Хөгжлийн банкинд хийсэн шалгалтын дүгнэлтийг Хууль зүй болон Эдийн засгийн байнгын хорооны хамтарсан хуралдаанаар сонслоо. Гишүүд хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан ажлын хэсэгт асуулт тавьж, үг хэлэв.  

УИХ-ын гишүүн Д.Эрдэнбат:

-Хөгжлийн банкийг Д.Дэмбэрэл даргатай УИХ байгуулсан нь их зөв байсан. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийж чадахгүй ажлыг Хөгжлийн банкны эх үүсвэрээр хийхээр  анх байгуулсан.  Ингэснээр олон жил төсвийн хараат байсан Монгол орон 10 жилтэй тэнцэх хэмжээний хөрөнгө оруулалтыг богино хугацаанд босгосон байдаг. Харамсалтай нь, Ардын нам Засгийн эрхийг авангуутаа Хөгжлийн банк, төсвөөс тусдаа явсныг буруу гээд төсөв рүү нэгтгэж, буруу зам руу оруулсан. Одоо энэ банкийг шалгаж үзээд дампуурч байна гэдгийг зарлах юм байна.  Хөгжлийн банкны хөрөнгийг идэж уугаад дууссан учраас одоо хувьчил гэдэг юм оруулж ирнэ.  Энэ банкны хөрөнгийг төсөвт нэгтгэснээр юу болов, төсвийн алдагдлыг 10 хувь руу оруулаад олон улсын зах зээл дэх Монголын зээлжих зэрэглэлийг бууруулснаар хэн хожив.

Хөгжлийн банкнаас импортыг орлох, экспортын бүтээгдэхүүн гаргах 130 аж ахуйн нэгж зээл авсан. Хөдөө аж ахуйн салбарт үйл ажиллагаа эрхэлдэг 210, жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхэлдэг 710 аж ахуйн нэгж зээл авсан. Олон жил тавьж чадаагүй 2450 км замыг хоёр, гуравхан жилийн хугацаанд тавьсан.  “Гудамж” төслөөр 116 км зам барьсан, 70 мянган өрх орон сууцтай болсон. Яагаад энэ бүхнийг ярихгүй байна вэ? Байнгын хороо бол улс орны бодлогын өнцгөөс асуудлыг харж шийддэг байгууллага болохоос биш, шүүх биш.  Энэ ярианы цаана Монгол Улсын санхүүгийн зах зээл дээр босгох бондын хүүгийн эрсдэл нэмэгдэнэ, хариуцлагыг нь хэн үүрэх юм. Тийм учраас би үүнийгээ болиоч ээ гэж гуйж байна.

УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж:

-Энэ гялгар цаасаар Хөгжлийн банкийг яллахыг оролдож байна. Ардчилсан нам арагшаа харж ажилладаггүй, урагшаа харж ажилладаг байсан. Хөгжлийн банкнаас 1.3 их наядын зөрчил илэрсэн гэлээ.  690 тэрбум төгрөг нь ханшийн алдагдал юм байна. Хэдийг нь Ардын нам гаргаж, хэдийг нь Ардчилсан нам гаргасныг та бүхэн тооцсон уу.

Ардчилсан нам бонд гаргаж байхад ам.долларын төгрөгтэй харьцах ханш 1700 байсан, ажил хүлээлцэхэд 1900 байсан, өнөөдөр 2500 болсон. Тийм болохоор ханшийн эрсдлийн 30 хувийг нь Ардчилсан нам, 70 хувийг Ардын нам хүлээнэ шүү.  28 тэрбумаар 3300 км талбайтай байр авна гэдэг хулгай, гэхдээ зөрчил чинь 720 тэрбум болж зогсчихоод байна. 1.3 их наядын зөрчлөө нэгбүрчлэн хэлчих.

УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат:

-Өнгөрсөн дөрвөн жилийн өмнөх Засгийн газрын үеэс төсвийн сахилга бат байхгүй болж, санхүүгийн эрээ цээргүй байдал газар авсан нь Хөгжлийн банкийг  маш хүнд байдалд оруулсон. УИХ нь хэдэн төгрөг гаргаж байгааг нь мэдэхгүй, ганцхан сайдын үзэгний үзүүрээр зардал тэрбум болж өсдөг.

Энэ бүхэн Үндэсний аюулгүй байдлын, Үндэсний аудитын газрын хоёр удаагийн, Засгийн газраас байгуулагдан ажилласан ажлын хэсгийн , УИХ-ын Байнгын хорооноос байгуулагдан ажилласан ажлын хэсгийн шалгалтын дүгнэлтээр тус тус  батлагдаж байгаа.  Бүлэглэлийн зохион байгуулалтын шинжтэй хөрөнгийг үрэгдүүлсэн тул хууль хяналтын байгууллагаар шалгуулах ёстой. Цагдаагийн Эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх байгууллагаар үргэлжлүүлэн шалгуулах хэрэгтэй.  Ингэхгүй толгойг нь илээд өнгөрвөл Монголд хууль дээдлэх зарчим алдагдана. Гэмт хэргийн шинжтэй дүгнэлтийг нь шалгуулах ёстой.

Гишүүд ийнхүү байр сууриа хэллээ.  Ажлын хэсгийн дүгнэлтэд дурдсан  1.3 их наядын зөрчилд “Чингис бондын 1.5 тэрбум ам.долларыг Хөгжлийн банкинд ам.доллараар барйшуулаагүйгээс эргэн төлөлтийн нийт хүүгийн зөрүүнээс 694 тэрбум төгрөгийн, Монголбанкнаас шаардсаар байхад биелүүлэхгүй байсаар векселийн 1.9 тэрбум төгрөгийн алдагдал хүлээсэн гэж үзсэн нь зөрчилд оржээ.  

Түүнчлэн  “Шинэ төмөр зам” төслийн хуулийн зөвлөх үйлчилгээнд 3.2 сая ам доллар, техникийн зөвлөх үйлчилгээнд 3.0 сая ам доллар, санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээнд 1.6 сая ам доллар, Тавантолгойн цахилгаан станц төслийн техникийн зөвлөх үйлчилгээнд 935 мянган ам.доллар, санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээнд 729 мянган ам.доллар, хуулийн зөвлөх үйлчилгээнд 1 сая 414 мянган ам.доллар гэх зэргээр төсвөөс хэт өндөр зардлууд гаргасан нь зөрчилд багтаж байна.

Ийнхүү хамтарсан байнгын хорооны хуралдаан өндөрлөлөө.

Н.Энх