2025 оны намрын улс төр Монголын эрх баригч, сөрөг хүчний өрсөлдөөн, хагарал хоёрын дунд туйлын хурц уур амьсгалаар эхэлж байна. АН олон жилийн бутралын дараа дотооддоо тодорхой нэгдэлд хүрч, харин МАН-ын дотоод сөргөлдөөн, хагарал гүнзгийрч буй энэ цаг мөчид улс төрийн уур амьсгал өмнө нь байгаагүйгээр халж байна.

 "Бүрэн эрх түдгэлзүүлэх"

Намрын улс төрийн халалтыг улам бадраасан үйл явдал бол Улсын Ерөнхий Прокуророос нэр бүхий УИХ-ын гишүүдийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх санал Их Хуралд өргөн барихаар зэхэж буй явдал юм.

Эх сурвалжийн мэдээлснээр, нэр дурдагдаад буй гишүүдэд Х.Баттулга, С.Ганбаатар, Дав.Цогтбаатар, Э.Болормаа нарын нэрс яригдаж эхлээд байна.

Э.Болормаа бол хамгийн боломжит ''хохирогч''

УИХ-ын гишүүн Э.Болормаагийн нэр холбогдож буй хэрэг илэрхий баримтуудтай, олон нийтийн шүүмжлэлд өртөж, аудитын тайлатай.  Тэр утгаараа, хэрвээ прокурорын байгууллагад шаардлагатай нотлох баримтууд бэлэн болвол бүрэн эрх түдгэлзүүлэх, хэлэлцүүлгийн сэдэв болох магадлал хамгийн өндөр нь Э.Болормаа.

С.Ганбаатар, Дав.Цогтбаатар, Х.Баттулга нарын хувьд мэдээлэл одоогоор илэрхий бус, магадлал, улс төрийн таамаглал нь их байгаа тул тэдний эсрэг хэрэг үүсгэх, бүрэн эрх түдгэлзүүлэх хөдөлгөөнд оруулах нь илүү улстөрийн үйл ажиллагаа, санаархал гэж уншигдаж буй.

Э.Болормаа – УИХ-ын сонгуулийн үеэр гадаадын компанийн санхүүжилт авсан байж болзошгүй. 

С.Ганбаатар Хөрөнгө орлогын мэдүүлэг, татварын асуудалтай холбогдон шалгагдаж болзошгүй

Дав.Цогтбаатар Хөгжлийн банкинд ажиллаж байхдаа  албан тушаалын эрх мэдлээ урвуулан ашигласан гэх үндэслэлээр хэрэг бүртгэл эхлүүлэхээр яригдаж байна.

Гэхдээ энэ хоёр гишүүний тухайд ямар нэг хэрэг прокурорын байгууллагад бүртгэгдсэн эсэх, баримтууд олон нийтэд ил байгаа эсэх нь тодорхой бус.  Зарим хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр “тийм хэрэг үүсгэхээр яригдаж байна” гэж бичиж байгаа нь улс төрийн дарамт, таамаглал өндөртэйг харуулж болох юм.

Х.Баттулга гишүүний хувьд олон жилийн түүх, төрд байсан үеийн асуудлууд, шүүх, АТГ, прокурорын асуудлууд яригдаж байсан боловч энэ жагсаалтад бүрэн эрх түдгэлзүүлэх үндсэн баримт гэж олон нийтэд нотлогдсон мэдээлэл одоогоор бага байна. Түүнийг ‘’Төгрөг нуур орд’’-той холбоотой асуудалд буруутгаж болзошгүй гэх таамаглал бий.

Нүдний өмнө болж буй үйл явцыг хөнгөн дүгнэвэл хууль дээдлэх зарчим хэрэгжиж байна гэж харж буй бол, нөгөө хэсэг нь энэ бүхнийг улс төрийн нүүдэл, намын ашиг сонирхлын зөрчилтэй холбож харж байна.

Тухайлбал, АН-ын эв нэгдэл сэргэж, МАН-ын дотоод тэмцэл туйлдаа хүрч буй энэ мөчид, сөрөг хүчин хүчээ авбал аюултай гэсэн тооцооноос улбаатай улс төрийн "цэвэрлэгээ" эхэлсэн байж магадгүй.

 "Жоомоо алах гээд байшингаа шатаах" эрсдэл

Хэрэв нэр бүхий гишүүдийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлж, яллагдагчаар татах үйл явц хэт улс төржвөл Монголын улс төрийн системд ноцтой урхаг үлдээх нь гарцаагүй.Парламентын бие даасан байдал алдагдаж магадгүй, хуулийн байгууллагын нэр хүнд улс төрийн "захиалга" гэгдэж унах эрсдэлтэй, намуудын хагарал гүнзгийрч, дараагийн сонгуульд итгэл алдагдах нөхцөл үүсч болзошгүй.

Тогтворгүй бас таамаглахын аргагүй...

Одоогийн байдлаар дараах сценариудыг төсөөлж болно

Прокурорын санал хүлээн зөвшөөрөгдвөл МАН-ын дотоод хагарал гүнзгийрч, зарим фракцууд тасран гарна, АН дотооддоо хүчээ нэгтгэж чадвал түүхэндээ анх удаа бодит сөрөг хүчний дүрд тоглож, 2028 оны УИХ-ын сонгуульд өрсөлдөх сууриа тавьж мэднэ.

Монголын улс төрд өрнөж буй үйл явцыг зөвхөн нам хоорондын "тоглоом" гэж харвал, бид жинхэнэ асуудлыг харж чадахгүй. Учир нь энэ бол зүгээр нэг улс төрийн улирал биш, харин ардчиллын тогтолцоо, хууль дээдлэх зарчим, улс орны институцийн ирээдүйг шийдэх сорилтын мөч юм.

Жоомоо алах гэж байгаад байшингаа шатаах вий. Харин жоом байгаа бол яг гол дээр нь онох, харин байшингаа хамгаалж үлдэх хариуцлагыг Монголын төр, хууль хяналтын байгууллага, улс төрчид бүгд үүрэх ёстой л болж таарна даа...