Олон нийтийн сүлжээгээр тарсан энэ зураг олон зуун хүний үзэл бодлыг илэрхийлж буй биз ээ.

Сонгууль болдгоороо болж, өнгөрлөө.  Гэхдээ үр дүнгүй. Товчхондоо ялагч байсангүй.  Үүний бурууг саналаа өгөөгүй 600 мянган сонгогчид тохох тохиолдол цөөнгүй харагдлаа. Мэдээж, төр барилцах эрхээ эдэлж, иргэний үүргээ биелүүлээгүй хүмүүс буруутай. Гэхдээ сонголт байгаагүй учраас тэд санал авах байрыг зориогүй.

Сонгогчдын эсэргүүцлээ илэрхийлсэн өөр нэг хэлбэр цагаан хуудас уншуулсан явдал. Саналын байранд очиж, ирцээ бүртгүүлсэн ч нэр дэвшигчдийн хэнд нь ч саналаа өгөөгүй. Мөн л тэдэнд сонголт байсангүй. Нэг үгээр хэлбэл МАН-ын М.Энхболд, АН-ын Х.Баттулга, МАХН-ын С.Ганбаатарын хэнийг нь ч Монгол Улсын төрийн тэргүүн байх хэмжээний удирдагч биш гэж үзлээ. Үүний баталгаа нь хэн нь ч олонхын санал авч чадсангүй.

Судлаач Д.Уламбаяр ньюс.мн  сайтад өгсөн ярилцлагадаа “Намууд зөв хүнээ нэр дэвшүүлээгүй” гэжээ. Тэрбээр “иргэд төрийн хэрэгт оролцож, саналаа өгөх хүсэл  байгаа ч намууд зөв нэр дэвшигчээ гаргаж ирж чадаагүй байна. Намууд энэ удаагийн сонгуульд нэр дэвшигчээ тодруулахдаа мөнгөний шалгуур тавьж, бүлэглэл фракцийн эрх ашгийг урьтал болгосон байна гэсэн санаа. Санал өгөх хүсэл эрмэлзэлтэй олон хүн байсан ч нэр дэвшигчдийн алийг нь ч нэмэргүй гэж үзсэн...” хэмээн өөрийн санаагаа тайлбарлажээ. Жирийн сонгогч ч, судлаачид ч энэ сонгууль сонголтгүй байсныг үг, үйлдлээрээ хэллээ. Үлгэрт гардаг сохор, доголон, дүлий гурав байсан учраас сонгогчид эрүүл нэгнийг эрэлхийлж байгаагаа илэрхийлж, саналаа өгсөнгүй. Үүнийг сонгогчийн буруу гэж харж болохгүй.

Монголчуудын Ерөнхийлөгчөө сонгох гэж буй анхны тохиолдол энэ биш. Дөрвөн ч удаа саналаа өгч, төрийн тэргүүдээ сонгосон. Аль нь ч дахин санал хураалт гэх олныг залхаасан үйл явдал болж байсангүй. Түүхэндээ анх удаа дахин санал хураалт явуулахаар боллоо гэх хар бараан тодотголтой төсвийн мөнгө зарлагадсан үйл явдал үр дүнтэй дуусах нь мөн л эргэлзээтэй. Саналаа өгөөгүй, цагаан хуудас уншуулсан нөгөө хэсэг дахиад эсэргүүцлээ илэрхийлэхийг үгүйсгэх аргагүй.

Сонгогчдын энэ сонголт улс төрийн намуудад сануулга өгч байгаагийн илэрхийлэл. Товчхондоо МАН, АН хоёрт Монголын улс төр, төрд эзэн суух эрхийг мөнхөд өгөөд байхгүй гэдгээ ард түмэн хэллээ. Өв залгамжилж буй мэт ээлжлэн төр барьж, сонгууль бүрээр биенээ мөлжиж, идсэн ууснаа илчилдэг бохир арга ажиллагаанаас залхсанаа сонгогчид төсвийн 14 тэрбум төгрөгөөр дэнчин тавьж, хэлж өглөө. Монголын эзэн нь улс төрийн халуун тогоондоо нэгнээ мэрж байдаг МАН, АН биш иргэд, сонгогчид гэдгийг ч томруунаар харууллаа.

Төсвийн 14 тэрбум төгрөгийг хийсгэж, төрийн 25 мянган албан хаагчийн хөдөлмөрийг үрсэн сонгогчид дахиад 7.2 тэрбумыг энэ л янзаараа нулимаад өнгөрөхийг үгүйсгэж болохгүй. Дахин санал хураалт бус дахин сонгуулийг, өөр нэр дэвшигчийг, эрүүл нэгнийг хүсч байгаагаа давтан хэлэхийг үгүй гэх газаргүй. Сонголттой сонгуулиар Монгол төрийн тэргүүнээ сонгож, хүссэн хүндээ төрийн эрх мэдлээ атгуулах нь иргэн хүний эрх, үүргийн асуудал. Энэ үүргийг хэн ч зааварлаж, эрхэнд хэн ч халдах учиргүй.

В.Бат