УИХ-ын чуулганаар Ерөнхий сайд Н.Алтан­хуяг Монгол Улсын 2014 оны төсвийн тухай болон холбогдох бусад хуулийн талаар илтгэхдээ "Ав­лигаж­сан төсөв" гэсэн нэр томъёог гаргаж ирлээ. Авлигажсан төсвөөс ав­ли­­гыг арчиж хаяж байгаа­гаа мэдэгдлээ.

.

Тэгэхээр ул­сын төсвөөс авлигыг хасч байгаа нь төсвийн шинэч­лэл биш үү. Хэрэв тийм гэж хэлэх хүн олон бай­гаа бол энэ эрүүл үйл явц мөн. Төсвийн шинэч­лэл эхэлж байгаа ийм цаг үед МАН-ынхны бахыг хан­гаад яахнав дээ, Ж.Бат­­зандан, Р.Амар­жар­гал, Б.Гарам­гайбаатар, Г.Баяр­­сайхан нар. Арайхийн газрын цээж өөд мазаж яваа на­маа эдийн засаг хүндэр­сэн үед нь дэвслээд хэрэг­гүй шүү дээ. Ард түмний итгэл үнэмшлийг авч нам сонгуульд ялна гэдэг улс төр хийж яваа та нарт хамгийн алтан боломж. АН байхгүй бол хэн ч биш шүү дээ. Ж.Батзандан өндөр дуугаар "Энэ Ерөн­хий сайд тонил, ал­сын хараагүй Ерөнхий сайдаар яах юм" хэмээн хэлэхэд Ц.Нямдорж ги­шүүн бүр нэг бах тав нь ханаж байгаа бололтой инээж сууна лээ.

.

Энэ хүнийг хууль зүйн салбарт эрх мэдэлтэй байхад эрхэм гишүүн Ж.Батзандан "Ганц худагт" хориг­дож, АН руу очин авралд нь багтаж байлаа. Энэ бол маргашгүй үнэн. АН сонгуульд ялаад албан тушаал хуваарилах үед Р.Амаржар­гал ги­шүүнд хангалттай санал тавьсан л байдаг шүү дээ. Таныг сайд хий гэсэн. Та "Үгүй ээ, би Ерөнхий сайд л болбол болно" гэж хэлсэн. Ялсан намын даргад Ерөн­хий сайдын сонголт байдгаас өөр хүнд бай­даг­гүй нь дэлхийн улс төрийн зарчим. Б.Гарамгайбаатар, Г.Баярсайхан хоёр АН-ын гишүүн байснаараа муудаагүй, харин сайн сайхан л яваа байх. Энэ мэтээр МАН-ынхны дэглэж буй улс төрийн тоглоом, Н.Алтанхуягийг муулах социалист уралдаанд та нарын давхилдаж орохыг харах муухай байна. МАН-ын их хурал болох гээд, намын даргаа сонгох гээд өөр хоорондоо алаан болж байна. Тэр бүхэн нь хэвлэл мэдээллийн хэ­рэгс­лээр цацагдан алдаад арай­хийн дар­саар байна. Ард түмний анхаарлыг арай өөр зүйлд төвлө­рүүлэх нь төсөв болчихоод байна. Эд нөхөд хоорондоо намынхаа даргаас болж хэмлэлдээд, гэдсэн­дээ хөлөө жийлцээд эхэлбэл үнэн­дээ АТГ-ын Мөрдөн байцаах алба ажлаа дий­лэх­гүйд хүрнэ. ЦЕГ-т гүйцэтгэх ажилтнууд байх шаард­лагагүй болно. Өөр өөрсдийгөө бариад өгчих учраас. Ийм л эгзэгтэй цаг үед УИХ-ын чуулган дээр хэдэн гишүүн нь төсвөөр тодрох (үүнээс өөр пиар хийх боломж өнөөдөр тэдэнд алга байна шүү дээ) гэсэн жүжигт нь АН-аас сонгогдсон УИХ-ын гишүүн нөхдүүд оролцчихсон явна. Улс төрийн мэдрэмжээ гэж сурахгүй нь сурахгүйгээрээ дуусах юм даа.

.

Улсын төсөв, эдийн засгийн нөхцөл байдлыг эрхбиш юм уншиж ойлгодог хүнд бол багцаалахаар л байгаа. Урьд жилүүдэд уул уурхай­гаас орж ирж байсан их орлогоо­роо тооцоод цамаан төсөв батал­сан гэж. Цамаан төсөв гэдэг нь ч сая Ерөнхий сайдын хэлснээр авлигад өгөх мөнгөө шингээчихсэн төсөв байж. Үүнийг чинь Засгийн эрхийг авч байж, Ерөнхий сайд хийж нарийн ширийн тооцоотой нь танилцаж байж л мэддэг бололтой. Үүнийгээ УИХ-ын чуулганд танил­цуулахдаа товчлоод "Авлигажсан төсөв" гэж хэллээ. Уг нь бүр задлаад "Урьд жилүүдийн төсөвт албан тушаалтнуудад өгдөг авлигын мөнгө нь шингэсэн байдаг байжээ. Энэ нь илэрч байна. Ийм болохоор ирэх жилийн төсвөөс энэхүү авли­гын мөнгийг хаслаа. Авсан сан­хүүжилтээсээ авлигад өгч дутаа­чихаад ахиад мөнгө нэхэж байгаа аж ахуй нэгжүүдийн дутуу орхисон барилга байгууламжуудыг дуудла­га худалдаанд оруулъя" гэсэн бол нэн тодорхой тайлбар болох бай­лаа. Гэтэл авдгаа хасуулж тануул­сан, тойрогтоо улсын төсвөөр баригдсан, хийгдсэн бүхний автор нь болж жүжиглэдэг Их хурлын гишүүдэд энэ нь дайсагнасантай адил тусав. Уур нь хүрцгээж, уушги нь сагсалзав. Ийм л юм Их хурлын өнгөрсөн долоон хоногийн чуулган дээр боллоо.

:

Улсын төсвийн хөрөнгө оруу­лалтаар хийгдэх бүх бүтээн бай­гуулалтууд зогсчихсон уу гэхээр тийм биш байна. Төсөв нь хүрэл­цэхгүйгээс энэ жил юу ч шинээр босохгүй гэвэл Засгийн газартай, Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягтай мууд­­маар байна. Авлигад идэгдсэн албан тушаалтнуудыг царай алдаж, авлигыг нь өгч, бас дээр нь ажилчдаа цалинтай, албан татва­раа тасалчихгүй гэсэндээ үсээ цайртал зүтгэж яваа аж ахуй эрх­лэгчид, бизнесменүүддээ төр засаг хүн­­дэтгэлтэй хандах ёстой. Тэд л улс орныг авч явдаг. Ямартай ч 2014 оны төсвийн хөрөнгөөр 58 цэцэрлэг, 64 сургууль, 28 дотуур байр, 48 эмнэлэг, 9 соёлын төв, 8 цэвэрлэх байгууламж барьж хэдэн зуун км төмөр зам, авто зам, төмөр бетонон гүүрүүд баригдах нь. Дээр нь Чингис бондын мөнгө нь улсын төсвөөс тусдаа хөрөнгө оруулалт гэдэг нь хэнд ч ойлгомжтой. Энд ийм нэг яриа гарах юм. Өмнөх Засгийн газраа мууллаа гэж. Тэгвэл энэ хүснэгтийг хар.

.

. Төсвөө хэдэн он дамжуулж авдаг, авахын хэрээр мөнгөн дүн нь тэрбум тэрбумаар өсдөг ийм 109 барилга, байгууламжийн жаг­саалтаас эхний 10-ыг нь жишээ болгож авлаа. 800 саяар барих байшин явсаар найман тэрбумд хүрсэн баримт энд байгаа. Эхэлсэн он, дуусах он хоёрыг нь сайн хараарай. Хаа байсан 2007 оны барилга өнөөдөр дуусаагүй, ба­рил­гаа дуусгана гээд нэг тэрбумаа авсан ч өсгөсөөр өнөөдөр 5 тэрбум 550 сая төгрөг болчихсон явааг өнөөдрийн Ерөнхий сайд өмнөх Засгийн газрынхнаас асуухгүй өөр хэнээс асуух ёстой юм бэ. Лобби хийж батлуулсан УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр, Ц.Дашдорж хоёроос асуух ёстой шүү дээ. Мөнгийг нь өгсөөр байтал яагаад баригдаж дуусдаггүй, тэгсэн хэрнээ жил бүр тэрбумаар өсгөж авсаар байгаа нь ямар шалтгаантай юм бэ гэж. Гэхдээ Н.Алтанхуяг ингэж хэн нэгэн рүү асуухгүй юм шиг байна. Хэн нэгний буруу гэхээс илүү тогтол­цооны гажуудал гэж харж байгаа юм байна. Энэ гажуудлыг л засъя гэж ярьж байна. Хорин жил нэг намын арга барил ноёрхож, ингэж мөнгө олдог албан тушаалт­нуудын тогтолцоо бий болсныг нэг ширхэг ч хар үсгүй болсон биз­несийнхэн сайн мэднэ. Тэд нотолно. Гэвч шударга ёс зөвхөн эхлэл дээрээ яваа ийм цаг үед тэд дуугарахгүй нь тодорхой юм. Яамны нэг мэргэ­жилтэн л тэднийг хорлочихно шүү дээ. Яль шалихгүй зүйлээр л тэд­нийг боомилж авлига авахаа мэд­рүүлдэг. Монголын төрд авлигын сүлжээг бий болгон 20 жил ноёрх­сон албан тушаалтнуудын арми­тай Ерөнхий сайд Н.Алтан­хуяг үзэж тарж байна шүү дээ.

:

Жагсаалтын дэлгэрэнгүйг энд дарж үзнэ үү

.

П.Хашчулуун

Эх сурвалж: Өдрийн сонин