Удахгүй үндэсний их баяр наадам болно. Баяр наадмын үеэр хурдан морь унаач хүүхдийн аюулгүй байдлыг хангах асуудал чухалд тавигддаг. Хурдан морь унаач хүүхдийн насны доод хязгаар долоо байх, даатгалд заавал хамруулах асуудлыг хуульчилж, хамгаалалтын хувцас хэрэглэлийн стандартыг тогтоосон. Гэвч уралдааны үеэр хүүхдүүд осол гэмтэлд өртсөөр байгаа. 2013 онд НҮБ-ын Хүүхдийн сангаас “Хүүхдийг хурдны морь унуулж ашиг хонжоо зугаа цэнгэлийн хэрэгсэл болгож ашиглах нь хүүхдээр өндөр эрсдэлтэй, тэвчишгүй хөдөлмөр эрхлүүлж хүүхдийн эрхийг ноцтой зөрчиж байна” гэдгийг сануулж, хүүхдийн эрхийг хамгаалах хуулиа биелүүлэхийг Төр засагт мэдэгдэж байжээ. Одоогоор энэхүү сануулгыг хүлээн авч, Төр засгаас болон уяачдын зүгээс ямар нэгэн шийдвэр гаргаагүй байгаа билээ.

ө

Тэгвэл өнөөдөр “Энэрэл хайр хүүхдийн төлөө” ТББ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүд дээрх асуудлаар сэтгүүлчдэд хандан мэдээлэл хийлээ. Тэд хүүхдээр хурдан морь унуулахаа зогсоож, харин бага жинтэй насанд хүрсэн хүмүүсээр морь унаачийн ажил хийлгэдэг болгох санал, шаардлагыг Төрийн гурван өндөрлөг болон бусад холбогдох албан тушаалтанд хүргүүлсэн гэж мэдээллээ. Хурлын үеэр “Энэрэл хайр хүүхдийн төлөө” ТББ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн Л.Гүндалай “Хүүхдээр хурдан морь унуулж буй нь Үндсэн хуулиар хамгаалагдсан хүүхдийн эрх болон хүүхдийн эрхийг хамгаалсан олон конвенцүүдийг зөрчиж байгаа юм. Хурдан морины уралдаанаар ашиг хонжоо олж, алдар гавьяа хүртэгсэд уламжлал нэрийн дор хүүхдийг хайрлахгүй, хууль тогтоомжийг биелүүлэхгүй байгаа энэ үйлдлээ зогсоох хэрэгтэй. Тэд хэзээ ч өөрийнхөө хүүхдээр хурдан морь унуулдаггүй. Харин амьдралын боломж муу айлын хүүхдүүдээр эрсдэлтэй, хүнд хөдөлмөр хийлгэж байна. Бид монголын уламжлалт эрийн гурван наадмын нэг хурдан морины уралдааныг зогсооно гээгүй. Эх орны ирээдүй болсон хүүхдээ хамгаалсан зөв алхам хийхийн тулд өндөр хөгжилтэй орнуудын жишгээр морийг жин багатай насанд хүрсэн залуучуудаар унуулъя. Тэд нь мэргэжлийн морь унаачийн /жокей/ түвшинд ажилладаг, мэргэшсэн байя. Ингэснээр ажлын байр нэмэгдэх эерэг талтай гэдгийг л шийдвэр гаргах түвшнийхэнд хүргэхийг зорьж байна” гэж ярьсан.

а

2005 онд хурдан морь унаач хүүхдүүд чуулж байжээ. Энэхүү чуулганд оролцсон 120 хүүхдээс судалгаа авахад 50 хувь нь өвлийн уралдаанд оролцож хөл гараа хайруулж байсан. 30-40 хувь нь ядардаг, айдаг зэрэг хариултыг өгсөн байдаг аж.

ө

Б.Буд