Манай улсын өрсөлдөх чадвар эрс буурчээ

2013-2014 оны энэ тайланд нийт 148 улс хамрагдсанаас манай улс 3,7 оноогоор 107 дугаар байрт жагсаж өмнөх жилүүдийнхээс эрс буурсан байна. Тодруулбал, өнгөрсөн оны 144 орноос 93 дугаар байрт орсон үзүүлэлтээсээ ухарсан байгаа юм. Харин 2006-2007 оны тайлан судалгаагаар 92-т орсон нь хамгийн сайн үзүүлэлт байжээ.
Өрсөлдөх чадварын энэхүү индекс нь олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн зэрэглэл бөгөөд Монгол улсын өрсөлдөх чадварыг ижил төстэй улс орнуудтай харьцуулах боломж олгохын зэрэгцээ тухайн улсын өрсөлдөх чадварын өсөлт, бууралт, тогтмол байдлын талаарх мэдээллийг өгдөг. Мөн зэрэглэлд хамрагдсан улс өөрийн өрсөлдөх чадварын зэрэглэлээ тодорхойлох, түүнд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг сайжруулах, шинэчлэх боломжийг олгодог байна.
Дэлхийн өрсөлдөх чадварын индекс нь институцийн тогтолцоо, дэд бүтэц, макро эдийн засгийн орчин, эрүүл мэнд ба суурь боловсрол, дээд боловсрол ба мэргэжлийн сургалт, бараа бүтээгдэхүүний болон хөдөлмөрийн зах зээлийн үр ашигтай байдал, санхүүгийн зээлийн болон бизнесийн боловсронгуй байдал, технологийн бэлэн байдал, инноваци гэх 12 тулгуур үзүүлэлтэд үндэслэдэг. Үүгээрээ дэлхий дахинд хөгжлийн янз бүрийн үе шатандаа явж байгаа орнуудын өрсөлдөх чадварыг өргөн хүрээтэй гаргаж өгдөг.
Энэхүү 12 үзүүлэлтээс ихэнх буюу найман үзүүлэлтээр манай улсын байр ухарчээ. Манай улс 148 орноос 100-д багтаж чадахгүй болоход макро эдийн засгийн тогтвортой байдал, хөдөлмөрийн зах зээлийн болон бараа бүтээгдэхүүний зах зээлийн үр үр ашигтай байдал гэсэн гурван үзүүлэлт тус бүр 10 байраар ухарсан нь нөлөөлжээ.
Монгол улсын хувьд технологийн бэлэн байдал, дээд боловсрол ба мэргэжлийн сургалт гэх хоёр тулгуур үзүүлэлт л зэрэглэлээ ахиулсан байна. Харин институцийн тогтолцоо болон эрүүл мэнд, суурь боловсролын үзүүлэлтэд өөрчлөлт гараагүй аж.
Өрсөлдөх чадварын тайланд тухай оронд бизнес эрхлэхэд саад учруулж буй гол хүчин зүйлсийг тодорхойлон гаргадаг. 2013 оны судалгаагаар манай улсад бизнес эрхлэхэд саад болж буй хамгийн гол сөрөг хүчин зүйлсэд мэргэшсэн ажиллах, хүчний дутагдал, төрийн хүнд суртал, дэд бүтцийн хангамж болон санхүүжилт авах хангалтгүй байдал, бодлогын тогтворгүй байдал, авилга, хээл хахууль зэрэг зүйлүүд орсон байна.
Энэ мэт манай улсын өрсөлдөх чадварт сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлж өгч байгаагаараа тус тайлан нь ач холбогдолтой юм.
Б.Буд
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ