Манай улсад байс гээд л атомын цахилгаан станцыг барихыг эсэргүүцсэн жагсаал, цуглаан болдог. Тэдгээр жагсаал цуглаанд оролцогчид Японы Фүкүшима, ОХУ-ын Чернобылийн атомын цахилгаан станцын дэлбэрэлт ямар хэмжээний хор хохирол хүн төрөлхтөнд авчирсныг мартах учиргүйг сануулдаг. Атомын цахилгаан станцад бага хэмжээний доголдол гарахад л Монгол орон тэр чигээрээ сүйрэх аюул дагуулна хэмээн тэд мэдэгддэг. Тэгвэл өнөөдөр атомын цахилгаан станц барих нь зөв гэсэн асуудлаар зохиолч, сэтгүүлч Д.Жаргалсайхан хэвлэлийнхэнд хандсан юм. Тэрээр дөрвөн сарын өмнөөс Цөмийн энергийн газрын хэвлэлийн ажилтнаар ажиллаж байгаа бөгөөд энэ хугацаандаа багагүй мэдээлэл цуглуулсан гэнэ. Ингээд түүнээс зарим зүйлийг тодрууллаа.
.
-Атомын цахилгаан станц барих нь маш аюултай.Багахан хэмжээний доголдол гарахад Монгол орон тэр чигээрээ сүйрэх аюул дагуулна гэдэг. Гэтэл та яагаад атомын цахилгаан станц барих хэрэгтэй гэж үзэж байгаа юм бэ?
-Цөмийн хор хөнөөлийг хамгийн их амссан, бие сэтгэлээрээ мэдэрсэн ард түмэн япончууд. Тэд атомын цахилгаан станцаар тэргүүлэгч орны нэг. Хүний эрхийг дээдэлдэг Америк ч атомын цахилгааны станцын тоогоор тэргүүлж байна. Бидний хортой хэмээн айдаг “шар нунтаг”-ийг бусад улс орон өндөр үнээр авья гэж булаацалдаж байна. Ер нь шуудхан хэлэхэд хүн төрөлхтөн цөмийн энергигүйгээр амьдрах боломжгүй болчихож. Хятад, Солонгос, Орос бүгд л атомын цахилгаан станцтай байхад яагаад Монголд болохгүй гэж.
.
-Тэгвэл атомын цахилгаан цахилгаан станцыг яагаад заавал барих ёстой гэж?
-Монгол Улс дотоодын хэрэгцээнд 3.5 сая тонн нүүрс хэрэглэдэг байсан бол энэ онд 9.6 сая болж өссөн. Таван жилийн дараа 20 сая тонн нүүрс хэрэглэнэ. Дулааны цахилгаан станц 1 сая кг нүүрсээр гаргах эрчим хүчийг атомын цахилгаан станц ганцхан кг уранаар гаргана. Өндөр хөгжилтэй орнууд цөмийн эрчим хүчнээс татгалзахгүй байгаа гол шалтгаан нь энэ. Атомын цахилгаан станц хамгийн хямд цахилгаан гаргахаас гадна ашиглалтын зардал дулааны цахилгаан станцаас 3-4 дахин бага, олон дэд бүтэцгүй, 11 дахин бага талбай эзэлдэг, хүлэмжийн хий ялгаруулахгүй гээд олон давуу талтай.
.
-
Засгийн газраас дулааны цахилгаан станц барихаар төлөвлөөд байгаа. Гэтэл Цөмийн энергийн газар бол Засгийн газрын тохируулагч агентлаг. Та тэгэхээр Засгийн газрын эсрэг зүйл яриад байгаа нь ямар учиртай юм бэ?
-Юуны өмнө би байгууллагаа төлөөлж бус гагцхүү хувь хүнийхээ үзэл бодлыг илэрхийлж байгаа. Ингэлээ гээд би ажлаа өгөхөд бэлэн. Яагаад би ийм зүйл ярьж байна вэ гэвэл. Зөвхөн эрчим хүч дээр өнөөдөр хүн төрөлхтний амьдрал тогтож байна. Дулааны цахилгаан станцууд нь дэлхийн нийт дулаан, цахилгааны бараг 60 хувийг хангаж байгаа ч тэр хэмжээгээрээ “дэлхийн дулаарал”-ыг үүсгэж цаг агаарын өөрчлөлтөд нөлөөж байна.
.
Тиймээс ч НҮБ-аас хүлэмжийн хийг ялгаруулахыг хориглосон Монреалийн ба Киотогийн гэрээ программуудыг дэлхийн бүх улс орон дагаж хэрэглэхийг шаардаж байгаа. Яагаад гэвэл үхэлд хүргэж байгаа таван гол өвчний 4 нь нүүрснээс болж байгаа. Одоо барих гэж байгаа V станц бол НҮБ-ын бодлогын эсрэг үйлдэл. Манай улсын цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээ жилээс жилд өссөөр байна. Энэ онд л гэхэд 870 МВт хүрч хүчин чадлаасаа хэтэрсэн тул ОХУ-аас өндөр үнээр импортолж өвлийг өнгөрөөсөн. Зөвхөн Оюутолгойд 350-400 МВт эрчим хүч хэрэгтэй. Метроноос эхлээд эрчим хүчний эх үүсвэрээр ажиллах олон бүтээн байгуулалтын ажил байгаа ч эрчим хүчээ шийдээгүй байна.
.
Д.Цэцэг
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ