Сэлгээний сураг
Ер нь бол улс төрийн хүрээн дэх “үзэгдэл” ширүүсч эрх баригч болон сөрөг намууд өргөө бэлджээ. Энэ удаа Ерөнхий сайд мэдрэмжтэй түрүүлж хөдлөх шиг боллоо. Урьдынх шиг буулт ирсэн хойно нь залруулж бултах зай гаргах гэж займчаад байсангүй. Энэ удаа зайтай хүчтэй байгаа дээрээ хөдөлж эхлэв. Үүний илрэл нь Ерөнхий сайдын өчигдөр ард түмэндээ хандаж “үг” хэлсэн явдал.
.
Улс орны нийгэм эдийн засгийн амьдралын тухайд Ерөнхий сайд 100 хоногт юу амжуулж чадаагүй нь чухал биш харин шинэчлэлийн Засгийн газар 2 жилийн дотор 20 жилд хийгээгүй ажлыг улс орон даяар эхлүүлж хийж чадсан гэдгийг тугаа болгож мэдэгдлийнхээ гол зангилааг хийжээ.
_
... Монгол Улс өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд эрчим хүчний салбарт 200 Мвт хүчин чадлыг барьж байгуулсан бол бид хоёрхон жилийн дотор энэ 20 жилтэй тэнцэх хүчин чадлыг бүтээн босголоо.
_
...Таван Засгийн газар дамжин, 12 жилийн хугацаанд нийтдээ 2300 км замыг тавьсан бол шинэчлэлийн Засгийн газар хоёрхон жилийн хугацаанд 2500 км зам буюу түүхэндээ хамгийн их зам тавьж чадлаа.
_
...Өмнө нь жилд хамгийн ихдээ 800 мянган метр квадрат орон сууц барьдаг байсан бол бид нэг жилийн дотор 36 мянган өрх орон сууцтай болох боломжийг бүрдүүлж, 1 сая 200 мянган метр квадрат орон сууц ашиглалтад өглөө.
_
...Валютын ханшийн савалгаанаас болж 2000 төгрөгнөөс хол давах байсан шатахууны үнийг тогтворжуулжснаар нэг л өглөө нэмэгддэг байсан бензиний үнийн өсөлтийг бид сүүлийн 2 жилд мартжээ.
_
...11 аймгийн төвд орчин үеийн оношилгооны төвийг байгууллаа. Мөн бүх аймгийн төв, нийслэлийн 80 цэгт Төрийн үйлчилгээний цахим машин иргэдэд шуурхай үйлчилж байна...
_
Үүгээрээ Ерөнхий сайд 100 хоногийн үр дүнгээр хоёр жилийнх нь ажлыг бүдгэрүүлж байсан сөрөг хүчний улс төрд том хариу барилаа.
_
“100 хоногийн хугацаанд төр хувийн хэвшил хамтарч чадвал их зүйл шийдэх бололцоотойг харуулж чадсан” нь энэхүү 3 сарын ажлын гол цөм байсан гэж Ерөнхий сайд 100 хоногоо өмөөрөв. Яаж ч бодсон 100 хоногт эдийн засгийг сэхээгээд босгоод ирэхгүйг бид бүгд л мэдэж байгаа. Энэ бол бүхэлдээ унаад урвайгаад байсан нийгмийг сэргээх, бизнесийнхэнд итгэл төрүүлэх, олон нийтийг бүтээлч байдалд уриалах үүргээ биелүүлсэн 100 хоног байсан гэж бас дүгнэж болох талтай. Харин гүйцэтгэл гээд харвал үнэндээ 30/70 болох байх. Гэхдээ энэхүү зуны гурван сарын 100 хоногийн унац хаана хаанаа их байсан. Эдийн засгийг дэмжсэн эрх зүйн шинэчлэл хийгдсэн, зөвшөөрөл лицензийг цөөлөх хуулиуд батлагдахад бэлэн болсон бол сөрөг хүчин улс төр хийж тоглох хөзөртэй болсон гээд тоочвол багагүй юм бий.
_
Цаг хугацааны хувьд чухам яагаад өчигдөр буюу есдүгээр сарын 8-ны өдөр Ерөнхий сайд “цочир” эфирт гарч ирж ард түмэндээ хандах болов. Зарим үзэгчид хэн нэг “өвөө” үндэсний баатрын минь төрсөн өдөр юм болов уу гэж цочирдсон ч байх. Гэхдээ цагаа олсон байлаа. Хоёр ч айлчлалын дараа ард түмэн ирээдүйд итгэх итгэл нь дахин сэргэж харьцангуй тайван оршилд орсон байсан. Энэ цаг үед өчигдөр сөрөг хүчин тэсэлгээ хийж “дэндүү тэслээ дээ” гэдгээр 100 хоногийн тайлангаар Засагтай хариуцлага тооцно гэж удаан нухсан мэдэгдлээ хийсэн. Орой нь Ерөнхий сайд хариу мэдэгдэл хийлээ. Түүний шууд хүргэсэн үгэнд өрөөлийн ч, өөрийн ч намын нөхдөд шидсэн санаа давхар давхар байлаа. Бас энэхүү мэдэгдлээс Монголын өнөөгийн улс төрийн зарим далд үйл явц хийгээд, ордон доторх толхилцоон байгаа нь ил боллоо.
_
Ерөнхий сайд “...Албан тушаал тойрсон улс төрөөс асуудал шийдсэн улс төрд шилжиж ажиллахыг хүсч байна. "Ордны хуйвалдаан"-аас илүү олон нийтийн санаа бодолд тулгуурлаж ажиллахыг санал болгож байна...” гэснээс харахад Засгийн газрыг унагаах гадаад тал буюу сөрөг хүчнээс хамааралтай тоглолтоос илүү дотоод талдаа АН өөр зуураа үзэлцэж 2-р ээлжийнхний хоол ундны хэрүүл явагдаад байгаа нь бодитой юм байна гэдгийг харж болохоор. Урьд эрх баригч намын дарга нар Ерөнхий сайдууд сөрөг намтайгаа илүү үзэлцддэг байсан бол энэ удаа Засгийн тэргүүн хоёр фронт дээр фракцуудын хамт зэрэг тулж байгаа нь одоо ил боллоо. Гэхдээ тэр халиуны зулзага болж хавчигдсан чигээрээ унаад өгөхийг зөвшөөрөхгүй гэж шийдсэн бололтой.
_
“...Олон нийтийн, олон судалгааны үр дүнгээр улс төрийн тогтвортой байдал нь эдийн засгийн хүндрэлүүдийг давах гол нөхцлүүдийн нэг гэж дийлэнх олонхи үзсээр байгааг энд сануулах шаардлагагүй биз ээ...” гэснээр Засгийн газрыг огцруулах тухай бол саналтгүй шүү гэж ийм санаа өвөрлөгчдөд ил шулуун хэлжээ. Зөвхөн сөрөхийн тулд сөрөх бус улс үндэстний эрх ашгийн асуудалд нэгдмэл байр суурьтай байж, том төсөл, хөтөлбөрүүдийг дэмжин ажиллахыг сөрөг хүчинд уриалаад “Гадаад бодлого, үндэснийхээ эрх ашигийн төлөө хамтдаа зогссон сөрөг хүчиндээ бас талархалаа илэрхийлье” гэж их гүрний тэргүүнүүдийн айлчлалын үеэр амаа хамхиж ,эвээ сахиж байсан МАН-д талархахаа мартсангүй.
_
Ерөнхий сайд одоогийн нүүрлээд байгаа хямралын уг шалтгааныг дараахь байдлаар дүгнэжээ. “...Уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнийн уналт, гадаадын хөрөнгө оруулалтын огцом бууралт, хавтгайрсан халамжийн уршигт үр дагавар, “үйлдвэрлэдэггүйн гай”-аас эхтэй валютын ханшийн өсөлт...бий болсон. ...Хөрөнгө оруулагчдаа үргээж, хайгуулын үйл ажиллагааг царцааж, 106 лицензийг шүүхээр цуцалж, Оюутолгойг тойрсон эрүүл бус улс төржилт, Тавантолгой төслийг гацаасан үйл явдлын өрнөлт, улс төрчдийн хариуцлагагүй мэдэгдлүүд, гадаад дотоодын хөрөнгө оруулагчдыг барьсан, хорьсон тухай мэдээ. Энэ бүхнийхээ төлөөсийг бид өнөөдөр өөрсдийн хармаанд байгаа монгол төгрөгөөрөө, эдийн засгийн өсөлтийн аажмаар буурч байгаа үр дүнгээр төлсөөр сууна...” гэжээ. Энэ нь бараг үнэн боловч ийм буруутай үйл ажиллагаанд өөрийнх нь оройлж ирсэн АН ба түүний нөхөд ч мөн гараа дүрснийг хэлчихсэн бол тэгээд 100 хувь үнэн болох байлаа.
_
Энэ бүхний эцэст мэдэгдэл дотор бүхнийг соотойлгосоннэг “мэдэгдэл” байгаа нь “...Шинэчлэлийн Засгийн газар илүү хурдтай, илүү эрчтэй, нягт нямбай, өндөр хариуцлагатай, шинэ эрч хүчтэй ажиллахын тулд Засгийн газрын танхимын сэлгээ хийх асуудлыг миний бие удахгүй эхлэх УИХ-ын намрын ээлжит чуулганы эхээр санаачлан оруулж шийдвэрлүүлнэ...” гэж зарласан явдал байлаа. Энэ сэлгээний сургаас хэн гэдэг сайд сугалуулж, ямар яам агентлаг болохыг тааж мэдэх хүн олон байх тул алгасья. Ямар ч байсан энэ сэлгээгээр АН доторх фракцуудын дайн түрч болсон намжих “гал зогсоох” хэлэлцээр явагдсан нь тодорхой болж ирж байна. Энэ нь зарим талаар МАН-д нааштай мэдээ мөн боловч эцсийн хүссэн зүйл нь бас биш. Тэдэнд ямар ч байсан АН-ын Засгийн газрыг танхимаар нь нэг тонгорох, болж өгвөл засагт орж ажиллах, намынхаа санхүүгийн байдлаа болон унасан нэр алдраа сэргээх зэрэг хол явахаар буулгасан төлөвлөгөө байгаа. Энэ намраас дотроо хямарч байсан АН-тай гар амар өрж явсан сөрөг хүчинд одоо дахин бодох төлөвлөх юм их болж ирж байх шиг байна. Замынхаа тавин хувь дээр ирсэн Ерөнхий сайд шийдэмгий алхам хийж дараагийн хоёр жилийнхээ замыг засахаар шийдсэнээ өчигдөр ард түмэндээ мэдэгдлээ.
_
Улс төр бол улс төр. Гэхдээ намууд тэмцэл бус шударга шүүмжлэл, бодит хяналтаар эрүүлжиж алдаа нь засагдаж оноо нь нэмэгдэж үүгээр амьдрал нь элбэг баян хүрэлцээтэй, энх амар байхыг иргэд улстөрчдөөс харж хүлээж байгаа юм.
_
“...Одоо биднээс зөвхөн идэвхтэй үйл ажиллагаа, эв эеэ дээдэлсэн хамтын хүчин чармайлтыг л шаардаж байна. Талын зам төслийн хүрээнд Монгол Улсаар дайрсан дэд бүтцийн том зам, хоолой, шугамуудыг гурван улсын удирдагчид Улаанбаатар хотноо нээх тэр агшин ойрхон байна...” гэж Ерөнхий сайд хэллээ.
_
Пүрэвжавын Баярхүү /тоймч/
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ