ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин "тусгай цэргийн ажиллагаа" эхлүүлэх тушаалд гарын үсэг зуран, Орос, Украины дайн дэгдсэн өдрөөс л дэлхий дахин энэ үйлдлийг буруутган, ОХУ-ыг шүүмжилж байсан бол Оросын холбоотон, хамтын ажиллагаатай түнш орнууд нь энэ асуудалд болгоомжлонгуй хандсаар ирсэн. 

Хамтын ажиллагаатай, түнш гэж нэрлэгдэх ч үнэн хэрэгтээ Оросоос ихээхэн хамааралтай байдаг орнууд өнөөгийн үйл явдлыг "дайн" гэж нэрлэхээс зайлсхийж, төвийг сахисан, зарим тохиолдолд Оросын эрх баригчдын үйл ажиллагааг илтэд дэмжсэн мэдэгдэл хийсээр байгаа юм.

Манай улсын тухайд багагүй хугацаанд Украины дайнтай холбоотой албан ёсны мэдэгдэл хийгээгүйн эцэст илэрхийлсэн байр суурь нь "энхийг эрхэмлэсэн, төвийг сахисан" байсан. Түүнчлэн НҮБ дээр Оростой холбоотой санал хураалт дээр үргэлж "түдгэлзсэн" санал өгсөөр ирсэн юм. Оростой холбоотой тогтоолын төслийг дэмжиж болохгүй, дэмжихгүй байж бүр болохгүй нөхцөлд "түдгэлзэх" санал өгөх нь хамгийн зөв гарц гэж олон хүн үздэг ч үргэлж "төвийг сахисан, дундыг баримталсан бөөрөнхий явах нь буруу" гэж шүүмжлэх хүмүүс ч бишгүй. 

Энэ удаад манай улс дахин түтгэлзэх санал өгчээ. Тодруулбал, ОХУ дайны явцад Украинд учруулсан хохирлыг Оросоос нэхэмжлэх олон улсын механизм  бий болгох тухай тогтоолын төслийг НҮБ-ын  Ерөнхий чуулганаар хэлэлцүүлжээ. Тогтоолыг дэлхийн 14 орон дэмжээгүй, 70 гаруй орон түдгэлзсэн санал өгчээ. 

Тогтоолыг батлахад түдгэлзсэн санал өгсөн орнуудын ихэнх нь хуучин зөвлөлтийн бүрэлдэхүүнд байсан Армени, Тажикистан, Мозамбик, Алжир, Египет зэрэг Африкийн орнууд байгаа бөгөөд энэ саналыг түтгэлзсэн орнуудын дунд Оростой хаяа нийлэн орших, хаашаа ч зугтах аргагүй хөрш болох Монгол Улс багтаж байна. 

Харин Багам, Беларусь, Эритрей, Хятад, Хойд Солонгос, Орос, Сири зэрэг 14 орон Оросоос дайны төлбөр нэхэмжлэх тогтоолыг эсэргүүцсэн санал өгчээ.

НҮБ-ын гишүүн орнууд санаачилсан тогтоолын төсөлд Орос улс түрэмгийллийнхээ үед олон улсын эрхзүй зөрчсөнийхөө төлөө хариуцлага хүлээж, учруулсан хохирлоо нөхөн төлөх ёстой хэмээн заасан байна. Орост хариуцлага хүлээлгэх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх зорилгоор олон улсын шинэ механизм бий болгох санал гаргажээ. 

Тодруулбал, "олон улсын эрх зүйг зөрчсөн Оросын Холбооны Улсын үйлдлийн улмаас бүхий л хувь хүн болон хуулийн этгээдүүд, түүнчлэн Украины төр улсад" учирсан батлагдсан хохирол, алдагдлыг баримтжуулан тооцоолох улсын бүртгэл жагсаалт бий болгох талаар тогтоолд тусгасан байна. 

Энд дуулгахад, ОХУ Украин руу халдсаны дараахан буюу гуравдугаар сарын хоёрны өдөр НҮБ-ын Ерөнхий ассамблей Украины нөхцөл байдлын талаар санал хураалт явуулж байсан. Тухайн үед 141 улс дайны гал зогсоох, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах тогтоолыг дэмжиж байв. Энэ санал хураалтад манай улс түдгэлзсэн санал өгсөн юм. 

Үүний дараа гуравдугаар сарын сүүлээр НҮБ-ын ерөнхий ассамблей Украины нөхцөл байдлын талаар дахин санал хураалт явуулахад  193 гишүүн орноос 140 нь дэмжиж, 38 улс түдгэлзсэний дотор Монгол Улс багтаж байлаа. 

Хамгийн сүүлд, Орос улс Украины дөрвөн нутаг дэвсгэрийг эзлэн түрэмгийлсэн, ОХУ хуурамч олон нийтийн санал асуулга явуулсныг хүлээн зөвшөөрөхгүй тухай тогтоолыг НҮБ-ын Ерөнхий ассамблей 10 дугаар сарын 12-ны өдөр гаргасан. Энэ тогтоолыг 143 орон дэмжиж, Орос, Беларусь, Сири, Хойд Солонгос, Никарагуа улс эсэргүүцсэн бол Монгол зэрэг 35 орон түдгэлзсэн санал өгсөн юм.

Г.Бямбасүрэн