Энэ үг социализмын үед Монголын үзэл сурталжсан нийгэмд хууль мэт үйлчилдэг байлаа. Одоо бол улс төрийн нам дамжсан нөхдүүд улс төрийн талаар тогтворгүй болжээ. Тухайлбал, МАН-аас өрх тусгаарлаж МАХН байгуулсан хүмүүс. Намд шинэчлэл хэрэгтэй гэх нэрийн дор заавал дарга даамлын байр сууринаас өөрчлөлт шинэчлэлийг өрнүүлэх хэрэгтэй юм шигээр тайлбарлаж, далдуур эрх мэдэл булаацалдсан хуучин байр сууриа санагалзсан этгээдүүд ийм алхам хийдэг.
МАХН-ыг шинэ буурин дээр гэрээ барьж, гал голомтоо асаасны дараа орж ирсэн “улаантнууд” одоо даварч байна. Чухамдаа Н.Энхбаярын муу нэр, муухай царайгаар нийгэмд үхтлээ өрөвдүүлж, сонгуульд санаанд оромгүй амжилт олсон “Шударга ёс” эвслийнхэн шуудайд хийсэн эвэр шиг болжээ. АН тэднийг хамтарсан засагтаа урьж, 75х25 харьцаагаар сайдын суудал хуваалцахыг зөвшөөрсөн. Харин тэд Шадар сайдыг, Сангийн сайдтай хамт Эрүүл мэнд, Эрчим хүчний яамтай нь өмчлөв. Гэтэл сонгуулийн өмнө хоёр нам эвссэн мөртлөө одоо болохоор МАХН-аас гурван сайдыг томилох ёстой гэнэ.
Өмнө нь Ч.Улаан УИХ-ын дэд даргаар сонгогдсон. З.Баянсэлэнгэ эвслийн бүлгийн дэд дарга байснаа Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны дарга болсноор гологдсон суудал нь О.Баасанхүүд шилжсэн. Одоо Ч.Улаан Сангийн сайд болохын тулд УИХ-ын дэд даргын албаа сэгсэрч, Д.Тэрбишдагва шадар сайд болох нь. Эрүүл мэндийн сайдад эртнээс яригдсан Н.Удвал очиж таарна. Ингээд Эрчим хүчний сайдад МҮАН-ын М.Энхсайханы нэрийг дэвшүүлсэн нь их юм болохшив. Ч.Улааны оронд УИХ-ын дэд даргаар Л.Цог тавигдах нь. Энэ мэтээр МАХН-ын хэдхэн хүн албан тушаалаар арай илүү цамаархаж байна. Энэ чинь шударга явдал мөн үү.
Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ц.Цолмон МАХН, МҮАН хоёр нэгдэх хэрэгтэй хэмээн мэдэгдэв. Бямба, ням давхацсан эвслийн Удирдах зөвлөлийн хурал дээр Н.Энхбаярын эрүүл мэндийн байдлын талаар сонсохыг ч хүссэнгүй. Харин хатагтай З.Баянсэлэнгэ нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн шүүх дээрх миний хэргийг хэрэгсэхгүй болгох талаар Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжинтэй ярилцах хэрэгтэй гэж шаардсан гэнэ. Шуумагны бөөс толгойд гарахаар шударга ёсоо таг мартдаг юм байна л даа. Зөвхөн сонгуулийн үед шадарласан энэ хэдхэн хүнд одоо Н.Энхбаярын хэрэг, шударга ёсны шаардлага алга болжээ.
Ийм учраас МАХН-ын залуусын дунд албан тушаал, эрх мэдлийн төлөө улайрсан олигархиудынхаа эсрэг тэмцэх “Улаан сарнай” жигүүр ургасан байна. Хэдэн онд хуучин МАХН-д элссэнээ мэддэггүй Д.Тэрбишдагва, хятадуудтай эвсч Сүхбаатарын Төмөртэйн ордын хүдрийг урагш нь үнэгүй шахам зөөж байгаа Ч.Улаан хоёр төрийг төвшитгөхөд ордны шивэгчин шиг хов зөөж, холион бантан хутгаж байна. Гэр бүлийн талаар тогтворгүй бол улс төрийн талаар тогтворгүй гэсэн В.И.Лениний үгийг энэ цаг дор хөрвүүлбэл улс төрийн намын гишүүнчлэлийн талаар тогтворгүй бол улс төрийн талаар тогтворгүй гэж болох нь. Коммунист ёс суртахуунаар хүмүүжсэн “улаантнууд” зах зээлий нийгэмд улс төрийн намыг арилжааны хэрэгсэл болгож байна. Цаашдаа намын нэрээр УИХ-д шургалсан этгээдийг намын нэрээр татаж болдог хуулийн төсөл санаачлан боловсруулж батлуулах нь шударга ёсонд нийцнэ.
С.Аня