс гаргах бүх үйл ажиллагааг 100 хувь төрийн өмчит компаниуд гүйцэтгэж байна. Иймд Монголчуудын саалийн үнээ болсон зэсийн хүдэр олборлох, баяжуулах Эрдэнэт үйлдвэр маань 100 хувь төрийн өмчид байх нь нийт Монголчуудын эрх ашиг, олон улсын жишигт нийцэж байна. Төр муу менежер, шахааны бизнес гэсэн нэр томъёог уул уурхайн үйл
2016-08-23
Зочин:
Нобелийн шагналт эрдэмэтэд 1950-иад оны сүүлээр улс орнуудын хөгжлийн загвар болох Конвергенцийн онолыг боловсруулан гаргасан. Уг онолоор бол буурай болон хөгжиж байгаа орнууд батлан хамгаалах, эрчим хүч, уул уурхай, боловсрол, эрүүл мэндийн салбараа хувьчилж болохгүй, 100 хувь төрийн мэдэлд байлгах ёстой гэж үзсэн. Эс тэгвэл газрын баялагийг нь гадаад, дотоодын эдийн засгийн алуурчид дээрэмддэг, хүн ард нь боловролгүй, хүмүүжилгүй, ёс суртахуунгүй зэрлэг, бүдүүлэг, шуналтангууд болж хувирдаг, ард түмэн нь өвчин эмгэгт баригддаг болохыг нотолсон. Монгол орон минь Нобелийн шагналтнуудын заасан замаар бус, гадаад дотоодын эдийн засгийн алуурчдын заасан замаар замнаж байна. Болгоомжлогтун, сэрэгтүн.
2016-08-23
Зочин:
МАН-ыхан ЗҮТГЭНЭ. Өөрсдөө хагартлаа БАЯЖИНА.Зорилго нь ТЭР. АН-ыхан БҮТЭЭНЭ. Ард түмэн ХОЖНО. Үр дүн нь ИЛ. АН хийхийг нь хийнэ. СУРСАН нь ЭНЭ. МАН аахилахыг нь аахилна. Чадал нь ТЭР. Өглөө бүр санаж бай МАН-ыхаан
2016-08-23
Монгол:
Банкны эзэд, Эрээнии босс хятадуудтай холбогдсон МАН- дарга нар бидниигээ нэмээд л шулхан дээ. Одоо яан даа.
2016-08-23
Зочин:
barilgiin kran n ajilahguitei l ijil
2016-08-23
монгол:
Муу новшнууд худлаа хуцаад хегжилтэй аль ч оронд огт байхгуй валютын ченж хэмээх эх орны эрх ашгийг менгеер хэмжигч нартай нийлж менгеее угаадагыг чинь мэдэж байгаа шуу ард тумэн
2016-08-23
зүрх судас:
Судасны хатуурал нарийслыг эрүүлжүүлэн цус шингэлж , холестрин бууруулах олон үйлдэлтэй Ли Эр Кан бүтээгдэхүүнийг борлуулж байна. Хэрэглэхэд тохиромжтой эмгэгүүд Тархи-зүрхний судасны хатуурал нарийсал, даралт, хуян. Курс нь 660000төг, сараар хэрэглэх нь 220000төг. Утас 96665038. Танилцуулга билчэг httpswww.youtube.comwatch?v=XZjH7-ny-ac
2016-08-23