Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлтийн асуудалд олон улсын эрдэмтэн, судлаачид улам бүр анхаарлаа хандуулахын хэрээр төрөл бүрийн “өвөрмөц онол” гарган ирсээр байна.
Тухайлбал, Америкийн Геофизикийн зөвлөлийн цаг уур судлаачид Сан-Францискод болсон бага хурлын үеэр тун сонирхолтой онол дэвшүүлжээ. Тэд Монгол дахь цаг уурын өөрчлөлт малчдын амьдралд төдийгүй Европ даяарх олон сая хүний амьдралд хэрхэн нөлөөлсөн талаар харуулсан талаар Чехийн zoommagazin сайт мэдээллээ.
Эх сурвалжийн мэдээлснээр, үүнийгээ тэд “эрвээхийн нөлөөлөл” буюу дэлхийн нэг өнцөгт гарсан багахан өөрчлөлт нөгөө өнцөгт галт тэрэг мөргөлдөхөд хүргэж болзошгүй үйл явдлын гинжин хэлхээг үүсгэдэг гэх онолоор тайлбарлажээ.
Судлаач Эми Хессл болон Нил Педерсений өгүүлснээр үүнтэй адил зүйл монголчууд Европыг байлдан эзлэх үед болсон гэнэ. Чухамхүү цаг уурын өөрчлөлт “болхи бүдүүлэг малчид Евразийг бараг бүхэлд нь байлдан эзлэхэд тусласан” хэмээн тэд онцолжээ.
Хессл болон Педерсен нар судалгааныхаа явцад 1208-1231 онд Монгол улсад чийглэг уур амьсгал бий болж энэ нь урьд өмнө тохиосноос илүү удаа үргэлжилсэн гэдгийг тогтоосон байна.
Мөн цаг уурын судалгаанаас харахад томоохон соёл иргэншлүүд хөгжих болон задран унахад цаг уурын нөхцлүүд ихээхэн чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гэж Zoommagazin онцолжээ.
Цаашлаад, Zoommagazin-ий нийтлэлд, “Чингис хааны түүхийг өөр өөрөөр тайлбарлаж болно” хэмээсэн байна.
“2011 онд Хамбургийн Макс Планкийн нэрэмжит Цаг уур судлалын хүрээлэнгийн цаг уур судлаач Юлия Понгратц Чингис хааны байлдан дагууллын дүнд дэлхийн цаг уур эрс сэрүүссэн гэсэн таамнал дэвшүүлж байв. Түүний тооцоолсноор монголчууд олон хүн хөнөөснөөр агаар мандалд цацагдах нүүрсхүчлийн хийг 700 сая тонн орчмоор бууруулсан гэнэ. Чингис хаан 40 сая хүнийг хөнөөснөөрөө үүнийг хийсэн. Түүний цэргүүдийн эзлэн авсан хотыг оршин суугчид нь орхин явж, бүхий л хот тосгод хоосорч байв. Хээр тал байсан газарт ой мод ургаж, ингэснээр хүлэмжийн хийн нөлөөллийг сулруулсан” хэмээн Zoommagazin –ий нийтлэлд өгүүлжээ.
Г.Бямбасүрэн
| Уншиж байна |