Рио Тинто түншүүдтэйгээ санхүүжилтийн хэлэлцээр хийж чадвал 2022 оны 10 дугаар сар гэхэд Монголын говь дахь асар том зэсийн ордыг өргөтгөснөөр анхны олборлолтоо хийнэ гэж тооцоолж байгаа талаар Financial Times мэдээллээ. 

Англи, Австралийн хамтарсан компани лхагва гарагрт мэдэгдэл хийхдээ Оюу Толгой газар доорх төслийн эхний шатны төсөв 6.75 тэрбум доллар болох бөгөөд Засгийн газраас зөвшөөрөл авч, эрчим хүчний шинэ эх үүсвэрээ барьж дуусган, санхүүжилтийн тухай хэлэлцээрт хүрмэгц 2021 онд гүний ажил эхэлнэ хэмээн онцолсон байна.

Энэ ажил дууссаны дараа Оюу Толгой 2028 оноос эхлэн жил бүр 480 000 тонн металл үйлдвэрлэх дэлхийд дөрөвдүгээрт бичигдэх том зэсийн уурхай болох юм. 

Гэхдээ төсөлд асуудлууд тулгарсан талаар Financial Times онцолсон байна. Анхлан 2021 оны нэгдүгээр улиралд 5.3 тэрбум долларын төсөвтэйгээр тогтвортой үйлдвэрлэлд шилжинэ гэж Рио Тинто мэдэгдэж байлаа. 

Түүнчлэн Монголын засгийн газраас тавьсан зардлын өсөлт болон хэтрүүлсэн зардалд хараат бус шалгалт эхлүүлэхээр төлөвлөж байгаа юм. Хэдийгээр Рио Оюу Толгой компанийг удирддаг  хувцьааны шууд багц эзэмшдэггүй. Энэ орд газрын 66 хувь нь Рио Тинто хяналтын багцын 50.8 хувийг эзэмшдэг, Turquoise Hill Resources (TRQ) биржийн компани, 34 хувийг Монгол Улс эзэмшдэг юм.

Рио Тинто лхагва гарагт мэдэгдэл хийхдээ "бүх хувьцаа эзэмшигчид хувь тэнцүү хөрөнгө оруулж, ашгийгй шударга хуваарилах ёстой" гэж үзэж байгаагаа илэрхийлсэн байна. Түүнчлэн Улаанбаатар шинэчилсэн техник эдийн засгийн үндэслэлийг батлаж, уурхайн хэрэгцээг хангах дотоодын цахилгаан станц байгуулах амлалтаа биелүүлэх хүртэл олборлолтын ажил эхлэх боломжгүй гэж онцолжээ. 

Монгол Улс төсөлд эзэмшиж байсан 34 хувийн хувьцаагаа ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр эсвэл бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний аль нэгээр солих боломжийг судалж байна.Одоогийн хэлэлцээрийн дагуу Монгол Улс барилгын ажлын зардлын хэсгийг хуваахаар авсан зээлээ төлөх хүртэл ногдол ашиг авахгүй юм хэмээн Financial Times мэдээлжээ. 

Г.Бямбасүрэн