2024 оны УИХ-ын сонгуулийн үр дүн Монголын улс төрд олон жилийн дараах шинэ зураглалыг зурж өгсөн. Олонхийн мандатын босго давсан МАН ахин эрх барих эрхтэй болсон ч 2020 он шиг “дангаар ноёрхох” эрх мэдэл тэдэнд үгүй.

Г.Занданшатар шинэ Засгийн газрын бүрэлдэхүүнд Үндэсний эвсэл, ХҮН, ИЗЗН зэрэг намуудыг уриад байгаа нь олон зүйл хэлнэ. УИХ-д олонхын байр суурийг эзэлсэн ч дангаараа Засгийн газраа байгуулах нь түүний хувьд хамгийн муу хувилбар. Энэ бол улс төрийн хувьд хэтэрхий эмзэг алхам. “бүх хариуцлага зөвхөн МАН-д оногдох” гэсэн аюулыг тээж яваа.

Иймд эвслийн Засгийн газар байгуулах нь түүний хувьд илүү тогтвортой, хариуцлагаа хуваах, ард түмэнд “тулга тойрсон эрх мэдэлд бус, бодлого, хамтын ажиллагаанд төвлөрч байна” гэх дохио өгөх алхам болж байна. Гэхдээ энэ эвсэл жинхэнэ бодлогын нэгдэл байж чадах уу, эсвэл зөвхөн албан тушаалын тохироо, хүчний тэнцвэрийн тооцоолол уу?

Н.Номтойбаярын эргэлзээ ба сонирхол

Үндэсний эвслийн тэргүүн Н.Номтойбаяр Г.Занданшатарын санаачилгад “итгэл бага байна” хэмээн мэдэгдсэн ч нөгөө талд “шадар сайдын суудалд сонирхолтой байгаа” нь байдаг л нэг улс төр. Угаас улс төр бол зарчим бус тохиролцоон дээр тулгуурладагийн тод жишээ энэ байж болох юм. Н.Номтойбаярын хувьд эвслийн нэрийн өмнөөс хамтарч орж, томоохон суудал авбал тэрхүү нэр хүндийг улс төрийн дахин тоглолтдоо ашиглах боломжтой.

Хамтрахгүй гэдгээ ил тод зарласан ИЗЗН

ИЗЗН-ын дарга Б.Батбаатар бол өөр өнцгөөс тоглоомд орж ирж байна. Тэрээр Г.Занданшатараас урилга ирэхээс өмнө татгалзчихсан.  

АН хөөгдсөн ч, хүчээ төвлөрүүлэх боломж

МАН-ын Бага хурлаас албан ёсоор хамтрахгүй гэдгээ мэдэгдсэн нь тодорхой хаалт болсон. Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газраас АН “хөөгдөж” гарсан нь түр зуурын шившиг мэт харагдаж болох ч 2028 оны УИХ-ын сонгуулийн хувьд “ЗГ-ын ташуур болсон хүчтэй сөрөг хүчин” байх боломжийг нээж өгч байна.

Өнөөдөр АН ЗГ-тай хамтрахаасаа илүү хяналт, шүүмжлэл, популизм бус бодлогын шүүмжлэлд суурилсан шинэ имижтэй болж чадвал тэдний хожмын оноо илүү том байж мэднэ.

Г.Занданшатарын Засгийн газар бодлогоороо бус харин “хэнийг авч, хэнийг орхих вэ” гэсэн хүн төвтэй улс төрийн бодлогоо илүү явуулж байна. Үнэндээ эрх мэдэл солигдсон ч улс төрийн соёл өөрчлөгдөөгүй.

Хамгийн аюултай нь эвслийн нэрээр албан тушаал хуваарилсан энэ систем дахин “төрийн сул дорой байдал” руу орох эрсдэлтэй. Г.Занданшатар Ерөнхий сайдын тангаргаа өргөснөөс хойш өнгөрсөн хоногууд түүний хувьд улс төрийн акробатик үзүүлбэр болж хувирлаа. Олонхын суудал авсан ч өөрөө дотооддоо олон асуудалтай, гаднаа найдвартай түншгүй Г.Занданшатарын шинэ Засгийн газар яг юун дээр тогтох гэж байна вэ?