Гадаадаас ажиллах хүч авах, гадаадад ажиллах хүч, мэргэжилтэн илгээх тухай хуулиар импортыг орлох үндэсний томоохон үйлдвэр аж ахуйн нэгжүүдийг татвараас чөлөөлдөг байна. Энэ жил нийт 22 компани татварын хөнгөлөлт эдлэхээр болжээ. Тэр байгууллагууд дунд УИХ-ын гишүүн Ц.Гарамжав, ХНХ-ын сайд Н.Номтойбаяр нарын компани багтжээ. Ц.Гарамжав гишүүний эзэмшлийн “Монцемент билдинг материалс” ХХК-ийн 710, Н.Номтойбаярын “Монгол алт” компанийн 1600  гадаад ажилтны ажлын байрны төлбөрийг чөлөөлжээ. Засгийн газрын энэ шийдвэр 2017 оны туршид үйлчилнэ.

Татварын хөнгөлөлт эдлэх болсноо Н.Номтойбаяр сайд хүлээн зөвшөөрсөн. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын хувиар энэ асуудлыг оруулж, Засгийн газраар батлуулсан гэдгээ ч хэлсэн. Гэхдээ ашиг сонирхлын зөрчил байхгүй гэдгээ тодотгожээ. Н.Номтойбаяр “Би өөртөө давуу байдал үүсгэж, хууль зөрчөөд хөнгөлөлт эдэлсэн асуудал байхгүй” гэсэн тайлбарыг өгчээ.  Тэр ажлаа хийжээ, гэхдээ өөрийгөө мартсангүй.

Харин УИХ-ын бизнесмен гишүүдийн нэг Ц.Гарамжав энэ асуудлаар дуугарсангүй. Төрийн шийдвэр гаргах түвшний эрх ямбаа хувийн бизнестээ ашиглаад эхэлсэн нь энэ. “Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай хууль”-ийн  9.2-д  “Ажлын байрны төлбөрийн хэмжээ нь 1 сард гадаадын иргэн бүрт Монгол Улсын Засгийн газраас тогтоосон хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 2 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцүү байна” хэмээн заажээ. Тэгэхээр тухайн компани гадаадын нэг ажилтныхаа ажлын байрны төлбөрт сард 480 мянган төгрөг төлнө гэсэн үг. Харин үүнийг Ц.Гарамжав гишүүний оруулж ирэх 710 гадаад ажилтан болон жилийн 365 хоногт үржүүлээд үзвэл ихээ том тоо гарна. Товчхондоо төрийг түшээд маань төрийн хайр халамжийг өөртөө чамгүй шингээж чадлаа.

Түүний төрөөр хайрлуулсан жишээ үүгээр дуусахгүй. Хөгжлийн банкны зээлийн асуудалд ч "Монполимет" группийн эзэн УИХ-ын гишүүн Ц.Гарамжав том оролцоотой нэгэн. Тэрбээр 111 тэрбум төгрөгийн зээлээ хоёр удаа хойшлуулсан, зээлийн хорооны дүгнэлтгүй санхүүжилт авсан зэрэг зөрчилтэй гэдгийг нь Хөгжлийн банкны асуудлыг шалгасан ажлын хэсгийнхэн тогтоосон. Харин тэр “Зээлээ хугацаанд нь төлж байгаа” гэж чуулганы танхимаас хэнэг ч үгүй худлаа ярьжээ.

Бизнесийн салбарынхан төр рүү хошуурах болсны шалтгаан нь энэ. Эхлээд байдгаа барьж гүйнэ. Намдаа, “эзэн”-дээ хахуул өгнө. Иргэдэд мөнгө тараана. Энэ бүхний төгсгөлд төрд гарсан бол илүү ашиг олно, хувь хүртэнэ гэдгээ тэд мэддэг. Хувийн бизнестээ төрийг ашиглаж, өөртөө давуу эрх бий болгох, үрснээсээ илүү ашиг олдог. Идэж ууж байгаагийн өөр нэг хэлбэр нь.

Н.Номтойбаяр, Ц.Гарамжав нар “сэтгэл”, нэр нүүрээ бодох хүсэл байсан бол татварын хөнгөлөлт эдлэх байгууллагуудын жагсаалтад хувийн компаниа оруулахгүй байж болно. Хятадаас хэдэн ажилчин оруулж ирэх гэсэн барилгын компани төрийг царайчлаад сууж байхад төрд төлөөлөлтэй компани нь давуу эрх эдэлж, хэдэн тэрбумын татвараас чөлөөлөгдөж байна. Төр баялаг бүтээгчдээ дэмжиж буй биш ялгаварлаж буйгийн нэгэн жишээ энэ.

В.Бат