Улс төрийн болж, бүтэхгүй бүхнээр дүүрсэн энэ өдрүүдэд нүдний өмнө бүтээж, босгож чадсан залуусаар бахархмаар санагдав. Лантуун дохио ТББ-ын залуус, Ч.Ганжавхлан, монголчууд чаджээ. Тэд гэр хорооллын буйдхан газар Монголын ирээдүйг хамгаалах, хайрлах, энэрэх, өмгөөлөх бяцхан “төгөл”-ийг бий болгож чадлаа. Хөдөөний малчнаас эхлээд алс хол хүний нутагт ажил, амьдралын мөр хөөж яваа нэгэн хүртлээ монголчууд “Ид шидийн орон”-ыг бүтээх ажилд сэтгэлээ шингээж, өнөөдөр үүд хаалгыг нь нээхэд бэлэн болжээ. Нэг тэрбум  төгрөг цугларч, ирээдүйгээ хамгаалах их үйлсэд сэтгэл зүрхээ зориулсан монголчуудыг Ч.Ганжавхлан нэгтгэж чаджээ.

Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сараас хойш Ч.Ганжавхлан, Лантуун дохио ТББ-ын залуус, сайхан сэтгэлт монголчууд юу бүтээсэн гээч. 8х15 метрийн харьцаатай хоёр байшин бариад зогсохгүй, 50 хүүхэд тойрч суугаад үлгэр сонсох саравч, өв соёл уламжлалын 6 ханатай гэр, тоглоомын талбай, усан оргилуур, ухаалаг агуулах, сургалтын танхим, номын сан, хөгжмийн өрөө, сагсан бөмбөг хөл бөмбөгийн талбай, хүлэмж, ногоон байгууламж, уран зохиомжит зураг, гурван айлын төгөл хотхон, зам талбайн гэрэлтүүлэг гээд нүд баясгаж, сэтгэл анагаах тийм л сайхан бүтээн байгуулалтыг хийжээ. Тэнд хүүхдүүд амар амгаланг, айдас хүйдэсгүй орчныг, сурч хөгжих боломжийг мэдрэх нь.

Ид шидийг хэрхэн бүтээсэн талаараа Ч.Ганжавхлан:

Нүр их ажил шувтарч байна. Нүсэр их ажил эхэлж байна. Ид шид байдаг гэдгийг харуулж чадсан бол ид шид үргэлж байж болно гэдгийг батлах хэрэгтэй болж байна. Халуун дулаахан гэр бүл, аюулгүй амар амьдрал, сурч боловсрох эрх ... Харамсалтай нь хэн бүхний амьдралд зүгээр л байх ёстой энэ зүйлсийг бид "Ид шид"-н хэмжээнд харж байх ...

Төр засаг хойч ирээдүйгээ үл хайхран хөсөр хаях үед ард түмэн яаж хөдөлж чаддагийг монголчууд харууллаа. Тэрбум тэрбумаар нь гайхуулах мөнгөгүй ч тэдний 1000, 1000  төгрөг юу бүтээж болдгийг бүгд үзлээ. Ид шидийн орон төвд бүх л эко, хамгийн чанартай бас үнэтэй гэсэн болгоныг гар татаж харамлалгүй хэрэглэсэн. Ийм байхад л зах зээлийн жишиг өртөгөөс хамаагүй бага хэмнэлттэй гарч байгаа нь илүү харж билүү долоох хүн нэг ч үгүй, илүү хэмнэж ихийг бүтээчих гэсэн сайн, сэтгэлтэй баг байсны үр дүн юм.

Ид шидийн орон бол яах аргагүй нийт Монголын ард түмний бүтээл юм. Хонь бэлэглэсэн 21 аймгийн малчин ардаас эхлээд, хойд өмнөд туйлын голд орших бүх дэлхийн монголчууд ингэж хүчтэй нэгдсэн сайн дурын ажил би лав үзэж хараагүй юм байна хэмээн бичжээ.

Нэгдэж, нэгтгэж чадсан учраас ид шид өнөөдөр биеллээ олж, олон олон хүүхэд гэрэл гэгээ цацруулсан энэ орчноос аз жаргалыг мэдрэх нь байна. Жирийн нэгэн залуу монголчуудыг нэгтгэж, тусламж дэмжлэгээр нь ирээдүйгээ хамгаалах орчныг бий болголоо. Тэгвэл Монголын төр хүүхдийн төлөө юу хийв?

Дөрөвдүгээр төрөх эмнэлгийг барьсан уу, барих тухай өчнөөн жил ярьсан ч газарт буугаагүй. Өвдөхийн эрхэнд эмнэлгийн коридорт гудсаа дэвсээд эмч барааддаг дүр төрх хэвийн үзэгдэл болсон. Өнөөдөр ч 10 мянга орчим сурагч гуравдугаар ээлжинд хичээллэж, харанхуй гудамжинд айдас хүйдэстэй гэрээ зорьж яваа. Улс төрийн зорилгодоо ашиглахдаа нүүр улаахгүй. Баян хоосноор нь алагчилж, сард 20 мянган төгрөг өгдөг ч өдгөө үргэлжлүүлэх эсэх нь тодорхойгүй. Энэ бүхэн энгийн жишээ. Илүү олон зүйлээр улстөржиж, хийгээгүй, хийдэггүй бүхнийг нь тоочиж барашгүй.

Тиймээс зөвхөн хийсэн, жирийн залуусын бүтээж чадсан зүйлийг л онцолъё. Нэгдэж, нэгтгэж чадсан монголчуудын хүчийг гайхъя. Нүдний өмнө ид шидийг бүтээсэн залуусыг л магтъя. Тэд бүтээлээ. Тэднийг Ч.Ганжавхлан нэгтгэж чадлаа.

В.Бат