Тэсгим өвлийн хүйтэнд 26 настай бүсгүй таксинд хүүхдээ төрүүлжээ. Уг нь тэр эмнэлэг бараадсан. Үндэсний гэх тодотголтой Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн төвийн үүдэнд амаржчихаад, хүүхдээ тэврэн уйлж орж ирсэн бүсгүйг хараад эмч, сувилагч та бүхэн өрөвдөөгүй байх. Учир нь та нар тэр байтугайг үзсэн, харсан хэмээн даналздаг хүмүүс. Төрөх гээд өвдөж буй эмэгтэй муухайгаар хэлбэл олигтой харагдахгүй. Асар их өвдөлт мэдэрч, үхэхээс наагуур явсан нь мэдээж. Тийм хүнийг “төрөх тасаг биш” гээд буцаагаад гаргахын оронд тэргэнцэрт суулгаад түрээд гүйх ёстой. Хүний амь насны төлөө гэсэн тангарагаа мэддэг бол шүү дээ. Орох, гарах олон хаалгатай нэг л байшин биз дээ, тэр эмнэлэг.

Энэ жишээ бол Монголын эрүүл мэндийн салбар, улсын эмнэлгүүдийн үнэн төрх. Монголчууд яагаад өвчнөө хүндэрсэн үед эмнэлэгт ханддаг вэ. Шалтгаан нь тун энгийн, эрүүл мэндийн салбар, эмнэлэг, эмч нар тусламж эрсэн бүхэнд аврагч шиг ханддаггүй. “Харьяаллын эмнэлэгтээ оч”, “13 дугаар маягтаа авчир”, тэнд, энд оч гэж үйл үздэг нь худлаа биш. Өвчиндөө шаналан, үхэхийн наагуур байгаа нэгнийг ч ингэж залхаан цээрлүүлэхээ мартахгүй. Танил эмчгүй л бол тэр эмнэлгийн үүдэнд үхэж ч магад. Заавал хэн нэгэн рүү залгуулж, гуйлгаж үйлчилгээ үзүүлдэг зовлонтой. Дээр нь хэдэн цаг хэдэн арваараа очерлоод зогсч байхад таньдаг нэгнээ хэнэггүй хөтлөөд урдуур дайрдаг эмч танд ёсзүй байна уу.

Тэгээд бусдаас бурууг хайдаг. Эрүүл мэнддээ анхаарсангүй, урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдсангүй, өвчнөө эрт илрүүлсэнгүй хэмээн загнаж зандрах нь энүүхний үзэгдэл. Эмнэлгийн үйлчилгээ, эмчийн харьцаа үгээр хэлэхийн аргагүй хэцүү, залхмаар учраас хүмүүс өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх гэж хаалгыг нь татдаггүй. Эрүүл мэндийн салбар ийм царайтай учраас үхэхийн даваан дээр эмнэлэг барааддаг юм. Хүн өөртөө хайртай, үхэх гэж амьдардаггүй.

Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга Л.Эрдэнэчулуун эрүүл мэндийн салбар, эмнэлэг, эмч нарын үнэн төрхийг элдэв цензургүй хэлсэн. Тэрбээр “Иргэд өөрсдийн хүсэлтээр эмчилгээ, үйлчилгээ авч чаддаггүй ганц газар чинь эрүүл мэндийн салбар.  Эмнэлгүүдийн 37 хувь нь яаралтай тусламжид бэлэн биш. Хүн үхэх гээд очиж байхад бэлэн байдал чинь хангалтгүй байна, эмнэлгийн салбар аа.

Эмч нар улсын эмнэлэг дээр өглөө гурван цаг ажиллачихаад үдээс хойш нь хувийн эмнэлэгтээ ажилладаг.  Тэнд бизнесээ хийдэг. Өвчтөн очихоор улсын эмнэлэг ачаалалтай байна гээд хувийн эмнэлэг зааж явуулдаг. Хувийнхаа эм тариаг ширээн дороосоо шахдаг. Энэ худлаа биш” хэмээн бодит үнэнийг хэлсэн.

Түүний энэ үг Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэлийн уурыг хүргэж, цээжинд нь хадаатай байсан бололтой. Өчигдрийн Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдаан дээр хайрга олборлогчдыг хамгаалдаг шалтгаанаар “Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын дарга Л.Эрдэнэчулуунд хариуцлага тооцох ёстой” хэмээн хариу барилаа. Мэдээж, үнэн үг гашуун.

Хүмүүс хүүхдээ эмч болгох хүсэлтэй. Гэхдээ ихэнх нь хүний амь аварч, буян үйлдэх зорилготой биш. Өвдөж, үхэхийн цагт таньдаг эмчтэй байх ганцхан хүсэлтэй. Ядаж л эмнэлгийн хонгилд өвчинтэй тэмцэлдэн, эмч нарыг царайчлан зогсохгүй гэсэндээ хүүхдийнхээ хүсэл сонирхлыг үл харгалзан эмч болгох гэж зүтгэдэг. Эрүүл мэндийн салбарын эмгэнэлийг харуулах энгийн жишээ энэ.

Улсын эмнэлгийн эмч нарын ачааллыг, нойр хоолгүй, өдөр шөнөгүй ажилладгийг мэдэж, харж байна. Гэхдээ тусламж эрж очсон өвдсөн, зовсон бүхэнд уураа гаргах ёсгүй. Эзэмшсэн мэргэжил, өргөсөн тангарагаа санахад илүүц болохгүй.

М.Болд