
Арваад хоногийн дараа сар шинийн баяр болох гэж байна. Уламжлалт энэ баяраараа хүн бүр л шинэ дээл, хувцас өмсөж, өнгөтэй өөдтэй шинэ сараа угтахыг хичээдэг. Гэсэн ч идээ шүүс, бууз банш, бэлэг сэлтээ базаах гээд баярынхаа гоёлыг зэхэж амжаагүй яваа зарим хүмүүст сонирхуулах үүднээс бид "Нарантуул" худалдааны төвийг зорилоо. Сүүлийн жилүүдэд монголчууд маань үндэсний хувцсаараа гоёх нь элбэг болсон бид энэ чигийг барин сурвалжлагаа бэлтгэхээр болсон юм. Тус худалдааны төвд иргэдийн хөл хөдөлгөөн их байлаа. Ингээд бид шууд монгол дээлний тасагт очлоо. Дээл сонирхох иргэд ч энд цөөнгүй байна. Тэр хэрээрээ худалдаа эрхлэгчид ч завгүй байх. Эмэгтэй хүний торгон дээл 120-200 мянга, эрэгтэй кашмер 110-190, харин хурган дотортой үйтэн хуаран дээл нэг сая 200 мянга гэж байсан. Өнгөрсөн жил ийм дээлний үнэ 900 орчим мянган төгрөгөөр худалдаалагдаж байсан санагдана. Түүнчлэн хүүхдийн дээл 25-45 мянган төгрөгийн ханштай байсан юм.

Дээлний үнэ ханш өндөр байгаа учир хантааз болон дан цамц сонирхох иргэд цөөнгүй байна. Үнийн хувьд хантааз 50-100 мянга байгаа бол дан цамц 25-45 мянган төгрөг байна. Энэ жил дээлний үнэ өссөн хэдий ч загвар хийцийн хувьд сонголт арвин, тооны хувьд ч олон байсан. Хүннү дээл буюу нуман захтай дээл энэ жил зах дээр элбэг харагдана. Нуман захтай дээлний үнэ 240 мянга.

Цаашлаад бид бүсний үнэ сонирхов. Урд хөршөөс оруулж ирсэн дурдан гэх бүсний үнэ 10 мянган төгрөгнөөс эхэлж байна. Улмаар 50 мянган төгрөгний дурдангууд байна. Дуураймал мөнгөн бүс, хөнгөн цагаан аралтай бүснүүд 18-50 мянга бол чулуун бүс 25 мянган гэнэ. Харин жинхэнэ мөнгөн аралтай, ширэн бүснүүд 350 мянгаас дээш үнэтэй байдаг аж. Энэ үеэр хурганы арьсны үнэ хэд байгаад бас "хэрэгт дурлав". Нэг ширхэг хурганы арьс 15 мянга гэнэ. Харин бүр сайн арьс нь хэдийнэ 25 мянга хүрчээ. Хурганы арьсны хувьд зах дээр харин тийм ч элбэг харагдсангүй.

Дараагийн очсон тасаг бол малгайных. Дээлэндээ тохируулж өмсөх малгай энд төрөл төрлөөрөө байна. Арьсаар хийж булгаар эмжсэн дөрвөн талд малгай 65 мянган төгрөгнөөс дээш үнэтэй байгаа бол үнэгэн малгай 100 мянган, илбэнхний арьсаар хийсэн малгай 200 мянга гэнэ. Харин булган малгай 250 мянган төгрөгнөөс дээш үнэтэй байна. Түүнчлэн бүрх малгай 45-65 мянга, жанжин малгай 15 мянган төгрөгөөс дээш үнэтэй.

Олны жишгээр бид дээлэндээ тохируулан гутал сонирхов. Монгол гутал хийцээсээ шалтгаалаад үнэ нь янз бүр байна. 32 угалзтай монгол гутал 160 мянган төгрөг бол битүү хээтэй монгол гутал 260 мянган төгрөг байна. Харин ээтэн хоншоортой гутал 80 төгрөгөөс үнэ эхэлж байна. Түүнээс гадна хромон гутлууд хийц материалаасаа болоод 150-250 мянган төгрөгийн ханштай байсан юм. Түүнлэн буриад гутал 40-60 мянга бол хүүхдийн гутал өдий хэрийн үнэтэй байсан.

Ингээд бид хамгийн сүүлд хөөрөг зарж байгаа хэсэгт очлоо. Хөөрөг сонирхох хүн бас л олон. Сар шинийн бас нэгэн гангараа болоод байгаа зүйл бол яахын аргагүй хөөрөг. Хамгийн хямд хөөрөг 10 мянган төгрөг. Худалдагчид нь хөөрөгнүүдээ бүгд чулаан хөөрөг хэмээн ам уралдуулна. "Жинхэнэ чулуун хөөрөгч нэг хил махны дайтай ч үнэтэй байдаггүй юм даа" хэмээн нэгэн хүн худалдагчтай ам зөрнө. Хэрэв 130 мянган төгрөгийн хөөрөг авбал урамшуулалтай гэнэ. Урамшуулал нь хөөрөгний даалин болон тамхи аж. Эдгээрээс арай үнэтэй, чанартай ,чулуун хөөрөг тус захад нэг саяас 25 сая төгрөгийн хооронд худалдаалагддаг юм билээ.


Түүнээс гадна сар шинэ болох гэж байгаатай холбогдуулан "Art house"-д хөөрөгний үзэсгэлэн худалдааг дэлгэсэн байна. Энд 18 сая төгрөгийн хөөрөгнөөс эхлээд 120 сая төгрөгийн үнэтэй хөөрөгнүүдийг дэлгэн тавьжээ. Тухайлбал, 20 сая төгрөгийн үнэтэй халтар манан хөөрөг байхад 100 сая төгрөгийн үнэтэй чүнчигноров, 120 сая төгрөгийн үнэтэй хаш чулуун хөөрөг ч байх. Түүнээс гадна XVIII зууны үеийн зургаан хөөргөө худалдахгүй, зөвхөн хүмүүсийн нүдийг хужирлаж байгаа эрхэмтэй ч таарав. Тэрээр дэлхийд цор ганц байгаа эдгээр хөөргүүдээ үнэлж чадахгүй байгаа гэлээ.
Д.Цэцэг
Гэрэл зургийг Б.Мөнх-Эрдэнэ
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ