Ерөнхийлөгч Х.Баттулга  чуулганд анх удаа үг хэллээ. Товчхон бас хатуу үгийг бэлдэж иржээ.

Ерөнхийлөгч нар эрх баригчдыг чимхсэн далд утга агуулсан үгийг чуулганы нээлт дээр байнга хэлдэг. Харин энэ нь замхрах мэт МАНАН-д уусан алга болдгийг бид мэднэ. Харин одоо шинэ хуучин хоёр Ерөнхийлөгчийн ойрхон хэлсэн хоёр үгийн харьцуулцгаая, бодоцгооё.

Хоёр Ерөнхийлөгчийн  6 сарын зайтай хэлсэн үгэнд үзүүр нэг, утга санаа их байна. Өөр өөрийн том ялгааг харуулсан онцлог ч харагдана. Эхлээд гол хэсгүүдийг товч иш татья.

Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж  / Хаврын чуулганы нээлт 2017.04.06  /

УИХ-д Монгол Ардын Намаас сонгогдсон 65 гишүүний авсан хамгийн чухал зээл бол Монголын ард түмний итгэл.Монголын төрд хариуцлагын тогтолцоо, хууль бий болж байж, тэр нь тэгш хэрэгжиж байж төрдөө итгэх ард түмний итгэл бага ч болов эргэж сэргэнэ.

“Үнэмлэхүй ялалт бол үнэмлэхүй хариуцлага гэдгийг мартаж болохгүй” гэж МАН-ын дарга Миеэгомбын Энхболд хэлсэн. Хариуцлагыг мартахгүйн тулд хуульчлах хэрэгтэй.Албан тушаалтнуудтай хариуцлага тооцдог болох хэрэгтэй. “Олдвол өлддөг” зовлонг төрд хариуцлагаар л хазаарлаж болно.

Монгол Улсын төлөө гаднаас хэн ч хариуцлага хүлээхгүй. Эрх баригч хүчний сонгуулийн амлалт, хөтөлбөр бол Монголын ард түмэнтэй байгуулсан гэрээ. Уулын буга хараад унасан морио мартаж болохгүй.Монголын ард түмний өмнө дээд хариуцлагыг энэ УИХ, Засгийн газрын бүрэлдэхүүн хүлээж байгаа.

Ерөнхийлөгч Х. Баттулга  / 2017.10.01/

Монголын улстөрчдийн гаргаж ирсэн гол алдаа нь гадныхны дэмжлэг, тусламж, зөвлөгөөг үндэсний онцлогт тохируулалгүй сохроор хуулбарлах, үг дуугүй даган биелүүлэхдээ үндэснийхээ язгуур эрх ашигт яв цав тохируулалгүй явж ирсэн…

Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж  / Хаврын чуулганы нээлт 2017.04.06  /

Манай төр эдийн засгаасаа томорсон. Том төрийнхөө ачааг эдийн засаг нь даахгүй байна. Төсвийн алдагдал, төрийн өрийн хэмжээ, бизнесийн салбарын уналт, ард олны бухимдал, амьжиргааны доройтол бүхэн дээдхийн илрэл юм. Төр бизнес хоёрыг салгахгүйгээр энэ байдлыг засах аргагүй.

Төрийн аж ахуйн үйл ажиллагааг төрийн яам байгууллагаас, төрийн албан тушаалтнаас салгахгүйгээр байдал сайжрахгүй гэдгийг дахин давтаж хэлье. Аж ахуйтай орооцолдсон төр, сайд, дарга нар хагарал зөрчил, хэрүүл тэмцэл, авлига албан тушаалын гэмт үйлдлээс ангид байж чаддаггүй юм. “Мөнгө, бизнес сонирхож байгаа бол төрөөс холд” гэж саяхан Ерөнхий сайд Жаргалтулгын Эрдэнэбат хэлсэн.Хэлээд энэ байдал засагдахгүй. Төрийн төмөр нүүр, хуулийн нударгаар л энэ “алтан гинж”-ийг таслахаас өөр аргагүй.

Ерөнхийлөгч Х. Баттулга  / 2017.10.01/

... Засгийн газрын гишүүн, УИХ-ын гишүүн хүн өөрийн эзэмшилд байх тамхины үйлдвэрийг татвараас чөлөөлснөөр ирэх 3 жилд 60 тэрбум төгрөгийг татвараас бултуулахаар хуулийн заалт оруулан батлуулсан байгаа ганцхан жишээ гэхэд хэчнээн багшийн цалингийн нэмэгдлийг шийдэх мөнгө вэ?

... өөрийн танхимын гишүүний импортолж байгаа тамхинд 5 хувийн татвар ногдуулах, бусад импортлогчдод 30 хувийн татвар ногдуулах журам баталсан байгаа юм. Энэ бол шударга ёс биш!  Энэ бол илэрхий ашиг сонирхлын зөрчил. Үүнийг яаралтай засч, ижил нөхцөлөөр татвар ногдуулах ёстой.Эндээс олсон мөнгөө багш эмч нарын цалин, нийгмийн сайн сайханд зарцуулах ёстой.

Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж  / Хаврын чуулганы нээлт 2017.04.06  /

2006 оноос хойш 10 жилийн дотор манай төрийн албан хаагчдын тоо гуравны нэгээс дээш буюу 60 мянган хүнээр нэмэгджээ. Энэ хэрээр төрийн бүтэц, орон тоо, ачаалал тэлэн данхайжээ. Монгол Улс энэ байдалд анхаарал хандуулахгүй бол “Заан биетэй, хулгана хөлтэй” төрийн албатай болох нь.

2016 оны дүнгээр манай улсын авлигын байдалд өгөх олон улсын үнэлгээ муудаж гарлаа. 2016 оны эцэст манай улс дахь авлигын хэмжээ өсөөгүй байж болно л доо. Гэхдээ Монгол Улсын авлигын байдал дордож болзошгүй болчихлоо гэсэн дохио сануулга гэж Transparency International-ын үнэлгээг үзэж байна.

Ерөнхийлөгч Х. Баттулга  / 2017.10.01/

Би шударга ёс алдагдсан ганцхан жишээ дурдлаа. ...Гэтэл нөгөө талд нь нотлох баримтгүй, улс төржилтөөс үүдсэн хэргүүдийг сүр бадруулах, шүүхээр орж гэм буруутай нь тогтоогдоогүй байхад хэрэгтэн мэтээр зарлаж, улс төржүүлж байгаа нь энэ салбарт шударга ёс алдагдсаны нотолгоо гэж үзэхээс өөр арга алга

Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж  / Хаврын чуулганы нээлт 2017.04.06 /

... Хамгийн үнэтэй зүйл бол итгэл. Аль ч засгийн хувьд. Гэтэл манай улсын Засгийн газарт итгэх итгэл, тэр үнэт зүйл-итгэл дотроо ч, гаднаа ч бараг алга. Хэн нэг хүнээс биш, тогтолцооноос хамаарсан энэ гажгийг манай шийдвэр гаргагчид засаж л таараа. Харин хэзээ вэ! Үүнийг засах нөхцөл цаг хугацааны хувьд ч, ойлголтын хувьд ч, улс төрийн хувьд ч бүрэн бүрэлдсэн гэж би харж байгаа.

... Би хувьдаа өнөөгийн эрх баригчид өмнөхийнхөө алдааг засах биш, давтах хандлагатай байгаад санаа зовж яваа. Халаа сэлгээ, албан тушаалын хуваарилалт, өнгө мөнгөний хорхойсол, улс төрд тулгамдаж буй олон асуудалд хандах хандлагад агуулгын өөрчлөлт, хамгийн гол нь  агуулгын өөрчлөлт харагдахгүй байна. Иргэдийн шүүмжилдэг “аль ч нам байсан ялгаагүй, аль нь ч ялгаагүй” гэдэг үг улам л үнэн болоод байна. ...

Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж хаврын чуулганы нээлт дээр хэлсэн таван бүлэг асуудалдаа төрийн алба тэдгээрийн хариуцлагын талаар болон  улс төрийн нам, эрх зүйт төр хоёрыг салгаж зааглах талаар голчлон хэлсэн байдаг.

Дараагийн бүлэгт авлигын асуудлыг хөндсөн ба мөн хар тамхи мансууруулах бодис, үр хөндөлтийн асуудлыг анхаарах болсныг жич хөндөн өгүүлжээ. Харин экс Ерөнхийлөгчийн таван бүлэг асуудлаар хэлсэн үгэнд хууль хяналтын байгууллагын ажилд үнэлэлт дүгнэлт өгсөн, шүүмжлэлтэй хандсан зүйл огт байхгүй байгаа бол Х.Баттулга Ерөнхийлөгчийн үгэнд хууль хяналтын байгууллагын үйл ажиллгаанд шүүмжлэлтэй хандсан бүхэл том хэсэг байгаа юм. 

... Би шударга ёс алдагдсан ганцхан жишээ дурдлаа. Ийм байдал хууль, хяналтын салбарыг нөмөрчээ.Хуулийн байгууллагын ажилтнууд улс төржиж, хэн нэг улс төрчийн өрсөлдөгчдөө намнах хэрэгсэл нь болон хувирсан байна. Тэд олон нийтэд илэрхий болсон Монголын төрийг 60 тэрбум төгрөгөөр зах дээр бараа зардаг шиг арилжсан гэх “60 тэрбумын”, Монголын баялгийг гадагш нь гаргаад мөнгийг нь оруулж ирээгүй “Оффшорчдын” гэх мэт гэмт хэргүүдийг хэрэгсэхгүй болгон аргацаах, шалгаж байна хэмээн цаг авч байна. .... УИХ, шинээр байгуулагдах Засгийн газар эдгээр олон нийтэд илэрхий болсон дуулиант хэргүүдийг хурдан шуурхай шийдэхэд анхаарлаа хандуулах цаг болжээ. “.... Авлигатай тэмцэх газрыг бид авлигатай тэмцэх гэж байгуулсан гэдгийг бас энд ирсэн зочдод анхааруулж хэлье.

...Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зүгээс хуулийн салбарт шударга ёс алдагдан, улстөржилт хэрээс хэтэрснийг болиулах, шударга ёсыг сэргээн тогтоохын төлөө онцгой анхаарч, хатуу тэмцэх болно гэдгийг энэ индэр дээрээс анхааруулж байна.

Шинэ Ерөнхийлөгч Х. Баттулгын хувьд төрийн албан хаагчдын хариуцлагын тухай экс Ерөнхийлөгчтэй нэг адил утгаар дурдас гээд өнгөрсөн харагдана. Харин ясны бизнесмэн хүний хувьд эдийн засгийн талаас тодорхой саналыг дэвшүүлжээ. Энэ хүрээнд гадаадын импортыг шахах, эдийн засагт  үндэсний нөөцийг шавхан ашиглах дотоодын үйлдвэрлэлийг дэмжсэн төрийн худалдан авалтыг хөхүүлэн дэмжих зэрэгт илүү анхаарал хандуулахаа хэлжээ.

...Цэрэг, цагдаа, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын албан хаагчид гэхэд 50 мянга, уул уурхайд ажиллагчид 20 мянга, барилгын ажилчид 40 гаруй мянган хос ажлын гутал жил бүр өмсдөг. Эдгээр байгууллага дотооддоо үйлдвэрлэсэн ажлын гутал худалдан авахад энэ нь эцсийн дүндээ гутлын үйлдвэр, арьс ширний үйлдвэр цаашилбал малчдыг дэмжих мөнгөн урсгал болно ... Төрийн мэдлийн аж ахуйн нэгжүүд ажилчдын цайны газартаа Монголдоо үйлдвэрлэсэн хүнсний түүхий эдийг худалдан авдаг болох ёстой. Ингэж байж бид гарал үүсэл нь тодорхой, аюулгүй хүнс үйлдвэрлэл, хүнсний кластераа дэмжинэ....

Мөн Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын хэлсэн үгэнд шинэ Засгийн газрын тэргүүнийг дэмжиж хамтран ойр ажиллах болов уу гэж харах нэгэн ишлэл байна.

....Шинээр байгуулагдах Засгийн газар уул уурхайн өрөөсгөл хамаарал түүнийг дагасан эрсдлийг бууруулж, эдийн засгаа олон тулгууртай болгох, хөдөө аж ахуй, газар тариалангийн экспортыг нэмэгдүүлэхэд анхаарна гэдэг итгэл найдвар бага боловч төрж байна. Энэ чиглэлээрх бүхий л хүчин чармайлтыг улсаараа, ард түмнээрээ дэмжихээс өөр арга байхгүй цаг үе ирснийг бүгд ухамсарлаж байгаа нь сайшаалтай....

Энэ үгээрээ Ерөнхийлөгч Х.Баттулга шинэ ерөнхий сайдад томилогдох У.Хүрэлсүхийн талд нэлээн дэмжсэн байр суурьтай ажиллах санааг цухалзуулжээ. У.Хүрэлсүхнь намынхаа бага хурал дээрээ үүнтэй утга нэг буюу ...  Бид далайд гарцгүй ч ХҮН далайд гарцтай гээд  ХАА-н орон болох давуу талаа ашиглан хүнсний асуудлаас бүрэн шийдэхийг зорьж ажиллахаа тодорхойлж хэлсэн байдаг.

Экс болон шинэ  Ерөнхийлөгч нарын хагас жилийн зайтай хэлсэн үгнээс зарчмын том зөрүүгүй ч хэд хэдэн гол ялгаа  дээрх ишлэлүүдээс харж болно. Энэхүү ялгааг хоёр Ерөнхийлөгч хэн нэг нь илүү, сайн муу гэж явцууран харьцуулахаас илүүтэй тухайн цаг үед  үүссэн улс төр, нийгмийн нөхцөл байдалтай уялдуулан харах нь зөв өнцөг болох биз. Мөн экс ба шинэ ерөнхийлөгчдийн хэн хэнийх нь үгнээс манай төрд хур ихээр бугшсан саар бүхний үнэр нэвт сэнгэнээд байгаа юм.

Пүрэвжавын Баярхүү / тоймч /