обег-ын дарга, удирдлагуудыг гадаад, дотоодоор аялан золголт хийж явах хойгуур шүлхий өвчний аюул монголыг нөмрөв 2014 оны 1 дүгээр сарын 27 –ны өдөр сүхбаатар аймгийн наран, онгон, дарьганга суманд малын гоц халдварт шүлхий өвчин гарсан талаар онцгой байдлын ерөнхий газар мэдээлэв. гэтэл уг өвчин нь нилээд эрт илэрсэн байна. онцгой байдлын ерөнхий газрын удирдлага уг өвчин гарсан талаарх мэдээллийг олон нийтээс нууж, ийтэд зарлалгүй, хорио цээрийн дэглэм тогтоолгүй цаг ихээхэн алдсан байна. олон улсад зартай “а” зэрэглэлийн өвчинтэй тэмцэх, түүнээс урьдчилан сэргийлэх үүрэг хүлээсэн онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга дуламдорж нь уг өвчинтэй тэмцэх, хорио цээрийн дэглэмийг сахиулахын оронд бнсу-д 7 хоног зугаалж, намынхаа даргыг эргэж, золголт хийж явах хойгуур нь 1 аймгийн 3 сумыг хамарсан шүлхий өвчин нь сүхбаатар аймгийн наран, онгон, дарьганга, баяндэлгэр, түвшинширээ, хэнтий аймгийн галшар, дорноговь аймгийн дэлгэрэх, алтанширээ, өргөн зэрэг 3 аймгийн 10 орчим сумыг хамарч өвчний хүрээ 7 хоногийн дотор 3 дахин өсөв. түүнчлэн улсын онцгой комиссын нарийн бичгийн дарга энх-амар нь шүлхий өвчин ч яамай золголт чухал гэж үзсэн юм байлгүй. даргатайгаа барилцалдан албаны автомашин хөлөглөн 2014 оны 2 дугаар сарын 7-9-ний өдрүүдэд өвөрхангай аймагт айл хэсэн золголт хийх ажлаа үргэлжлүүлсэн байна. гамшигтай тэмцэх ажилд, тэр тусмаа хүн, малын “а” зэрэглэлийн гоц халдварт өвчний үед цаг алдаж болдоггүй. цаг л алдах юм бол тухайн өвчний аюулын харанга маш хурдан тархдаг. үүнээс болоод тухайн өвчнийг дарах, хор уршгийг арилгах зардал хэдэн арван тэрбумаар өсдөг. хэрвээ обег-ын удирдлага мэргэжлийн, ажлын дадлага туршлагатай хүн байсан бол энэхүү шүлхий өвчнийг зөвхөн анх илэрсэн тэр нэг, хоёр хот айлын хүрээнд нь нам дарж болдгийг өмнөх түүх гэрчилдэг. нэгэнт онцгойгийн удидлагын мэдлэг, дадлага, ажлын идэвх санаачилга дутаад дэлхийд зартай “а” зэрэглэлийн өвчнийг нэг аймгийн нэг сумын нэг, хоёр хот айлын хүрээнд нам дарж чадалгүй, 3 аймгийн тэр дундаа олон улсын төмөр зам дамжин өнгөрдөг бүс нутгийг хамруулан дэлгэрүүлсэн болохоор энэ өвчний асуудал нь обег-ын эрх хэмжээнээс нэгэнт хальснаар уг өвчинтэй тэмцэх ажлыг засгийн газар гардан зохион байгуулах нь тодорхой болов. хамгийн хачирхалтай нь шадар сайд д.тэрбишдагва “таныг туслахаа онцгой байдлын ерөнхий газрын даргаар томилсон гэдэг яриа оны өмнөөс эхлэн яригдсан. энэ тал дээр та байр сууриа илэрхийлээч” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад “т.дуламдорж өмнө нь миний зөвлөхөөр ажиллаж байсан, уих-ын сонгуульд манай намаас нэр дэвшсэн, хуульч мэргэжилтэй, төрийн анхан шатны байгууллагаас уих-ын тамгын газар хүртэл ажиллаж байсан ажлын туршлагатай залуу хүн. харин би т.дуламдоржийг онцгой нөхцөлд маш сайн ажиллаж байгаа гэж хэлэх байна. т.дуламдорж дарга миний төрсөн ах д.пүрэвдаавуугийн ажлын туршлага, шударга үнэнч зан чанарыг нь үнэлж, тодорхой хугацаанд өөрийн зөвлөхөөрөө ажиллуулж байгаа, миний хамаатнаас сайд, дарга, төрийн өндөр дээд албан тушаал хашиж байгаа хүн байвал би огцорход бэлэн” гэж хээв хариулж, үндсэн хууль зөрчин байж, ахин дахин хурандаа олгож байсан нь саяхан. гэтэл бодит байдалд “онцгой нөхцөлд маш сайн ажилладаг” обег-ын дарга дуламдорж, “ажлын туршлага, шударга үнэнч зан чанартай” дуламдоржийн зөвлөх д.тэрбишдагвын ах д.пүрэвдаавуу нар сүхбаатар аймгийн нутагт дэвсгэрт 2014 оны оны 01 дүгээрд илэрсэн “а” зэрэглэлийн мал, амьтны гоц халдварт өвчнийг эс тоож, нийтэд мэдээлэхгүй удааж, байнгын бэлэн байдлыг хангасан байх ёстой обег-ын дуламдорж юу ч хийгээгүй байна. тэр ч бүхэл 6 сарын хугацаанд малаа тарих, 6 сарын хугацаанд бэлэн байх ёстой вакцин байхгүй, хугацаа нь өнгөрсөн вакцин хийж, малчин түмнийг хуурснаас болж, нэг аймагт гарсан шүлхий өвчин 3 аймгийг дамнах улмаар тархах аюултай болоод байна. дэлдгэр нь битүүрсэн обег-ын дарга дуламдорж 2014 оны 2 дугаар сарын 7-нд хуралдаж, улсын онцгой комиссын дарга тэрбишдагвын өгсөн “шүлхий өвчний тархалтыг хурдан хугацаанд зогсоох, өвчнийг хязгаарлах, халдваргүйжүүлэлтийн ажилд хяналт тавих зэрэг үүрэг чиглэл”-ийг эс тоож, солонгос улс явж, намын даргатайгаа золгож 7 хоногоор зугаалж яваад өнөөдөр ирлээ. эсвэл шадар сайд тэрбишдагвын “онцгой нөхцөлд маш сайн ажилладаг” обег-ын дарга дуламдорж солонгос улсаас шүлхийн вакцин авчирсан болов уу?

мал эмнэлгийн байгууллага стратегийн алба байж, байнгын бэлэн байдалд байсан бол ингэж олон мал өвчлөхгүй байлаа. улсын нөөцөд вакцинтай, тандан судалгааны дүнтэй, эрсдлийг давах бэлтгэлтэй, чадварлаг удирдагчтай байхыг л шаардаж байна даа. байгаль дэлхийн түмэн явдал, биологийн зүй тогтолд захирагдахаас өөр яах билээ. мал эмнэлэг ч унаж дууслаа. малчид ч цөхөрч дууслаа. засаг л таг дуугүй.

тэр вакцинаа ахиухан аваад хариуцлагатайхан хийгээд хилийн торон хашаа хороогоо тордооч,,, хэл хил мал 3-тайгаа байвал,,,,