Дэлхий даяар Ливийн удирдагч Муаммар Каддафигийн амьдралын эмгэнэлт төгсгөлийн тухай дүр зургийг ширтэж байна. Өнгөрсөн зууны зартай дарангуйлагч нарын дундаас эрс ялгаран олны анхаарлыг татаж чадсан эр ийнхүү өөрийн ард түмний гарт хөөрхийлөлтэйгөөр үрэгдлээ. Түүний хэрхэн яаж амиа алдсан тухай хэвлэл мэдээллүүдийн нүүр хуудсаар гарсаар байна. Мөн цагаан ордны тэргүүн баатрын дүртэйгээр мэдээлэл хийж Каддафигийн үхэл бол Ливийн ард түмний ялалт бөгөөд бидний ч баяр юм хэмээн онцлон тэмдэглэж байна. Үлгэрт гардаг баатрын ёсоор аймшигт мангасыг ялж баатар болохын тулд Жорж Бушд Саддам Хусейн байсан бол Барак Обамад Муамар Каддафи харагдсан хэмээн өрнөдийнхөн ёжилдог. Энэ нь ч үнэний ортой тухай энэ нийтлэлийн төгсгөлд өгүүлнэ. Каддафигийн албан ёсны намтарт 1942 оны зургадугаар сарын 7-нд төрсөн гэж бичигддэг боловч заримдаа 1940 он гэх нь бий. Тэгэхээр Ливийн удирдагч асан 69 эсхүл 71-тэйдээ энэ ертөнцийг орхижээ. Аравдугаар сарын 20, эхлэл ба төгсгөл Тун сонирхолтой нэгэн баримт бидэнд ил болсон нь 1969 оны яг энэ өдөр буюу аравдугаар сарын 20-нд тэрбээр өөрийгөө Ливийн төрийн тэргүүн хэмээн тунхаглаж байлаа. Есдүгээр сард нь 27 настай залуухан офицер эзэн хааныхаа эсрэг ард түмнээ толгойлон төрийн эргэлт хийж Идрис хааныг түлхэн унагасан юм. Үүнийхээ дараа аравдугаар сарын энэ өдөр төрийн эргэлт хамт хийлцсэн нөхдийн саналаар би Ливийн ард түмний эрх ашгийн төлөө амь биеэ зориулахаар Ливийн төрийн тэргүүн болж байна хэмээн мэдэгдэж байжээ. Тэр өдрөөс хойш яг 42 жилийн дараа өөрийн төрөлх хот гэгддэг Сиртэд нэгэн муу ус зайлуулах сувагт хоргодож байгаад босогчдод олзлогдон шархаа даалгүй амиа алджээ. Бурхан түүний хувь тавилангаар даажин хийв үү гэлтэй. Аль эсхүл хэн нэгнийг нэгэн өдөр хаадын хаан шиг болгоод тэр өдөрт нь нохойн үхлээр үхүүлэхийг хармаар санагдсан юм болов уу. Муаммар Каддафи гэж хэн бэ. Тэр үнэхээр мангас мөн үү. Түүнийг аль каддафа гэх нүүдэлчин бедуин омгийн майханд төрсөн гэдэг. Дэлхийн хоёрдугаар дайны үед Ливид осолдсон нэгэн франц нисгэгчийн бедиун омгийнхон олж аварсан гэдэг. Тэр нисгэгч тус нүүдэлчин омгийнхонд эмчлүүлж асруулж байхдаа өөрийг нь бусдаас илүүтэй анхаарал халамж тавьдаг байсан нэгэн бүсгүйтэй хайр сэтгэлийн холбоотой болж улмаар Каддафи тэдний дундаас мэндэлсэн хэмээх нэгэн яриа бий. Үүнийг үнэн хэмээн баталдаг зүйлс өрнөдийн хэвлэлүүдээр өч төчнөөн бичдэг байлаа. Хожим бие илааршсан нисгэгч нутагтаа буцаж бүсгүй Каддафиг тэврээд хоцорсон гэдэг. Улмаар нутгийн жин тээдэг нэгэн нүүдэлчин залуутай суусан хэмээн Каддафигийн албан ёсны намтарт бичигддэг. 1961 онд Каддафи Ливийн цэргийн академид элсэн суралцаж 1966 онд төгссөн аж. Зарим мэдээлэлд Каддафиг Британийн цэргийн академид боловсрол эзэмшсэн ч гэлцдэг. Мөн түүнийг эцэг нь дайны дараа үе үе эргэж ирж улмаар Францад балчир насанд нь дагуулан авчирч байсан ч гэдэг. 1966 онд цэргийн академи төгссөн залуухан дэслэгч дэвшилтэт үзэлтэй офицеруудтай үзэл санаагаа нэгтгэж хэмжээлшгүй эрхт эзэн хааныг түлхэн унагаж ард түмний эрхтэй төр улс байгуулахыг хүсдэг байжээ. Энэ үеэс л түүний абмиц эхэлсэн гэдэг. Түүнээс гуравхан жилийн дараа тэрбээр санасандаа хүрч цэргийн эргэлт гаргаж Ливийн эзэн хаан Идрисийг түлхэн унагаж байлаа. Түүний амьдрал намтар үлгэр домог шиг цуу яриа зөндөө бий. Түүний ихэнхийг тэрбээр өөрөө бүтээсэн. Бага байхдаа эхийгээ тэжээхээр Сирт хотод гутал тослогч хийж байхад нь нэгэн сохор хүн түүн дээр ирж мөнгө гуйхад нь Каддафи өдрийн турш олсон орлогоо харамгүй өгсөн гэдэг. Гэтэл сохор гуйлгачин чамайг тэнгэр ивгээж хаадын хаан болгох болтугай гэж хэлсэн тухай домог шиг яриа бий. Үнэхээр ч хурандаа Каддафи арабын лигийн удирдагч язгууртан шахуудын дэргэд би бол хаадын хаан хэмээн хэлж байсан юм. Бурхнаас илгээгдсэн мангас Түүнийг төрийн эрхэнд гармагцаа ямар ч улсын төрийн тэргүүний хийж чадаагүй зүйлсийг хийсэн гэдэг. Тэрбээр Ливид газрын тос олборлодог өрнөдийн компаниудыг шахан гаргана хэмээн дарамталж улмаар байгалийн хий, газрын тосноос гадныхны авдаг орлогын ихээхэн хэсгийг төрийн сандаа оруулж чаджээ. Ингэснээр Ливи улс асар хурдан хөгжиж Персийн булангийн орнуудаас түрүүлж асар баян улс болж чаджээ. Энэ үед л түүнийг Ливийн ард түмэн “ард түмний хүү, бурхнаас илгээсэн эх оронч” хэмээн нэрлэж хүндлэн биширч эхэлсэн аж. Гэхдээ Муаммар Каддафи ард түмнийхээ хайр хүндлэлд хөлчүүрсэн үү ямартай ч өөрийгөө хэмжээлшгүй эрхт хурандаа-хаан болгосон юм. Түүнд нь ч Ливийн ард түмэн дуртай байлаа. Каддафи библи, коран судартай дүйцэхүйц нэгэн ном бичлээ. Түүнийгээ ариун ногоон ном хэмээн нэрлэж асар ихээр хэвлэн айл бүрийн хойморт тахиулах болов. Үүнд нь түүний өөрийн гэсэн онцлог сонирхолтой философи агуулагдсан гэдэг. Муаммар Каддафиг дээд боловсролгүй цэргийн академиас хэтрээгүй хэрнээ гүн ухаантан хэмээдэг. Түүний ногоон номонд арабын ард түмний нэгтгэж хүчирхэг гүрэн байгуулж буруу номтнуудаас араб хүн бүрийн эрх чөлөөг хамгаалах, бүх хүн ижил тэгш эрхтэй амьдрах тухай гэхчилэн сонирхолтой зүйлс номлосон байжээ. Нэг үгээр коммунист ислам хэв загварыг хөгжүүлэхийг хүсэж байлаа. Каддафи эргэн тойрны улсууддаа дайн зарлаж ногоон номондоо тусгагдсан номлолоо хэрэгжүүлэхэр дайтаж байлаа. Хүчирхэг Египетийн хилд 600 танк байрлуулж сандаргаж байв. Түүний ухаан санаа ногоон номноосоо болж ихээр өөрчлөгдсөн гэдэг. Тэрбээр өөрийн үзэл баримтлалдаа хэт итгэж нэгдсэн арабын улс байгуулах гэж хичээж байв. Энэ үеэс тэрбээр зэвсэглэлээр илт хөөцөлдөх болсон юм. Тэр үеийн ЗХУ-аас асар их зэвсэг худалдаж авдаг байсан ч ливийн иргэдэд олгодог байсан асар их тэтгэмжийг хассангүй амжуулж байж. Улмаар химийн зэвсэглэлээр хөөцөлдөж, цөмийн зэвсгийн хойноос ч санаархаж Францтай ихэд нөхөрлөж байсан. Франц улс түүний хувьд их ойр дотно байсан гэдэг. Одоогийн Францын ерөнхийлөгч Николя Саркозиг тэрбээр ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үеэр нь санхүүжүүлж байсан гэдэг. Мөн АНУ-тай үзэл бодлын зөрчлөөс болж муудалцаж байлаа. Америкийн онгоцууд 20-иод жилийн өмнө Ливийг бөмбөгдөхөд хариуд нь арабын террорист бүлэглэлүүдийг ихээр санхүүжүүлсэн гэж үздэг. Рональд Рейган түүнийг галзуу нохой хэмээн нэрлэж хариуд нь Каддафи түүнийг алан хядагч хэмээн зарлаж байлаа. Каддафигийн өргөж авсан бяцхан охин америкчуудын бөмбөгдөлтөд өртөн амиа алдахад тэрбээр охиноо тэврэн уйлж суусан гэрэл зураг өдгөө дэлхийн шилдэг гэрэл зураг болон түүхэнд үлджээ: Энэ зураг түүний америкчуудтай эвлэршгүй тэмцэл хийж эхэлсэн үеийг гэрчилдэг. Хожим америкчуудтай сөргөлдсөөр ирсэн түүнд Саддам Хусейн тун том сургамж өгсөн болов уу. Саддамын уналтаас хойш тэрбээр “хүмүүжиж” НҮБ-д охиноо сайн санааны элч болгон илгээж Европын гүрнүүдийн удирдагчдыг санхүүжүүлж Барак Обаматай тэврэлдэж эхлэв. О.Нар Үргэлжлэлтэй...