"ДЦС 3"-Д ГАРСАН ОСЛЫН ХАРИУЦЛАГЫГ ХЭН ХҮЛЭЭХ ВЭ?

“ДЦС 3”-ын турбины генератор дэлбэрчээ. Дэлбэрэхдээ хүний алтан амь авч одов. 1968 онд ашиглалтад орсоноосоо хойш "дорвитой" шинэчлэл хийгдэлгүй тасралтгүй зүтгэсэн хөгшин турбин үүнээс цааш яаж тэсэх билээ?
“ДЦС 3”-ын сая дэлбэрсэн турбинийг далан нөхөөсөөр аргалж, нүд хуурч байсаны хариуцлагыг ярих хүн алга. Засаг огцрох үймээнд “хүний амь үрэгдсэн” мэдээ дарагдаад өнгөрөх нь. Хэрэв “ДЦС 3”-ын төсөв үнсэнд бус ан цав гарч, улаан дохио асаасан турбинд зориулагдсан бол нэгэн гэр бүл өнөөдөр элэг бүтэн байх байлаа.
Турбинийг задлаад цлиндрийг нь авч, засвар шинэчлэлийн ажлыг хийх шаардлагатай байв. Энэ засвар шинэчлэлд “ердөө” л 18 тэрбум төгрөг шаардлагатай байсан гэх. Ердөө л гэж байгаагийн учир “ДЦС 3”-ын төсөв амин чухал турбинд бус хаягдал үнс булшлах буюу хэмнэж болох зардал руу урсаж байсаных.
ХЭНИЙ ГАРЫН ҮСЭГ “ТУРБИНИЙ ЗАСВАРЫГ ТУШИВ”?
Турбинийг засаж сэлбэх мөнгө нь ДЦС 3-ын дансанд нь бэлэн байж. Ганц гарын үсэг зурагдахад л турбиний засвар тоноглол шийдэгдэх байв. Гэвч хэний гарын үсэг зурагдах нь тодорхойгүй эрх баригчдын дунд хаягдсанаар өнөөдрийн энэ эмгэнэлт явдал гарлаа. ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал, “Эрчист Монгол” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Амартүвшин, Эрчим хүчний группийн захирал Г.Мөнхцоодол, эсвэл ТӨБЗГ-ын дарга Б.Цэнгэл нарын хэнийх нь гарын үсэг зурагдах байв?
Хамгийн сүүлд Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэнд хоёрдугаар сарын 8-нд албан бичгээр мэдэгджээ. Б.Чойжилсүрэн өөрөө шийдэх гэхээр “Эрчист Монгол” компани нь шийдэж өгдөггүй. Түүний дээр ЗГХЭГ бий. Дундаа шидсэн гарын үсэгнээс болж дохио өгч сануулсаар байсан турбин “амь тавьжээ”.
ҮНСЭНД ТӨСӨВЛӨСӨН МӨНГӨ...
Дэлбэрсэн турбиний засварт мөнгө байхгүй ч үнсэн хаягдал дээр 40 тэрбум төгрөг босоод ирж. Нүүрсээ шатааж цахилгаан дулаан үйлдвэрлэсний дараах хаягдал үнсийг Эмээлт дэх 55 га газарт булахаар энэ онд 10 тэрбумыг нь төсөвлөжээ.
Уг үнсийг Эмээлтэд аваачиж булахгүйгээр цацраг идэвхт бодисыг нь бууруулаад, усан санд үнсэн сан байгуулж болох байв. Өмнө нь ч тэгж ирсэн. Бүр арга ядахад санал тавиад байдаг гадаадын компаниудад үнсээ худалдаад цемент, зам, блокных нь үйлдвэрлэлд ашиглуулж болох байв.
Гэвч үнсийг “үржүүлсэн баялаг” “мөнгөний машин” болгох ашиг сонирхол хэнд байв? Учрыг хөөвөл Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын үед салбарынх нь дэд сайд асан, өнөөгийн их хурлын гишүүн П.Мөнхтулгын аав Ө.Пүрэвбаатарын хамаарал бүхий компани болон одоогийн сайдын нэрийг барьсан зарим этгээд стандартын бус далан гэгч зүйл хийж, ашиг олж бизнес цэцэглүүлжээ.
Үүнээс харахад үнсээ лобби болгоод хамаг төсвөө тийш чиглүүлсэн ДЦС 3-ын дэлбэрэхээс яахав.
Алдагдалтай, ажилчид нь бага цалинтай, даргын суудал нь тавиулуудаар дүүрсэн энэ станцын өтөл турбин яаж өвөл дэлбэрчихээгүй юм. Өвөл дэлбэрсэн бол хот тэр аяараа холдож, нийслэлчүүд харанхуйд хэрэлдэж суух байсан биз.
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ