Ж.Мөнхбат:Төрийн алба улстөрчдийн оргонох газар болж хувирлаа

Төрийн байгуулалтын байнгын хороо хуралдлаа. Хуралдаанаар УИХ-ын нөхөн сонгууль явуулах тов тогтоох тухай УИХ-ын тогтоолыг түдгэлзүүлсэн Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлтийг хэлэлцлээ. Хэнтий аймаг дахь УИХ-ын 42 дугаар тойрогт явагдах нөхөн сонгуулийн хугацаа ҮХЦ-ийн дүгнэлттэй холбогдуулан хойшлоод байгаа билээ. Хэлэлцэж байгаа холбогдуулан гишүүд асуулт тавьж, үг хэллээ. УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат:
-ҮХЦ-д гомдол гаргасан хуулийн заалт “Сонгуулийн жилийн” гэсэн тодотголтой. Нөхөн сонгууль бол сонгуулийн жилд тооцогдохгүй гэж ойлгож байгаа юм. Үндсэн хуулинд шашин шүтэх, улс төрийн намд харъяалагдах нь нээлттэй. Гэтэл төрийн албан хаагч хүн улс төрийн намаас ангид байна гэж заасан. Төрийн албан хаагч болно гэхдээ улс төрийн намаас ангид байна гэсэн мөртлөө сонгууль болохоор улс төрийн сонгуульд нэр дэвшинэ гэж болох уу. Улс төрийн сонгуульд өрсөлдөж уначихаад ялахгүй болохоороо төрийн албан хаагч болдог. Тэгээд төрийн албан хаагч болоод явж байгаад сонгууль дөхөхөөр улс төрийн албан хаагч болдог гажигийг засах хэрэгтэй.
Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Д.Лүндээжанцан:
-Сонгуулийн хууль боловсруулж байна. Улс төрийн намуудыг оролцуулаад хэлэлцүүлэг явуулна. Төрийн албан хаагчийг хүн намаасаа татгалзаад, сонгууль болохын өмнө сэргээдэг гадаадын туршлага байна. Үүнийг бид ярилцаж байгаа. Би ҮХЦ-ийн дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэж үзэж байна. Ээлжит сонгуульд нэр дэвших бол тухайн сонгууль болохоос 60 хоногийн өмнө, нөхөн сонгуульд нэр дэвших бол тухайн сонгуулиас 30 хоногийн өмнө албан тушаалаасаа татгалзсан байна гэсэн хувилбар ярьж байна. Асуудлууд нээлттэй байгаа.
УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат:
-Өнөөдөр төрийн алба улстөрчдийн оргонол болж хувирч байна. Сонгуульд ялагдчихаад төрийн албанд очоод улс төрийн байр сууринаас ажилдаа хандаад. Сонгууль дөхөхөөр улс төрдөө эргэж ороод байна. Өнгөрсөн дөрвөн жилд эрх баригч хүчин АН гурван том хуулийг нэг болгосон. Үүн дотор маш олон цоорхой байгаа. Сонгуулийн хуулийг бид цаашид өндөр, боловсронгуй болгох ёстой гэж бодож байгаа.
ҮХЦ-ийн дүгнэлтийн тухайд Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны даргатай байр суурь нэг байгаа. ҮХЦ хуулиа барьж шийдвэр гаргаж байгаасай гэж бодож байна.
УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат:
-Нэг хүний эрх чөлөөг эдлүүлэхийн тулд нийт хүмүүсийн эрх чөлөөг хязгаарлаж болохгүй гэсэн Үндсэн хуулийн суурь зарчим зөрчигдсөн. Тиймээс Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэрийг хүлээж авах боломжгүй.Төрийн албаны улстөржилтийн тухай олон жил ярьж байгаа шийдэл байхгүй. Төрийн албан хаагч жирийн иргэнтэй ижил биш. Учир нь төрд тангараг өргөсөн. Төрийн төлөө шударгаар зүтгэнэ, иргэдийнхээ сайн сайхан амьдралын төлөө ажиллана гэж тангараг өргөчихөөд жирийн иргэнтэй өөрийгөө адилтгаж улс төрийн асуудал руу ороод, түүнийг нь Үндсэн хуулийн цэц зөвшөөрч байгаа нь туйлын буруу. Ер нь цаашдаа Үндсэн хууль болон Сонгуулийн хуульдаа нарийн авч үзэхгүй бол төрийн албаны улстөржилт зогсохгүй юм байна. Үндсэн хууль болон бусад хуульд төрийн албан хаагч сонгогдох эрхээ эдлэх юм бол жирийн иргэн бол. Дахин төрийн албанд орох эрхгүй болно. Тэгээд улс төрийн сонгож байгаа бол сонгогдоод явах эрх чинь нээлттэй гэдгийг эрх зүйн хувьд хуульчилж өгөх хэрэгтэй байна. ЗТХЯ-ны төрийн хариуцлагатай албан хаагч нар бие биеийнхээ амийг ажлын байран дээрээ хөнөөсөн явдал бол төрийн албан хаагчдын улстөржилтөөс үүдсэн маш том жишээ. Тэгтэл үүнийг баталгаажуулж байгаа юм шиг Үндсэн хуулийн цэц 10 гаруй мянган иргэний сонгох эрхийг хязгаарлаад, нэг төрийн албан хаагчийн төлөө улс төрийн шийдвэр гаргадаг нь буруу. Тиймээс Үндсэн хуулийн цэцийн энэ удаагийн шийдвэрийг хүлээж авч болохгүй.
Ийнхүү гишүүд асуулт тавьж, үг хэлсний дараа санал хураалт явууллаа. Санал хураалтаар ҮХЦ-ийн дүгнэлтийг хүлээж авахыг дэмжсэнгүй.
Н.Энх
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ