Бутан улсын хилээр долдугаар сарын 3-нд БНХАУ-ын Ардын армийн цэргийнхэн хүч түрэмгийлэн орж ирсэн. Ардын армийн цэргийнхэн хилээр нэвтэрсэн өдрөөс бүх хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн үйл ажиллагааг зогсоож, мэдээлэл дамжуулахыг хориглосон юм. Харин “Ройтерс” агентлаг “Бутанчуудыг бид мартах учиргүй” гэдгийг сануулсан байна.

1

НҮБ юу ч хийж чадахгүй хэвээр л байна

БНХАУ-ын Ардын арми Бутан улсад өөрсдийн цэргээ оруулсан нь нэлээдгүй шуугиан тарьсан. Ази тивд байрлах Бутан улсад эрх нь зөрчигдсөн Хятад ажилчдыг хамгаалах зорилгоор хийж буй цэргийн үйл ажиллагаа гэдгийг БНХАУ-ын зүгээс хүч түрэмгийлэн орж ирснээ ганцхан өгүүлбэрээр тайлбарласан нь чамлалтай. Бутаны БНХАУ-тай хиллэдэг хотод Хятад ажилчдыг бутанчууд зодож, эх орноосоо гарахыг шаардсан гэх үндэслэлээр НҮБ-ын хүнсний тусламжийг буцаасан хэмээн хэлж болно. Энэхүү үйлдлээ Бутан иргэд “Гадны ажиллах хүчин манай улсад хэрэгтэй байгаа ч бид нутаг нэгтнүүдээ хятадуудад дээрэлхүүлж, бас эрхийг нь зөрчүүлж чадахгүй” хэмээн тайлбарласан байна. Мөн бутанчуудыг эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнүүлсэнтэй холбогдуулж БНХАУ-ын Ардын арми цэрэг хөдөлгөх болсон. Бутаны вант улс нь Энэтхэг,  БНХАУ хоёрын дунд оршин тогтнодог жижиг улс. Зарим нь энэ улсыг “Хаагдмал, боломжгүй” гэж нэрийддэг. НҮБ нь БНХАУ-аас том, хүч ихтэй ч гэлээ хилийн цаанаас харж зогсохоос өөр аргагүй хэвээр л байх юм. Хил алхахад юу нөлөөлөөд байна вэ?

1

Бутанчууд юунаас эмээгээд байна вэ

Бутан нь Энэтхэг улсын эртний хөрш. Хятадын цэргүүд Бутаны хилийг нэвтэрсэний дараа өөрсдийн гурван хуаранг байгуулсан талаар эх сурвалж мэдээллэж байсан. Бутаны арми хятадуудын эсрэг ямар нэг цэргийн арга хэмжээ авч чадаагүй. Харин БНХАУ-аас болсон явдлын талаар тайлбар шаардсан албан бичиг хүргүүлсэн. Энэхүү нууц бичгийг хэн гэдэг хүн бичсэн нь нууц хэвээр л байна. Дараахан Бутан улсад нийлүүлдэг нефтээ БНХАУ зогсоосон. Тусгаар тогтнолоо олж аваагүй Бутан улсын хувьд ийнхүү хоёр хөршийн дунд хэцүү байдалд орсон талаар дэлхийн томоохон хэвлэлүүд мэдээллэсэн хэвээр л. Бутанчууд БНХАУ-ын армийн өөдөөс нь гар далайх хүч үгүй. Үнэнийг хэлэхэд, бутанчууд бусад гүрнүүдээс хагас зуун жилээр хоцорсон гэж хэлж болохоор. Гартаа буу бус чулуу л барих хүч бий гэдгийг санах учиртай.

1

Том гүрний том бодлого

Энэтхэг улс том гүрний байр суурьнаас хөдөлгөөн хийхгүй хэвээр л байна. Бутан улсыг БНХАУ өөрийн колони болгоно гэхэд Энэтхэгийн зүүн мужуудыг эзлэх, ямар нэг гэнэтийн аюул болоход амархан болж байгааг мэдэж байгаа учраас том гүрний бодлогоор хамгаалж байна. Бутан улсад хүчирхийлэл өрнөсөөр байна. Амь нас, мөнгө бус, оюун ухааны дайнд аль хэдийнэ хоёр гүрэнд хавчуулагдсан бутанчууд өрөвдөлтэй. БНХАУ-ын Ардын арми гудамжаар хоёр гурваараа явахыг хориглосон. Бүх дэлгүүрийн бараа тоногдож Ардын армийн цэргүүдийн харцаар ард түмэн нь хөдөлж байна. БНХАУ бутанчуудыг Өвөрмонгол аль эсвэл Түвд шиг байлгах санаа өвөртөлсөн нь ойлгомжтой. Ардийн арми ганцхан бутанчуудыг хүндхэн байдалд оруулаагүй. Өнгөрсөн сард гэхэд Түвдэд энэхүү дарангуйллыг эсэргүүцэн таван лам өөрийг золиослон, амиа алдсан. Хэвлэл мэдээллийн нүд Түвд улсад үргэлж нээлттэй байгаа. Нээллтэй байхад Ардын армийн хүчирхийлэл хэрээс хэтэрч байсан. Нүдээ боолгосон хэвлэл мэдээлэлтэй байхад Бутанд ямархуу аргаар хүчирхийлэл газар авч байгаа нь сонирхолтой.

1

БНХАУ-ын тал тайлбар хийхгүй байна

Бутан улсад хүч түрэмгийлэн орж ирсэн Ардын армийн командлагч Шинь Заян ямар үүрэг өгч байгаа нь сонин. Ардын армийн цэргүүд яаж аашилж байгаа нь нууц хэвээр л байна. Олон улсын сэтгүүлчдийг Бутаны хилд 100 метрээс илүү ойртох эрх өгөөгүй. Мэдээлэл дамжуулах боломжтой Энэтхэгийн хэвлэлүүд юу ч хийхгүй хэвээр л байна.

1

Бутанаас чимээ сонсогдов уу

Өнгөрсөн амралтын өдөр Бутанд багагүй хэмжээний гал асч буй нь харагдлаа. Хилийг нь тойроод л баахан гэрэл зурагчид энэхүү агшинг авахыг төлөө ширүүн тэмцэл зарлав. Харин энэ гал юунаас болж асав. 3-4 давхар байшингийн өндрийн хэмжээтэй дүрэлзэж байсан гал хэсэг хугацааны дараа унтрав. Долдугаар сараас хойш анх удаа Бутаны вант улсаас чимээ сонсогдлоо. Гэхдээ хүн орилох бус гал тусламж хүсэн чарлалаа. “Бутанчуудыг бид мартах учиргүй”.

1

Б.Дэлгэрцэцэг