Дөрөвдүгээр сарын сүүлээр, Приднестрт удаа дараа "өдөөн хатгасан" шинжтэй үйл явдлууд гарч, улмаар Оросыг Молдавыг дайнд татан оролцуулах оролдлого гаргаж байна гэж Молдавын эрх баригчид үзэж байлаа. Приднестр бол 1990-1992 оны хооронд ЗХУ-ын задран унаx үед Бүгд Найрамдах Молдав Улсаас салан бий болсон. Приднестрийн Бүгд Найрамдах Улсад 460 мянга орчим хүн амьдардаг бөгөөд тэдний тал хувь нь Оросын иргэншилтэй байдаг аж. Энэ улсад Оросын цэргүүд байх бөгөөд өнгөрсөн сард удаа дараа гарсан дэлбэрэлтүүдийг өдөөн хатгах, Украин руу Молдавын талаас довтлох зорилгоор Оросын тусгай албаныхан үйлдсэн гэж Украины тал мэдэгдэж байлаа.
Энэ удаад АНУ-ын тагнуул ОХУ Приднестрийг дайны талбар болгон ашиглах гэж байгаа гэсэн байр суурийг илэрхийлсэн байна. Тодруулбал, Оросын Ерөнхийлөгч Владимир Путин Украин дахь сөргөлдөөнийг удаашруулж, байлдааны явцад Донбассын хил хязгаараас давсан нутагт зорилгодоо хүрэхээр тооцоолж байна гэж АНУ-ын Үндэсний тагнуулын газрын захирал Эврил Хэйнс АНУ-ын Сенатад үг хэлэх үеэрээ мэдэгджээ.
Украины дорно зүгт цэргийн хүчээ төвлөрүүлэх гэсэн Путиний шийдвэр нь санаачилгыг эргүүлэн гартаа авах зорилготой түр зуурын алхам гэж Америкийн тагнуул үзсэн байна.
Оросын төрийн тэргүүн Донбассаас өөрсдийгөө тунхагласан Приднестрийн Бүгд Найрамдах Улс хүртэлх бүс нутгуудаар дамжуулан хуурай замын коридорыг нэмэгдүүлэх зорилготой байж болзошгүй гэж АНУ-ын тагнуулууд үзэж байгаа аж. Сүүлийн саруудад давшилтын чиглэлүүд улам л таамаглахын аргагүй болж, цаашид цар хүрээгээ нэмэгдүүлэх шинжтэй болсон гэж Хэйнс өгүүлснийг Блүмберг агентлаг дамжуулжээ.
Харин АНУ-ын Батлан хамгаалах яамны дэргэдэх Тагнуулын газрын захирал, дэслэгч генерал Скотт Берриерийн үзэж байгаагаар Украин дахь Оросын бүтэлгүйтэл Москвагийн эрх баригчдын байр суурийг ганхуулж болзошгүй гэнэ.
Гэхпээ Оросын эрх баригчид АНУ болон түүний холбоотнуудыг сөрөн зогсохын тулд илүү их тэмцэнэ гэж Берриер үзэж байгаа аж. Үүний зэрэгцээ цөмийн зэвсэг ашиглах заналхийлэл улам бүр нэмэгдэнэ гэж тэрбээр үзжээ.
Приднестрт болсон үйл явдлууд
Дөрөвдүгээр сарын сүүлээр Приднестрийн нутаг дэвсгэр дээр ойр ойрхон дэлбэрэлт, буун дуу гарч, улмаар Приднестрийн Улсын аюулгүй байдлын яамны барилга эвдэрч, радио телевизийн цамхаг ажиллагаагүй болсон юм.
1990-1992 оны хооронд ЗХУ-ын задран унаx үед Бүгд Найрамдах Молдав Улсаас салан бий болсон, өөрсдийгөө тунхагласан Приднестрийн Бүгд Найрамдах Улсад болсон энэ хэргүүд нь Молдавын засгийн газарт хамааралгүй, Приднестрийн аюулгүй байдлынхны хийсэн ажил гэж Молдавын тал мэдэгдэж байлаа. Түүнчлэн Молдавыг дайнд татан оролцуулахаар Оросын тусгай албад зориуд өдөөн хатгалга үйлдэж байгаа гэх мэдээлэл ч гарсан юм.
Хачирхалтай нь, Оросын Цэргийн төв тойргийн орлогч командлагч рустам Миннекаевын мэдэгдэл гарсны дараахан Приднестр дэх нөхцөл байдал хурцадсан. Дөрөвдүгээр сарын 22-ны өдөр тэрбээр мэдэгдэл хийхдээ Орос улс “тусгай ажиллагааны хоёр дахь шатанд орсон”, үүний зорилго нь Донбасст хяналт тогтоох төдийгүй Украины өмнөд хэсгийг эзлэх явдал хэмээн онцолж байлаа.
“Украины өмнөд хэсэгт хяналт тогтоох нь Приднестрт хүрэх өөр нэг гарц болно. Приднестрт ч орос хэлтэй хүн амыг хавчин шахах үзэгдэл гарсаар байгаа” хэмээн Оросын генерал мэдэгдэж байлаа.
Ийм өндөр албан тушаалын хүн ийм ноцтой мэдэгдэл хийсэн нь олон эргэлзээг араасаа дагуулсан юм. Генералын мэдэгдлээс харахад Оросын Украин дахь цэргийн ажиллаганы концепци өөрчлөгдсөн үү, Кремль үүнийг зөвшөөрсөн үү гэх зэрэг асуулт урган гарч байна.
Кремлийн хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Дмитрий Песков энэ асуудалтай холбоотойгоор тайлбар өгөх боломжгүй гэсэн бол Оросын Батлан хамгаалах яам ВВС агентлаг тодруулга хүсэхэд “нөхцөл байдлыг тодруулж байна” хэмээн хариу өгч байлаа. Харин генерал Миннекаевын мэдэгдлийг няцаагаагүй юм.
Г.Бямбасүрэн
| Уншиж байна |