Өнөөдөр... Хүн төрөлхтний түүхэнд хар толбо үлдээж, 70 гаруй сая хүнийг аминд хүрсэн дэлхийн хоёрдугаар дайн дууссан өдөр. Хүйтэн дайн зогсож, энх тайван, эрх чөлөө ирсэн жил бүрийн тавдугаар сарын 9-ний өдрийг бахархан тэмдэглэсээр 80 жилийг үджээ... Монголын ард түмэн дэлхийн энх тайвны төлөөх энэ агуу ялалтад сэтгэл зүрх, оюун санаагаараа хамт байж оролцсон юм.

Дэлхийн хоёрдугаар дайнд Зөвлөлт Холбоот Улсын талд зогссон Монгол улс улаан армийг ялалтад хөтөлсөн нь маргашгүй түүх болж үлджээ. 

Монголын ард түмэн хоногийн хоолоо хугасалж “Хувьсгалт Монгол” танкийн цуваа “Монгол Ард” нисэх онгоцны эскадрил, агт морь, алт мөнгө, ангын мах, арьс шир, нарийн эсгий гээд “Бүхнийг фронтод, бүгдийг ялалтын төлөө” хэмээн илгээж байв.

Дэлхийн Ⅱ  дайнд Монголын ард түмнээс Зөвлөлтийн ард түмэн, Улаан Армид илгээсэн түүхэн бэлэг, хандив,  хувь нэмэр:

1941-1944 он хүртэл нийт цугларсан хөрөнгө — 28 193 053 ₮ төгрөг 02 мөнгө хандив бэлэг тусламж болгон хуримтлагджээ.

Алт — 1 160 452 төгрөгийн үнэ бүхий 300  кг алт

Алт — граммаар 406 450 хувь иргэдээс бэлэг

Алтан доллар — 90 000

Цагаан мөнгө граммаар — 86 11 400 бэлэг

Агт морьд — 512 003 хямд үнээр борлуулсан

Шилмэл агт морьд — 32 812 морь бэлэглэсэн.

Бог мал — 25 742 толгой

Бод мал — 25 301 толгой цугласныг борлуулж бэлэглэлийн хөрөнгөнд шилжүүлсэн.

"Хувьсгалт Монгол" танкийн цуваанд улсаас — 2 500 000 ₮ бэлэглэл

"Монгол Ард" онгоцны эксадриль байгуулахад — 2 587 000 ₮ бэлэглэл

Үүнээс:  Дөрвөн удаагийн 8 эшелон бэлэглэлд — 24 895 311 төгрөг 58 мөнгөний хөрөнгө зарцуулснаас:

Үүнд ард иргэдээс бэлэглэсэн арьс шир, түүхий эд, ангийн үс, хүнс тэжээл, дулаан хувцас — 458 975 төгрөг 15 мөнгө

Хувь хүмүүсийн бэлэг алт мөнгөн үнэт эдлэл  — 52 260 төгрөг 65 мөнгө

Ард түмний хувийн бэлэглэлүүд 49 288 ширхгийн үнэ — 1 567 364 төгрөг 98 мөнгө

Ард иргэдийн гарын бэлэглэлүүд 5982 ширхгийн үнэ —  664 565 төгрөг 26 мөнгө

Ангийн бригадуудын бэлтгэсэн зэрлэг гахай, зээр, шувууны мах — 558 595 төгрөг

Эдгээрээс дүгнэн нийт 28 193 053 төгрөг 62 мөнгөний зүйл бэлэн цугларсан бэлэглэлд ирсэн алт мөнгийг монгол банк улсын фондод дүрмийн үнээр шилжүүлсэн байна.

1. Эсгий гутал — 30,000 ширхэг бэлэглэснээс "Хувьсгалт Монгол" танкийн цуваанд 1000 ш, Улаан Армид 29 000 ширхэг.

2. Нарийн цагаан эсгий гутал — 1000 ширхэг бэлэглэснээс "Хувьсгалт Монгол" танкийн цуваанд 100 ш, "Монгол Ард" нисэх экипажид 50 ш. Улаан Армид 850 ширхэг.

3. Ажлын савхин гутал — 1000 ширхэг бэлэглэснээс: "Хувьсгалт Монгол" танкийн цуваанд 1000 ш

4. Цэрэг нэхий дээл — 20 000 ширхэг

5. Ямаан дах — 1010 ширхэг

6. Үстэй хантааз — 27 110 ширхэг

7.  Нэхий бээлий — 32 000 ширхэг

8. Цэрэг шинель — 2000 ширхэг

9. Офицер бүс — 2000 ширхэг

10. Цэрэг суран бүс — 20 000 ширхэг

11.  Барааны саван — 67,2 тонн

12. Эсгий гэр — 6 ширхэг

13.  Улны эсгий  — 5408 метр

14. Махор тамхи — 6 тонн 119 кг

15. Үстэй хөнжил — 870 ширхэг

16. Нохойн арьсан гутал — 200 ширхэг

17. Гахайн мах — 40 684 тонн

18. Зээр — 14 424 ширхэг

19. Жимсний чанамал — 5 944 кг

20. Цэрэг эмээл — 500 ширхэг

21. Хувийн бэлэг — 12 460 ширхэг

22. Эмнэлгийн шаахай хос — 3000 ширхэг

23. Хиам — 65 827 кг

24. Шар тос — 6091 кг

25. Навчин тамхи — 2730 кг

26. Малын мах — 116 000 тонн 432 кг

27. Хүзүүний ноосон ороолт — 2000 ширхэг

28. Савхин бээлий — 250 ширхэг

29. Шувууны мах — 2364 ширхэг

30. Шевро савхи — 500 м

31. Эмэгтэй савхи — 100 ширхэг

32. Эмэгтэй арьсан туфель — 100 ширхэг

33. Хагас ботинка — 100 ширхэг

34. Ноосон бээлий — 2486 ширхэг

35. Сүлжмэл алчуур бусад эдлэл — 4920 ширхэг

36. Гахайн өөх — 59 кг.

Энх тайвныг авчирсан эрэлхэг түүхийн ард монголын ард түмний цагаан сэтгэл бий...