Өглөөний 10.00 цаг. “Нэг сэдэв, Нэг долоо хоног”-оо манай редакц “Цагаан сар”-ын сэдвээр хийхээр болсон тул өвлийн энэ өдөр сурвалжлах багийнхан маань “Нарантуул” олон улсын худалдааны төвийг зорилоо. Цагаан сар дөхсөн болоод ч тэр үү хөл хөдөлгөөн ихтэй байв. Цагаан идээ бөөндөнө, монгол төмс хямдруулж зарна, ууц яриад өгнө шүү гэсээр хүнсний худалдагчид биднийг угтав. Аливаа баяр ёслолын үеэр  нийслэлийн иргэд томоохон хүнсний захуудыг зорьдог болохоор бид тэдний  ачааг хөнгөвчлөх зорилгоор хэд хэдэн захаар явж  мах, сүү, цагаан идээ, ууц, хүнсний ногоо, гурил будаа зэргийн үнэ ханшийг сонирхлоо. Юуны өмнө Монголын уламжлалт баяр ёслолоор нэн тэргүүний хэрэгцээнд шаарддаг зүйл бол цагаан идээ. “Нарантуул” олон улсын худалдааны төвд цагаан идээ ямар үнэтэй худалдаалагдаж байгааг дор сийрүүллээ. Цагаан идээ Сарлагийн өрөм 5100-5500 төгрөг Өрмөн тос 5300-5500 төгрөг Цагаан тос 4000 төгрөг Тогооны өрөм 9000 төгрөг Ээзгийтэй тос 4000-4500 төгрөг Хорхой ааруул 3500-4000 төгрөг Тослогтой бор ааруул 7800-8300төгрөг Дугуй чихэртэй ааруул 6000-8000 төгрөг Хэвлэсэн цагаан ааруул 5000-6000 төгрөг Аарц 1400-1500 төгрөг Бяслаг ширхэг нь 7500 төгрөг Монгол масло 4000 төгрөг Орос масло-3000 төгрөг Шар тос- 8000-9000 төгрөг Сингапур шар тос-3000 төгрөг Ногоо Монгол төмс-400-800 төгрөг Манжин-900-1000 төгрөг Лууван- 700-800 төгрөг Сармис боодол-1000, кг нь-3500 төгрөг Монгол сонгино-3200-3500 төгрөг Хятад сонгино-1400-1500 төгрөг Монгол байцаа-1500-1600 төгрөг Хятад байцаа-1200-1400 төгрөг Өргөст хэмх -3000-3200 төгрөг Улаан лооль- 3000-3300 төгрөг Мах Хонины мах -6100-6300 төгрөг /ястай/ Хонины  мах 7000-7200 төгрөг/ цул/ Үхрийн мах-8300-8500 төгрөг/ ястай/ Үхрийн мах- 8800-9000 төгрөг/ цул/ Адууны мах-5300-5800 төгрөг Ямааны мах-5600-5800 төгрөг Тэмээний мах -5800-5900 төгрөг/ цул/ Хиам Салями-8500 төгрөг Жинчин-9500 төгрөг Зочин-6000 төгрөг Давхар утлагат- 5500 төгрөг Хос гарьдын хиам-6500-8000 төгрөг Очир дагинас хиам- 6500-8300 төгрөг Мах импексийн хиам- 6500-12000 төгрөг Гурил, будаа “Алтан тариа” ХХК-ийн 25 кг дээд гурил-32000 төгрөг Ширхэгтэй дээд 32000 төгрөг Дээд гурил-20500 төгрөг Нэгдүгээр гурил -15000 төгрөг “Улаанбаатар” ХХК-ийн 25 кг дээд гурил-28000 төгрөг Нэгдүгээр гурил -15000 төгрөг Орос “Алейка” гурил 25 кг дээд-32000 төгрөг “Алейка 10 кг дээд-2000 төгрөг “Цесна” 25 кг дээд- 40000 төгрөг “Цесна” 10 кг дээд-20000 төгрөг “Сайн будаа” 25 кг-37000 төгрөг “Сакура” 5 кг-11000 төгрөг Тус захын гурилын худалдаачин Н.Батсүхийн хэлж буйгаар монгол гурилын эрэлт орос гурилыг бодвол харьцангуй бага байгаа гэнэ. Тиймээс “Цесна”, “Алейка”-гийн гурилын нөөц дууссан. Баярын өмнө орос гурилууд ирнэ. Гэхдээ үнийн хувьд өөрчлөлт орж магадгүй аж. Түүнчлэн худалдан авагч М.Солонго энэ жилийн хувьд хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ  бага зэрэг нэмэгдсэн байна гэлээ. Мах, хиамны үнэ өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад өндөр үнэтэй байгаа аж. Монголчууд худалдааны төвийн бараа бүтээгдэхүүний үнээс захынх хямд гэсэн хэвшмэл ойлголттой байдгаас уг захыг зорих иргэдийн тоо буурдаггүй юм байна. Бусад захуудыг бодвол “Нарантуул”-ын хүнсний захын ногооны үнэ 50-160 төгрөгөөр хямд байсан юм. Түүнчлэн  махны хувьд Хүчит шонхор захад  гулуузаар худалдагдаж буй хонины мах Нарантуулд  кг тутамдаа 700 төгрөгөөр илүү байсан бол жижиглэнгийн үнэ 100-200 төгрөгийн зөрүүтэй байна. “Меркури” худалдааны төвд мах өндөр үнэтэй байна Бага үд, 12.00 цаг. Циркийн баруун талд байрлах “Меркури” худалдааны төвийг зорин очиход “Нарантуул”-ыг  бодвол  хүн цөөтэй байлаа. Олны ярихаар гадаадын худалдан авагчид, дотоодын бийлэгжүү иргэд үйлчлүүлдэг гэх энэ төвийн бүтээгдэхүүн үнэхээр  харьцангуй өндөр үнэтэй байлаа. Тухайлбал, өндөг ширхэг нь 300-330 төгрөгөөр зарагдаж байгаа бол “Нарантуул”, “Дэнжийн мянга” захад 250 төгрөгөөр худалдаж байгаа юм. Түүнчлэн хонины мах 8500 төгрөгөөр худалдагдаж байгаа нь  бусад захуудтай харьцуулахад даруй  кг тутамдаа 2000 төгрөгийн зөрүү гарч байна.  Ингээд нийслэлийн төвийн Меркури худалдааны төвийн  зарим хүнсний бүтээгдэхүүний үнийг сонирхуулья. Цагаан идээ Сарлагийн өрөм  10000-12000 төгрөг Өрмөн тос-  7000-8000төгрөг Цагаан тос-6000 төгрөг Тогооны өрөм- 10000 төгрөг Бяслаг -12000 төгрөг Тослогтой бор ааруул-14000-15000 төгрөг Дугуй чихэртэй ааруул- 8000-10000төгрөг Монгол масло 6000 төгрөг Орос масло-4000 төгрөг Шар тос- 12000 төгрөг Ногоо Монгол төмс-800-1000 төгрөг Манжин-900-1000 төгрөг Лууван- 1000-1500 төгрөг Монгол сонгино-3500 төгрөг Хятад сонгино-1500 төгрөг Монгол байцаа-1600төгрөг Хятад байцаа-1400 төгрөг Өргөст хэмх -3000-3500 төгрөг Улаан лооль- 3000-3300 төгрөг Мах Үхрийн мах-9500 төгрөг/ ястай/ Хонины мах -8500 төгрөг/ястай/ Гахайн мах- 8500 төгрөг / ястай/ Уг хүнсний захад гурил, будаа, өргөст хэмх, улаан лоолийн үнэ “Хүчит шонхор”, “Нарантуул” захын үнэ ханштай адилхан зарагдаж байгаа юм. Хэдийгээр бүтээгдэхүүний үнэ ч өндөр ч гэсэн үйлчилгээ сонголтын хувьд захын хорооллын хүнсний төвүүдтэй харьцуулахааргүй давуу талтай байсныг дурдах нь зүйтэй болов уу. 13.50 цаг. “Хүчит шонхор” худалдааны төв Жил жилд цагаан сарын өмнө Хүчит шонхор худалдааны төв хөл хөдөлгөөн ихтэй болдог. Тэр ч утгаараа амралтын өдрүүдэд тус захыг зорих иргэд автомашины түгжрэлийн улмаас багагүй цаг хугацааг үрж, бухимдал дагуулдаг гэдэг. Харин энэ жил нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар Цагаан сарын өмнөх хоёр долоо хоногийн  бямба, ням гаригт тус захын авто замыг нэг чигийн урсгалтай болгосон нь зөв шийдвэр болжээ хэмээн иргэд өгүүлж буй. Өнөөдөр даваа гариг тул Хүчит Шонхор захыг зорих авто машин харьцангуй  бага хөдөлгөөн сийрэг байв. Нийслэлчүүд цагаан сарынхаа ууц, бууз баншныхаа махыг Хүчит шонхор захаас ихэвчлэн сонгодог гэдэг. Нарантуул худалдааны төвд хонины ууцыг 150-300 мянган төгрөгөөр худалдаалж байсан бол тус захын махны худалдаачид ууцны мах, үхрийн өвчүүг кг-аар бодож худалдаалж байгаа гэлээ. Ууцны мах нэг кг нь 5800 төгрөг, үхрийн өвчүү кг нь 7000 төгрөгийн үнэтэй байлаа. 30 кг-тай ууц 170 мянга, 40 кг-тай ууц 230 мянган төгрөгийн үнэтэй байв. Харин үхрийн өвчүүний хувьд 20 кг-тай нь 140 мянга, 30 кг-тай нь 210 мянган төгрөгөөр худалдаалагдаж байв. Мах Хонины гулууз кг  нь 5100-5300 төгрөг Хонины цул мах 6000-6500 төгрөг Хонины  мах 7000-7200 төгрөг/ цул/ Үхрийн мах- 7600-7800 төгрөг/ ястай/ Үхрийн мах- 9000 төгрөг/ цул/ Адууны мах-5200-5400 төгрөг Ямааны мах-5300-5500 төгрөг Харин бөөний үнээр худалдан авах бол Адууны мах 4000 төгрөг Үхрийн мах 6200 төгрөг Хонины мах 5600 төгрөг Ямааны мах 4500 төгрөг байлаа. Мөн цагаан сарын бууз, баншны гол орц болох хонины сүүл ястай нь 4500, ясгүй нь 5000 төгрөг байв. Цагаан идээ Хорхой ааруул-3000 төгрөг Бор  зузаан ааруул-7000 Цагаан ааруул 5000-6000 төгрөг Аарц-1200төгрөг Өрмөн тос-5000 төгрөг Шар тос- 8000 төгрөг Сингапур шар тос-2500 төгрөг Сүү кг нь-1700 төгрөг /Сарлагийн хөлдүү сүү/ Сарлагийн өрөм   5100-5500 төгрөг Өрмөн тос- 5000төгрөг Цагаан тос-4000 төгрөг Өрөм-9000 төгрөг Ээзгий тос-4200 төгрөг Ногоо Монгол төмс-400-600 төгрөг Манжин-1000 төгрөг Лууван- 700-800 төгрөг Монгол сонгино-3200-3500 төгрөг Хятад сонгино-1400-1500 төгрөг Монгол байцаа-1400 төгрөг Хятад байцаа-1200 төгрөг Өргөст хэмх -3000 төгрөг Улаан лооль- 3000 төгрөгийн үнэтэй байлаа. Цагаан сарын баярын ширээний гол идээ бол яах аргагүй хэвийн боов. Хэвийн боов дээрх захуудад 200-300 төгрөгийн зөрүүтэй худалдаалагдаж буй. Ингээд дээрх гурван захад зарагдаж буй хэвийн боовны дундаж үнийг танилцуулж байна. Хэвийн боов “Гандангийн” гэгдэх хэвийн боов 1 ширхэг нь-2500 төгрөг 15 ширхэг нь -37500 төгрөг 25 ширхэг нь – 62500 төгрөг “Өгөөж”-ийн хэвийн боов 1 ширхэг нь-1900 төгрөг 15 ширхэг нь -28500 төгрөг 25 ширхэг нь – 39900 төгрөг Суурь еэвэн – 10000 төгрөг “Талх чихэр”-ийн хэвийн боов 1 ширхэг нь-1800 төгрөг 15 ширхэг нь -27000 төгрөг 25 ширхэг нь – 37800 төгрөг Суурь еэвэн – 9000 төгрөг “Өгөөж Өрнөх”-ийн хэвийн боов 1 ширхэг нь-1400 төгрөг 15 ширхэг нь -21000 төгрөг 21 ширхэг нь – 29400 төгрөг 25 ширхэг нь – 35000 төгрөг 30 ширхэг нь – 42000 төгрөг 35 ширхэг нь – 49000 төгрөг “Суман гүн”-ий хэвийн боов 1 ширхэг нь-2100 төгрөг 15 ширхэг нь -31500 төгрөг 25 ширхэг нь – 44100 төгрөг “Өгөөмж од”-ын хэвийн боов 1 ширхэг нь-1600 төгрөг 15 ширхэг нь - 24000 төгрөг 25 ширхэг нь – 33600 төгрөг “Гүрмэл”-ийн хэвийн боов 1 ширхэг нь- 2000 төгрөг 15 ширхэг нь - 30000 төгрөг 25 ширхэг нь – 50000 төгрөг “Дээж”-ийн хэвийн боов 1 ширхэг нь - 2300 төгрөг 15 ширхэг нь - 34500 төгрөг 21 ширхэг нь – 48500 төгрөг Суурь еэвэн – 7000 төгрөг “Тариан түрүү”-гийн хэвийн боов 1 ширхэг нь - 1200 төгрөг 15 ширхэг нь - 18000 төгрөг 21 ширхэг нь – 25200 төгрөг Суурь еэвэн – 7000 төгрөгөөр тус тус худалдаалагдаж байна. Иргэд Цагаан сарын бэлтгэлээ базааж буй энэ өдрүүдэд дээрх худалдааны төвүүдэд хүнсний гол нэрийн бүтээгдэхүүн ямар үнэтэй байгааг бид ийнхүү мэдээллээ. Н.Түвшин, П.Наран, Б.Мөнх-Эрдэнэ