Өнөөдөр Олон улсын ахмадын баярын өдөр. Монгол Улс энэ өдрийг 1992 оноос эхлэн тэмдэглэн иржээ. НҮБ-аас анх 1990 онд ахмад настны баярыг тэмдэглэх шийдвэр гаргасан. Ингэснээр улс орнууд жил бүрийн аравдугаар сарын 1-ний энэ өдрийг ахмад настнуудаа баярлуулах, хүндлэх, эрх ашгийг нь хамгаалах арга хэмжээг зохион байгуулах болсон. Олон улсын ахмадын баярын энэ өдөр Монголын ахмадын холбооны ахлах мэргэжилтэн Д.Цэцэгсүрэнтэй ярилцлаа.

-Ахмадын баярын өдөрт зориулан ямар арга хэмжээ зохиогдож байна вэ?

- Монголын ахмадын холбоо Ахмадын баярыг тохиолдуулан хоёр сарын “Бүтээлч аян” өрнүүлэхийг бүх аймаг, дүүргүүдэд чиглэл болгон өгсөн. Түүний дагуу ахмадын байгууллагууд өргөн хүрээтэй урлаг, спорт, уулзалт, семинар, уралдаан тэмцээн зохиолоо. Өчигдөр Монголын ахмадын холбоо Монголын радиотой хамтарч 20 минутын турш төр, засгаас хэрэгжүүлдэг ажил, хууль, ахмад насны хөгжлийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт, тэтгэвэрт гарахад бэлтгэх хөтөлбөрийн талаар өргөн мэдээлсэн.

Нийслэл хотод ахмадын үйл ажиллагааг сурталчилан Сонгинохайрхан дүүрэг 40 хорооны ахмадын бүтээлийн үзэсгэлэн гаргалаа. Чингэлтэй дүүрэг бөхийн өргөөнд ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүлсэн гэх мэт бүх аймаг дүүргүүд ахмад настнаа хүндэтгэлээ. Энэ өдөрт зориулан хэчнээн  ажил хийсэн тухай нэгдсэн дүн энэ сарын сүүлээр гарна.

-Монгол Улсад нийт хэчнээн ахмад настан байна вэ?

-Монголын ахмадын холбоонд 55 болон түүнээс дээш насны ахмадын мэдээлэл ирсэн. Хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр тэтгэвэрт гарсан, малчид, цэргийнхэн эрт тэтгэвэрт гарах гээд ахмад насны хуульд заасан насанд хүрээгүй ахмадууд олон байна. 2020 оны эхний тоогоор 360595 ахмад тоологдсон. Үүнээс 207587 нь эмэгтэй. 100 болон түүнээс дээш настай 134 хүн байна.

-Эдгээр ахмадуудаас хэчнээн нь хөдөлмөр эрхэлж байна вэ?

-Нийт ахмадын хөдөлмөрийн гэрээ хийн байнгын орон тоонд ажиллаж байгаа төрийн болон төрийн бус байгууллагад 2636 ахмад байна. Хувийн хэвшилд ажилладаг 5338 хүн, үйлчилгээний салбарт 5148, барилга тээврийн салбарт 1572, мал аж ахуйн салбарт 25319, газар тариалангийн салбарт 6311 ахмад ажилладаг тооллоготой байна.

-Ахмадуудын тэтгэврийн зөрүүний асуудал их яригддаг. Энэ тал дээр ахмад настнууд хэр их гомдол гаргадаг вэ?

-Тэтгэврийн доод хэмжээ дэндүү бага байна. Тэтгэврийн зөрүүг арилгаж өгөөч гэсэн асуудлыг маш их тавьдаг. 2010 оноос өмнө 1990-ээд онд тэтгэвэрт гарсан ахмадууд сүүлийн үеийн ахмадуудын тэтгэвэр 300-900 мянган төгрөгийн зөрүүтэй. Адилхан ажил хийж явсан улсууд шүү дээ. Бухимдалтай асуудал их бий. Тэтгэврийг тэглэж өгсөн нь сайн ч өр зээлгүй үхчих юм сан гэсэн өргүй  ахмадууд байсан. Үүнийг тэнцвэржүүлээч гэдэг.

Мөн ахмад настныг алагчлан үзэж олон жил улсынхаа төлөө хөдөлмөрлөсөн ахмадуудад төрийн дээд одон шагналыг өгөхгүй ерөнхийлөгчийн тамгын газарт тодорхойлох бичиг өгөөд байхад л шагнаж урамшуулж өгдөггүй. Сүүлийн үед ахмадуудын маань хамгийн гомдоллож байгаа асуудал бол энэ байна. үүнээс гадна түрээсийн орон сууцгүй ахмадууд олон. Түрээсийн орон сууцанд хамруулж өгөөч гэж асуудал тавьж байна. ахмадын асуудал дуусахгүй шүү дээ. Сайхан өдөр тохиож байна. Монгол Улсын хэмжээнд буй олон мянган ахмад настандаа өнөөдрийн хөгжилд хүрэхэд ахмадуудын оруулсан хувь нэмэр асар их шүү. Та нартаа эрүүл энх сайн сайхныг хүсье гэж ерөөл өргөе.

Э.Үүрийнцолмон