МҮБХ-ны тэргүүн, УИХ-ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ цаг үеийн асуудлаар сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариуллаа.

-МҮБХ сүүлийн үед хагаралтай байна. Хэн нь энэ холбооны тэргүүн вэ гэдэгт олон нийт эргэлзэх боллоо?

-МҮБХ 1990 онд эвлэлдэн нэгдэж байгуулагдсан. Шинэ ардчилсан нийгмийн харилцаанд ороод иргэний нийгмийн төлөвшлөөр явсан анхны байгууллагын нэг. Бөхийн өргөөтэй, үйл ажиллагаа нь жигдсэн байгууллага.  Олон улсын олимпын хороо,бусад холбоодын жишгийн дагуу хурлаа дөрвөн жилд хийдэг. Энэ маргаан нь 2002 оны ээлжит IV их хурлаас эхэлсэн, 16 жил үргэлжилсэн түүхтэй юм билээ.

Энэ оны гуравдугаар сарын 24-нд ээлжит Их эе хурлаа хийсэн. Ээлжит их эеийн үеэрээ асуудлаа шийдье гэж бөхийн хамт олон, залуус, миний хувьд ч тийм ойлголттой байсан. Хурлаараа дүрмээ баталсан. Өмнө дүрмээр бөхийн холбооны тэргүүний эрх мэдэл их байсан. Одоо шинэ дүрмээр гүйцэтгэх захирал, Цэцдийн зөвлөлийн дарга тусдаа болсон. Би гэхэд  бөхийн өргөөнд өрөө тасалгаа, ямар нэг цалин хангамж байхгүй.  МҮБХ-ны 15 тэргүүлэгчдийн 12 нь бөхчүүд байгаа. Дүрэмд өөрчлөлт оруулахыг тэргүүлэгчид мэдэх зарчимтай ажиллаж байна. Манай залуучууд санал санаачлага гаргаад Л.Чинбат, А.Сүхбат,Ү.Хүрэлбаатар нартай гэрээ хэлэлцээг дөрөвдүгээр сарын 6-нд хийсэн юм билээ.  Энэ хэлэлцээрийн үеэр дахин хурлаа хамтарч хийхээр тохирсон байна лээ. Хэлэлцээрийн талаар надад хэлэхэд нь би  “Энэ саналтай нэг байна, намайг тэргүүнээр дэвшүүлэхгүй гэвэл би татгалзах зүйлгүй” гэсэн.  Энэ дайралт давшилт зөвхөн энэ удаа гарч байгаа юм биш, 2002 оноос эхлэлтэй.  Л.Чинбатыг ээлжит бус Их эе хийж сонгосноос шүүхэд маргаан үүсч байсан юм билээ. Хүмүүс Л.Чинбатыг МҮБХ-ны тэргүүнээр сонгох гурван шатны шүүхийн шийдвэр гарсан гэж яриад байгаа. Гэвч Л.Чинбатыг тэргүүнээр баталгаажууллаа гэсэн шүүхийн тогтоол шийдвэр миний мэдэхийн байхгүй.

2017 оны тавдугаар сарын 28-нд ээлжит бус Их эеийг  хуралдуулсан, түүнтэй холбоотой ямар нэг маргаан үүссэн зүйл байхгүй.  Энэ ээлжит бус Их эеийн хурал бүрэлдэхүүн тун хангалтайгүй гэж бөхийн хамт олон хэлдэг, би ч санал нэг байдаг. Одоо Захиргааны хэргийн шүүхэд МҮБХ-ны 28 жилийн түүхтэй тамга тэмдэг, гэрчилгээ  байсаар байтал   давхардуулж Л.Чинбат нарын хуралдуулсан  Их эе-д тэргүүнээр сонгосон, тамга, гэрчилгээ гаргаж өгсөн асуудлаар маргаан үүссэн. Энэ нь шүүхээр шийдэгдээд явах байх.  Хууль,шүүхийн байгууллага шийдвэрээ гаргатал хүлээх хэрэгтэй. Гэтэл үүнийг хүлээхгүй үймээн самуун дэгдээгээд байна.

-Бөхийн өргөөний хаалга үүдийг эвдлээ, А.Сүхбат гишүүнийг зодлоо гэсэн шуугиан гарсан. Энэ бүхний ард таны нэр гарч бас гарч байна.

-Би бие хамгаалагч дагуулах нь битгий хэл надад жолооч ч байхгүй. Миний нэг туслах ордондоо ажлаа хийгээд явдаг. Тухайн үед би тэнд байгаагүй. Бөхийн өргөөгөөр тэр өдөр аварга Г.Өсөхбаяртай хамт ороод “Та нар хуулийн дагуу сөргөлдөөн, маргаан гарахгүйгээр ажлаа шийд” гэж хэлээд гарсан. А.Сүхбатын биед халдсан зүйл болоогүй, шаардлагыг харуул хамгаалалтынхан тавьсан гэж байна лээ. А.Сүхбат аварга,бусад хүмүүс тэр өдөр өглөөнөөс орой 06.00 цаг хүртэл тэнд байсан юм билээ. Ер нь УИХ-ын гишүүний халдашгүй дархан байдлыг юунд ч ашиглаж болно гэж ойлгож болохгүй. Хууль тогтоох байгууллага хуулиа батлах гаргах  эрхээ хэрэгжүүлэхэд нь халдашгүй дархан байдлыг тогтоогдог болохоос өөрөө буруу зүйлд турхираад, гэмт хэрэг өдөөгөөд байгаагаа халдашгүй байдал гэж ойлгож болохгүй. Би УИХ-д дөрвөн удаа сонгогдоод явахдаа халдашгүй байдал гэсэн хандлага гаргаж байгаагүй. Хуулийн дагуу цагдаа зогсоож шалгавал шалгуулаад, иргэний үүргээ биелүүлээд явдаг.  Энэ бүхнээ зохицуулах байх.

-Таныг МҮБХ-ны тэргүүнээр сонгосон талаар ОӨУБЕГ-т бүртгэсэн үү?

-Бүртгэх процесс нь явагдаж байгаа. Гэтэл гуравдугаар сарын 24-нд хуралдсан хуралтай холбоотой аливаа бүртгэлийг хийхгүй байх талаар ШШГЕГ-ын, цагдаагийн бичиг очсон гэнэ лээ. Гэхдээ өөрсдөө хуулийн дагуу эвлэлдэн нэгдсэн төрийн бус байгууллага хурлаа хийгээд хандсан тохиолдолд бүртгэх л учиртай.

-Ц.Нямдорж сайд үүрэг болгосон гэсэн яриа явж байна лээ?

-Тэр худлаа байх. Харин Бөхийн өргөөнд үймээн болох гээд байдаг орой Ц.Нямдорж сайдтай ярьсан. Сайд  “Бөхийн өргөөгөөр юун шуугиан болоод байна. Наад асуудлаа чи очоод зохицуул” гэсэн. Би хотын утаанаас зугатаагаад өвлийн цагаар Хандгайтад модон байшинд байдаг. Тиймээс “би зуслан дээр байна, очиж чадахгүй” гэдгээ хэлсэн. Тэндээс мэдээ авснаар Б.Гантогтох нэлээн согтуу байна, согтуу хүмүүс их байна гэж байна. Сайд та анхаарч хэлээрэй” гэсэн. Ц.Нямдорж сайд хэлсэн байх, төд удалгүй тэнд байсан хүмүүс тарсан  байна лээ.

-Бөхийн холбооны маргаан юундаа байна вэ?

-Маргаанаа тасалж, ойлголцъё гэж саяын Их эеийг хийсэн. “Бид бөхийн соёлоо дээдэлж явах үүднээс идэвхтэй оролцъё. Нэг бизнесмэн, нэг улстөрчийн гарыг хардгийг больё “ гэж тэр залуус саналаа хэлсэн. Тэгэхээр 2017 оны тавдугаар сард зохион байгуулсан ээлжит бус их хурлын ирц дутуу, зарим хүмүүсийн гарын үсэг хурамчаар зурсан гэсэн асуудал үүссэн юм билээ. Гэтэл гэрчилгээ гаргаад өгчихсөн.  МҮБХ-ны Их эеийн дүрэм журмын дагуу болоогүй. Харин өнгөрсөн гурван сард болсон ээлжит Их эе тогтсон  дүрэм журмын дагуу явагдсан юм. Бид хурлаа хийсэн гээд гэдийгээд суугаагүй. Залуучууд байнга уулзаж, санал солилцож байгаа. Дахин хурлаа хийж болно гэсэн санал тавихад нөгөө талаас “Хурал хийхийг дэмжиж байна. Гэхдээ дахин  хурлаа хийхэд Б.Бат-Эрдэнийг дэвшүүлэхгүй” гэдэг санал тавьсан юм байна.  "Би больё, МҮБХ хоорондоо учраа ололцож байвал би заавал оролцох шаардлагагүй" гэж хэлж байгаа.

Н.Энх