Долоо хоног бүрийн пүрэв гаригт “Ерөнхий сайдын 30 минут” сэтгүүлчидтэй хийх уулзалт өнөөдөр боллоо. Энэ удаагийн уулзалтыг Ерөнхий сайд аймгуудын удирдлагуудтай сар бүрийн эхэнд хийдэг цахим хуралтай нэгтгэн мэдээлэл хийсэн юм. Мэдээллийн эхэнд Ерөнхий сайд 1000 айлын орон сууц барих ажлаа хугацаа алдалгүй эхлүүлж, Төрийн орон сууцны корпорацийнхантай нарийвчилж ярилцахыг аймгийн удирдлагуудад өглөө.

ы

Энэ жил 6 аймгийг нийслэлтэй автозамаар холбохоор төлөвлөсөн бөгөөд орон нутгийн автозамын ажлыг 4 дүгээр сардаа эхлүүлэх бэлтгэлийг одооноос сайн хангах хэрэгтэй. “Гудамж” төслийг аймгийн төвүүдэд эхлүүлнэ, Засаг дарга нар төслийнхөнтэй холбогдоорой гэлээ. Нийслэлийн хувьд энэ жил “Гудамж” төслийн хүрээнд Туулын хурдны замын бүтээн байгуулалтад төвлөрч, хотын доторх зам гудамжийг нийслэлийн төсвөөр голчлон хийнэ. Иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлт, бизнесийг дэмжихэд зориулан орон нутагт Засгийн газраас багагүй төсөв хөрөнгө хуваарилдаг. Гэтэл энэ хөрөнгө, төсөлд яаж хамрагдах талаар хөдөөгийн иргэд тодорхой мэдээлэлгүй байгаа нь Хэнтий, Говьсүмбэрт ажиллах үеэр анзаарагдлаа. Жижиг дунд үйлдвэрлэл хөгжүүлэх сан, Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сан, Сум хөгжүүлэх сангаасямар шалгуураар зээл олгодог, Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгийн зарцуулалтад саналаа яаж өгөх талаар иргэдэд тодорхой мэдээлэл өг гэж аймгийн удирдлагуудад даалгасан.

ы

Шар усны үер, хуурайшилт, түймрээс сэргийлэх сэрэмжүүлэг анхааруулга сайн явуулаарай. Шүлхийтэй холбогдуулан тогтоосон хорио цээрийн дэглэмийг маргаашийн Засгийн газрын хуралдаанаар цуцална, гэхдээ мал, малын гаралтай түүхий эдийн хөдөлгөөнд үргэлжлүүлэн хяналт тавих шаардлагатай шүү гэж Ерөнхий сайд төгсгөлд нь анхаарууллаа. Түүнчлэн энэ долоо хоногт 11 аймагт оношилгооны төв нээгдсэн. Ерөнхий сайдын төсвийн 50 тэрбум төгрөгийн хөрөнгөөс санхүүжүүлсэн энэ ажил орон нутагт хамгийн өгөөжтэй хөрөнгө оруулалт болсныг аймгийн удирдлагууд онцоллоо.

ы

Орон нутгийн ажил амьдралтай холбоотой эдгээр мэдээллийн дараа Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг сэтгүүлчдийн асуултад хариулт өглөө.

й

-Өнөөдөр МАН-аас мэдээлэл хийхдээ Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт 30 хувьтай байна. Гэтэл бүрэн эрхийнх нь хугацаа талдаа орчихоод байна. Энэ мэдээлэлд тайлбар хийгээч?

-Тоогоор хөөцөлдөх хэрэг байна уу даа. Миний хувьд тоогоор хөөцөлдмөөргүй байна. Эцсийн эцэст ард иргэдийн ахуй амьдралд нэмэртэй болсон бодитой бүтээн байгуулалтаар л ажлыг хэмжинэ. Гэхдээ би хэлчихье. Засгийн газар байгуулагдаад 1.7 сар болж байна. 42.6 гэсэн тоо гарсан байсан.

я

-Гудамж төслийн хүрээнд энэ онд ашиглалтад орох 13 уулзвараас гурван уулзварыг нь ЭЗХЯ-наас санхүүжүүлнэ. Мөн нийслэлийн Гудамж төслөөс 100 км замаас 10 км замын санхүүжилтыг өгнө гэж мэдээлж байна. Үнэхээр ингэж төсвийг багасгах юм уу. НИТХ-ын дарга Д.Баттулга энэ мэдээлийг баталж 2014 онд гурван уулзварыг ашиглалтад оруулна гэж байна.

-Гудамж төслийн хүрээнд энэ жил хийгдэх хамгийн чухал нэг ажил бол Туул хурдны зам. Энэ ажилд хамаг хөрөнгө хүчээ төвлөрүүлж байгаа. Бусад ажлыг бол нийслэлийн хөрөнгөөр хийж болно. Дээр нь аймгийн төвүүдийг тохижуулахад нилээн их хөрөнгө мөнгө төсөвлөсөн учраас Улаанбаатар хотод товлосон 15 уулзварын заримыг нийслэлийн мэдэлд үлдээж байгаа юм.

ы

-Авилгажсан төсөв гэдэг зүйлийг Шинэчлэлийн Засгийн газар гаргаж ирэн хариуцлага алдсан албан тушаалтан, аж ахуйн нэгжүүдийг нэрлэж байсан. Тэдгээр хүмүүст хариуцлага тооцсон уу? -Авилгажсан төсөв дээр манай аймгийн удирдлагууд ч мэдэж байгаа. Хэнтий аймагт гэхэд 15 обьектийг түр зогсоосон байгаа. Санхүүжилтийг нь зогсоогоод газар дээр нь очиж, Аудитын газар үзэж шалгаад  ажил нь явж байна уу анхны төсөвт өртөг нь хэд байсан юм. Одоо хэд болчихоод байгаа юм гэдэгт дүгнэлт гаргаад Засгийн газарт ирүүлнэ. Одоохондоо Засгийн газарт ирээгүй байна. Уг дүгнэлт ирэхдээ ийм хүмүүст хариуцлага тооц, ийм шалтгаанаар үйл ажиллагаа нь зогссон байна гэж баримт мэдээлэлтэйгээ ирэх байх. Тэр үед нь хариуцлагын асуудал яригдана.

ы

-Эдийн засаг хүндэрчихлээ гэж улс төрийн зарим намууд хэлж байна. Энэ асуудалд Засгийн газар ямар байр суурьтай байна вэ?

-Эдийн засгийн хувьд бид нэг юмыг анхаарах ёстой. Эдийн засаг өнөөдөр сайнгүй байна. Дэлхийн эдийн засаг бүр ч муу байгаа. Өнгөрсөн жил ч ийм л байсан. Өнгөрсөн жилийнхээс бүр муу байгаа учраас бидэнд нөлөөлж байна. Ганцхан жишээ хэлье. Дэлхийн эдийн засаг муудахаар Монголд яаж нөлөөлдөг юм бэ гэхээр экспортолж байгаа бүтээгдэхүүний үнийг унагачихдаг. Нүүрсний үнэ өнгөрсөн жилийнхээс бага байна. Гэхдээ нүүрсний үнэ муу байна, дэлхийн эдийн засаг муу байна гэж буруугаа чихэх биш Засгийн газар, Монгол банк хамтраад тодорхой ажлуудыг хийж эхэлсэн. Жишээ нь, яавал нүүрснийхээ экспортын хэмжээг их байлгах вэ, үнэ нь бага мөртлөө хэмжээг нь ихэсгэвэл орж ирэх орлого ихсэнэ гэсэн агуулгаар бодлого явуулж байна. Дээр нь барилгын салбарыг дэмжих бодлогоо энэ хавар эхлүүлнэ. Мөн малчдын бэлдэж бйагаа ноолуурыг яавал нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн болгож гадагш гаргах вэ гэдэгт анхаарал тавьж байна.

ы

-Шинэчлэлийн Засгийн газар амралтгүй ажиллана гэсэн нь яасан бэ. Намрын чуулганы завсарлагаатай зэрэгцээд бямба гаригт амардаг болчихлоо?

-Ер нь сар өдрөөр нь тоооцоод үзвэл  Засгийн газар байгуулагдаад 1.7 жил болоход ихэнх саруудад амралтгүй ажилласан байна. Гэхдээ намрын чуулган завсарласны дараа, хүн юм болохоор зарим сайдууд маань ядарч эмнэлэгт хэвтэх байдал ихэссэн учраас намрын чуулганы завсарлагааны үеэр Засгийн газрын хуралдааныг долоо хоног бүрийн баасан гаригт хийхээр урагшлуулсан. Энэ нь амралтгүй ажиллана гэдгээсээ буцсан хэрэг биш, танхимын гишүүдийнхээ эрүүл мэндийг бодож гаргасан шийдвэр. Ирэх долоо хоногийн бямба гаригаас эхлэн Засгийн газар ээлжит хуралдаанаа хийнэ. Хагас бүтэн сайнд хуралдахаас гадна манай сайд нар хариуцсан салбараараа явж танилцдаг. Энэ бүхэн амралтын өдрөөр хийгддэг ажил.

ы

-Эдийн засагтай холбоотойгоор Уул уурхайн сайд болон Эдийн засгийн сайдад хариуцлага тооцох ёстой гэсэн асуудал яригдаж байна. Энэ асуудалд ямар байр суурь илэрхийлэх вэ?

-Ноднин намраас л энэ асуудлыг ярьсан. Дэлхийн зах зээл дээр нүүрсний үнэ буучихсан байхад Д.Ганхуяг сайдыг хараагаад байж болж байна уу, үгүй юу. Хэдүүлээ ярих л ёстой асуудал.

ы

-Монгол улсын төсөв 20 хувиар тасалдсан гэсэн мэдээллийг Сангийн сайд өгсөн. Ер нь цаашид төсвийг тодотгох юм уу, энэ асуудал яригдах уу?

-Төсвийн орлого тодорхой хэмжээгээр тасарч байгаа нь үнэн. Ноднин жилийнхээс арай илүү хэмжээнд нүүрс гарсан. Гэхдээ нүүрсний үнэ унасан учраас ноднин жилийн хэмжээнд хүрэх мөнгө орж ирсэн үү гэвэл үгүй. Тэр агуулгаараа төсөв тодорхой хэмжээгээр тасалдаж байгаа. Төсөв тасалдаж байгаа гэлгүй яавал төсвийн орлогийг нэмэгдүүлж болох вэ гэдэг бодлогоо баримтлаж байна.

ы

-Засгийн газрын харьяа 11-11 төвд Сангийн сайд ажиллах үеэрээ 50 мянгатын дэвсгэрт  хэвлэхээр ажлын хэсэг судалж байна гэж хэлсэн. Өмнө нь бас Сономпил сайд дулааны үнийг 2 дахин нэмэгдүүлнэ гэж мэлдээлж байсан. Гэтэл тань дээр ирээд унаад байна. Сайдл нарын хэлсэн ярьсан буруу юм уу?

-50 мянгатын дэвсгэртийн хувьд би өнөөдөр Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Золжаргалаас асуусан. “Та бүхэн 50 мянгатын дэвсгэрт хэвлэх гэж байгаа юм уу” гэж асуусан. “Үгүй” гэж хариулсан. Дулааны үнийг хоёр дахин өсгөнө гэдэг ойлголт угаасаа байхгүй. Цуурхал.

ы

-Эдийн засагчдийн ярьж байгаагаар Оюутолгой төслийг эрчимжүүлэх шаардлагатай гэж зөвлөж байна. Тэр дундаа далд уурхайн хөрөнгө оруулалтын асуудлыг нилээн сайн шийдэх ёстой. Засгийн газраас хөрөнгө оруулагч тал баталгаажилт хүсэж байгаа гэсэн мэдээлэл ч байна. Энэ асуудалд та ямар байр суурьтай байна вэ?

-Шинэчлэлийн Засгийн газар байгуулагдсан үеэс Оюутолгойн гүний уурхайгаа ашиглах ёстой гэж үзэн яаравчлуулж, энэ асуудалд бэлэн байгаагаа ямагт илэрхийлж ирсэн.  Өнгөрсөн долоо хоногт “Рио Тинто”-гийн том захиралд захиа бичсэн, Монгол Улс ашиглахад бэлэн байгаа шүү гэсэн агуулгатай. Харин дэлхийн эдийн засгийн байдал ерөнхийдөө муу, нэг хэсэг зэсийн үнэ унасан. Тийм учраас хөрөнгө оруулагч тал төдий л яарахгүй байгаа байдал байна.

ы

-Төсөвт өртөгөө хэтрүүлсэн барилгуудыг цаашид яах бодолтой байна вэ. Заг компанийн хувьд гэхэд 2007 онд 1 тэрбум төгрөгөөр Алтай чуулгыг барина гээд ажил нь сунжирсаар өнөөдрийг хүрлээ. Энэ нь төсвийн мөнгө хугацаандаа орохгүй байснаас болсон гэж гүйцэтгэгч компанийн зүгээс мэдээлж байсан. Ер нь иймэрхүү барилгын компаниудын асуудлыг хэрхэн шийдэх вэ?

-Энэ асуудлыг өнөөдөр хянаж чадахгүй байгаа. Гэхдээ УИХ-ын Байнгын хороон дээр ярина. Аудитын дүгнэлтийг Байнгын хороон дээр танилцуулснаар УИХ дээр яригдана. Тэндээс Засгийн газарт чиглэл ирнэ. Тэр дагуу л шийднэ.

ы

-Ойрын үед эдийн засгийн асуудлуудаар хэд хэдэн хэлэлцүүлэг өрнөж, сөрө хүчнээс эдийн засгийн бүх үзүүлэлт муудсан гэх статистик мэдээллийг гаргаж байна. Үнэхээр эдийн засаг муудчихсан юм уу. Ахисан үзүүлэлт байвал тодорхой мэдээлэл өгөхгүй бол эдийн засаг доройтсон гэсэн ойлголт нийгэмд тархаж байна?

-Би өмнө нь хэлсэн дэлхийн эдийн засаг сайнгүй байгаагаас болоод Монгол гэдэг айлын чинь олдог орлого, мөнгө төгрөг багасаж байгаа нь үнэн. Худлаа гэж хэлэхгүй. Энэнд санаа сэтгэл зовоод олон янзын хурал зөвлөгөөн хийж байгаа нь зөв зүйтэй ажил. Буруутгахгүй. Харин Засгийн газартай хамтраад эдийн засгаа өргөх ямар арга зам байгаа вэ гэдэгт анхаарлаа хандуулах нь чухал.

ы

-Хөгжлийн банк шинэ төмөр замын санхүүжилтийг гаргаж өгөхгүй байна гэх юм. Энэ ямар асуудлаас болж гацаад байгаа юм бол?

-Тийм юм байхгүй. Манай хоёр яамны шийдэх асуудал шүү дээ.

ы

П.Наран