.

Өглөө бүр би аз жаргалтай ажилдаа ирдэг. Учир нь бяцхан охиноо цэцэрлэгт нь хүргэж өгөх замдаа хорвоогийн бүхий л зүйлсийг ярилцан, амьдралыг өөрийнхөөрөө тайлбарлан шулагнан ярихыг сонссоор ангид нь оруулдаг юм. Тиймдээ ч энэ амьдралын гэрэл гэгээ болон хайрыг бэлэглэсэн охиноо үнссэнээр сэтгэл тэнүүн өдрийн ажлаа амжуулдаг билээ. Гэтэл өчигдөр охиныхоо цэцэрлэгийн талаар сонссон гэнэтийн мэдээ сэтгэлийг минь зовоосоор Багахангайд дүүрэгт нээлтээ хийсэн “Ахуй мандал” дахиварын үйлдвэрийн тухай сурвалжлагаа дуусган хотын зүг яаран ирсэн.

. Миний бага охин нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 59 дүгээр цэцэрлэгийн Бэлтгэл бүлэгт хүмүүждэг. Ирэх намар сургуульд орох тул нэг өдөр ч цэцэрлэгээ таслахгүй, багшийнхаа зааж сургасныг хичээнгүйлэн сурдаг сайн хүүхдүүдийн нэг. Өчигдөр өглөө цэцэрлэгт нь хүргэж өгөхөд нэг давхарт ус алдсан гээд багш, ажилчид нь нэлээн хөл үймээнтэй байсан юм. Тухайн үед слесарь ирж байгаа зүгээр ээ хэмээн хүүхдүүдээ хүлээн авсан. Гэтэл 14 цагийн үед охины маань ангийн хүүхдийн ээж утсаар холбогдон “Охиныг чинь гэртээ аваад ирлээ, цэцэрлэгийнх нь шал нь нурсан гээд хүүхдүүдээ тараачихлаа” гэв.

. Охины маань цэцэрлэг 1960-аад онд баригдсан барилга. Хэдийгээр хуучирч, ашиглалтаас гарах болсон ч өчигдрийг хүртэл үйл ажиллагаагаа явуулж ирсэн тул нэг л өдөр ийм гэнэтийн мэдээ сонсоно чинээ санасангүй явжээ. Хэдийгээр Багахангай дүүрэг хотоос 85 км-т оршдог ч тэр зам маш урт, дуусашгүй мэт санагдаж байлаа. Хотод орж ирсэн даруйд охиныхоо цэцэрлэгт яаравчлан очив. Хэдийгээр миний бие шийдвэр гаргах түвшний хүн биш боловч, аливаа болохгүй бүтэхгүй бүхнийг тэдний сонорт хүргэхээр хичээж ажиллаж яваа нэгэн.

. Манай сурвалжлах баг тус цэцэрлэгт ороход багш ажилтнууд, ээж аавыгаа ирэхийг хүлээсэн хэдхэн хүүхэд угтав. Болсон хэрэг явдлын учрыг асууж, шал нь нурсан ангийг заалган дотогш ороход урлаг заалны хойд өрөөний шал нь доошоо нурсан байлаа. Нурсан шалтай өрөөний хажууд цэцэрлэгийн эмч суудаг гэнэ. Нурсан шалыг хараад хэрэв хоёр давхраасаа эхэлж, нуралт үүссэн бол үүнээс ч аймшигтай дүр зураг харах байсныг үгүйсгэх аргагүй. Азаар хүүхдүүд урлаг зааландаа дасгалаа хийх гэж орж ирээгүй байхад шал нь цөмөрсөн аж.

. Зөвхөн шал ч гэлтгүй хоёр давхар уг барилгын хана энд тэндээ цууралт өгч, зарим нэг ангийн угаалгын өрөөний тосгуур суултуур зэрэг нь  суулт өгсөн нь харагдаж байв. Тус цэцэрлэг өдгөө 45 жилийн нүүр үзэж буй. Жилдээ 100 гаруй хүүхэд хүлээн авах хүчин чадалтай. Гэвч ойр хавьд цэцэрлэг байдаггүй тул харъяаллын хүүхдүүдээ хүлээн авсаар 180 гаруй хүүхэд хүмүүжүүлдэг юм. Цэцэрлэгийн багш удирдлагуудын хэлж буйгаар нуралт үүсэхийн өмнөх өдрөөс барилгын хана, шалнаас бүдэгхэн дуу чимээ гарах шиг болсон гэнэ. Өчигдөр өглөө юу дуугараад байгааг мэдэхийг хичээж явахад нэг давхарт ус алдаж,  холбогдох албаныханд дуудлага өгчихөөд хүлээх зуур ийнхүү шал нь нурсан аж.

. 59 дүгээр цэцэрлэгийн захирал М.Мөнгөнсүх “Манай цэцэрлэг 1968 онд байгуулагдсан. Өнөөдрийг хүртэл зөвхөн урсгал засвар хийгдэж ирсэн. Хана таазнаасаа мөөгөнцөртөж, сантехникийг нь жил бүр сольж, урсгал засвар хийсэн ч үнэхээр засал авахгүй байна. 2010 оны зургаадугаар сарын 22-ны өдрийн 7-208/16479  НМХГ-ын байцаагч н.Эрдэнэсүрэн “... 59 дүгээр цэцэрлэгийг насжилт өндөртэй, ашиглах боломжгүй” гэсэн дүгнэлт гаргасан. Бид жил бүр дүүргийн, нийслэлийн төсөвт оруулж, цэцэрлэгийн барилгыг шинэчилж өгөх хүсэлтээ илэрхийлж ирсэн. Өнгөрсөн онд 2013 оны дүүргийн төсөвт суулгана гэсэн ч энэ онд бас ороогүй. Ирэх онд яг төсөвт суулгана хэмээн дүүргээс мэдэгдсэн ч өнөөдөр ингээд шал нурж, ханад цууралт өгчихлөө. Хүүхдүүд байсан анги танхимд хэрвээ нуралт үүссэн бол ямар аюул учирах байсныг хэлэх аргагүй. Үнэндээ 180 гаруй хүүхэд, багш ажилчид гээд 200 гаран хүний амь нас, эрүүл мэндэд аюул учрах шахлаа. Цэцэрлэгийн шал нурсан талаар холбогдох албаныханд мэдэгдэж, НМХГ, ОБЕГ, Боловсролын газраас хүмүүс ирж, үзэж шалгаад явлаа. Тэд манай цэцэрлэгийн барилгыг үзэж шалгаад, үйл ажиллагааг хугацаагүйгээр хаах шийдвэр гаргасан. Дөнгөж сая нийслэлийн удирдлагууд шуурхай хурал зарлаж, цэцэрлэгийн маань үйл ажиллагаа, барилгын асуудлыг шийдвэрлэхээр ярилцаж байна. Ямар шийдвэр гаргахыг мэдэхгүй. Уг нь манай цэцэрлэгийн хашаанд дахин шинэ барилга барих талбай хангалттай бий” гэж байв.

. Энэ бол зөвхөн миний охины хүмүүждэг 59 дүгээр цэцэрлэгийн тухай асуудал биш өнөөгийн монголын нийгэмд тулгараад буй бодит баримтуудын нэг. Нийслэлийн төдийгүй орон нутгийн хэмжээнд энэ мэт насжилт өндөртэй, ашиглалтын хугацаа хэтэрсэн маш олон сургууль, цэцэрлэг бий. Хэзээ мөдгүй нурах дөхсөн барилгууд ч олон байгаа. Хамгийн гол нь энэ асуудал зөвхөн өнөөдөр бий болоогүй. Үе үеийн эрх баригчид боловсролын салбарт, хүүхэд багачуудад хэрхэн хандаж ирсэний илрэл. Өнгөрсөн жил шил шилээ дагасан барилгын осол аваарууд хэд хэдэн хүний амь насыг золиослон байж, тус салбарт эрх баригчдын анхаарлыг хандуулсан. Мөн олон хүний амь нас, эрүүл мэндтэй холбоотой зөрчил гомдлууд, дөнгөж төрсөн нярайг түлж гэмтээсэн хэргийн бичлэг зэрэг нь нийтэд мэдээлэгдсэнээр эмнэлгийн салбар Ерөнхий сайдын анхааралд өртөж чадсан.

. Хэрвээ тус цэцэрлэгийн шал дээд давхараасаа эхлэн нурсан бол 200 гаруй хүүхэд, багш ажилчдын амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой аюул учрах байсан. Аз түшиж аюул холуур өнгөрсөн ч боловсролын байгууллагын хүүхдэд ээлтэй орчин хаана байна. НМХГ-аас зөвхөн нийслэл хотод ашиглалтын хугацаа хэтэрсэн, нураах шаардлагатай боловсролын 20 гаруй байгууллага бий гэсэн дүгнэлт гарсан байдаг. Тиймээс Л.Гантөмөр сайд аа, боловсролын байгууллагууддаа яаралтай шалгаж, шийдвэртэй алхам хийхгүй юм бол хүний бяцхан үрсээр “туг тахих” аюул нүүрлээд байна.

.

Зөвхөн салбарын сайд энэ асуудлыг дангаараа шийдэхгүй нь мэдээж. Иймд Монгол Улсын Ерөнхий сайд танаа, Шинэчлэлийн Засгийн газрын шинэчлэлээ Боловсролын салбараас эхлүүлээч хэмээн мянга мянган эцэг эхчүүдийн өмнөөс хүсч байна. Тэд бол эх орны минь гэрэлт ирээдүй, ээж аавын амин эрдэнэ болсон хүүхэд багачуудын эрүүл аюулгүй орчинд сурч,  хүмүүжих орчинг бүрдүүлж өгөөч.

Видеог энд дарж үзнэ үү

П.Нарандэлгэр Гэрэл зургийг Б.Мөнх-Эрдэнэ