Эзэн богд Чингисийн үр удам хэмээн бид өөрсдөөрөө бахархдаг. Гэтэл сүүлийн үед бидний ариун цус харийнхантай холилдож хатуухан хэлэхэд “бузартаж” байна. Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас гаргасан мэдээгээр манай иргэд 1998 оноос хойш 80 гаруй орны 6519 иргэнтэй гэр бүл болсон гэж судалгаа гарчээ. Эдгээрээс хамгийн олноор худ ураг болсон улс нь БНСУ гэнэ. 2009 онд 533 иргэн гэрлэлтээ бүртгүүлснээс 358 буюу 67.1, 2010 онд 479 гэрлэлтээс 287 буюу 59.9, 2011 онд 391 иргэнтэй гэрлэлтээ бүртгүүлснээс 230 буюу 58.8 хувийг тус улс дангаараа эзэлж байна.

.

Сүүлийн үед хацар гоо охид, бүсгүйчүүд  маань хөнгөн амьдалд дурлах болж. Мөнгөтэй л бол хөгшин, харь улсынх байх нь ч хамаагүй болсон нь эмгэнэлтэй. Гадаадын иргэнтэй гэр бүл болсон нийт хүмүүсийн 98 хувь нь охид, эмэгтэйчүүд байгаа аж. Тус улсын дараа БНХАУ-тай монголчууд хамгийн их гэр бүл болсон аж. Тухайлбал 1998, 1999, 2000 онд  зургаа, 2001 онд 14, 2003 онд 25, 2004 онд 34, 2005 онд 26, 2006 онд 42, 2007 онд 33, 2008 онд 49, 2009 онд 26, 2010 онд 13 хос гэрлэлтээ бүртгүүлжээ. Мөн АНУ 193, Их Британи 111, Австри 29, Вьетнам 25, Бельги 23, Итали, 21, Голланд 11 хүнтэй гэрлэлтээ батлуулсан бол  Аргентин, Афганистан, Алжир, Египет, Йордан зэрэг улсуудтай тус бүр нэг Монгол хүн гэр бүл болсон аж.

:

Хүний зүрх сэтгэлийн асуудлыг цагдан хорих эрх хэнд ч байхгүй. Гэвч харийн хүнтэй гэр бүл болж, би монгол хүн хэмээн бахархах бахархал маань бүдгэрч байгаад өр өвдөх юм. Монгол охид бүсгүйчүүдийг гадаад эрчүүдтэй гэрлэхэд зуучилж өгдөг хувь хүн байгууллагууд  5000 гаруй бүсгүйг харийн залууст зуучилсан гэх баримт бий. Эдгээрийн ихэнхи нь Солонгос залуусыг дагасан байдаг. Гэхдээ зуучилсан биш зарсан гэвэл хатуудахгүй л болов уу.

.

Учир нь ядруухан амьдралдаа гундаж явахдаа дөнгөж сурагчийн ширээнээс босоод л харийн залууд итгэн ирсэн бүсгүйг хадам ээж нь “Чамайг тэр өмхий Монголоос чинь авчирах гэж зуучилсан хүнд нь 3000 доллар өгсөн. Түүний хариуд чи бидэнд 30 жил зарагдах ёстой” хэмээн дарамталдаг тухай сонсож байсан. Эндээс монголчууд яагаад эх орноосоо дайжиж, харийг сонгосоор байна вэ? гэсэн асуулт урган гарна. Монголд ажилдаа хичнээн сэтгэл, зүтгэл гарган хөдөлмөрлөвч өдрийн л идэх хоолтойгоо. Дийлэнх нь нэг цалингаас нөгөө цалингийн хооронд, нэг ломбардаас нөгөө ломбардын зүг гэсэн маршрутаар өдөр, хоногийг өлөн зөлмөн аргацааж байгаа нь нууц биш.

.

"Эмзэг бүлгийнхэн" хогийн сав ухаж, авлига, хээл хахуулийн "арангууд" бүхнийг гартаа атгаж, бусдынхаа хүч чадлыг сорон мөлжиж, олсноосоо өчүүхэн хувийг хүртээнэ. Дээдчүүд гадна, дотны хөрөнгө оруулалт, элдэв зээл тусламжаа хуваагаад хүртчихнэ. Дээр нь иргэдийнхээ төлөө ажил хийж байна гэсэн нэрийн дор улсаас баахан мөнгө төсөвлүүлж аваад, газрын гаваар орсон мэт далд оруулчихна.

.

Өргөн хэрэглээний бараа, шатахууны үнэ тэнгэрт хадаж, Монголд амьдрах боломж нөхцөл улам нарийсч байгаагаас гадны орны иргэдтэй гэр бүл болж байгааг буруутгах бас аргагүй юм. Төр засгийн алдаатай бодлогын горыг өнөөдрийн монголчууд хангалттай амслаа. Арга  ядсан иргэдээ, охин үрээ анхаарах цаг иржээ.  Монгол цус гадны цусаар нэлээн сэлбэгдсэн нь эмгэнэл биш гэж үү.  Үндсэндээ монгол төрх үгүй болох нь. Хүний орчлон  шаазгай шиг алаг хойно харийнхантай суусан эмэгтэйчүүдээс зовж зүдэрч яваагаа нууж яваа олон хүн бий.  Учир нь ихэнх эмэгтэйчүүд хайр сэтгэлээр бус гэр бүлийнхээ төлөө өөрийгөө зольсон нь  ч гашуун үнэн.

.

Монгол ген 500 жилийн дараа устах аюул нүүрлэнэ хэмээн Лев Гумилеев хэлсэн байдаг. “Үнэн хэчнээн гашуун ч чи сонсох хэрэгтэй” гэдэг. Тиймээс монгол генээ аварч үлдэхийн  тулд яг одоо л анхаарах цаг ирж. Угтаа бол Монголчууд эрт дээр үеэс цусаа хамгаалахын тулд үндэс угсаагаа шүтэж хормой хотоо хумиж явсан улс шүү дээ. Манж чин гүрний үед ч тэр охид бүсгүйчүүдээ харийнхнаас хамгаалж, монгол цусаа хамгаалахын төлөө тэмцэж байсныг түүх гэрчилнэ.

:

Ийм л агуу түүхтэй эзэн Чингисийн үр сад бид хацар гоо охидоо харийнханд хайр найргүй өгч хэдэн халтар төгрөгний боол болгож “Монгол боол” хэмээн доромжлуулсаар байх уу. Өнөөдөр харийн бэр болохоос гадна зарим нэг охид бүсгүйчүүд хэтэрхий энгэр султай байж, гадныхан гэхээр байгаа бүхнээрээ "дайлдаг" нь нууц биш. Гэтэл охид бүсгүйчүүд ариун хэвлийгээ үл хайрлаж, ирээдүйн төлөө санаа зовохгүй өдөр хоногийг өнгөрүүлж байхад эр цэрэг, эрэлхэг хөвгүүд минь эх орноо маналаа гээд яах билээ. Эх орон минь сэмэрхий хадаг шиг болж, энэ Монголын минь  ирээдүй бүдгэрч байна.

:

Эцэг өвгөд минь эрт дээр үеэс эмэгтэй хүний хэвлийд эх орны минь ирээдүй оршдог жамтай. Монгол, би монгол хүн гэж ам бардам хэлж монгол орондоо тулгандаа галаа бадрааж явахыг чухалчилж, “Хүний эрхэнд жаргахаар өөрийн эрхээрээ зов” хэмээн хэлж сургаж ирсэн. Хүвь хүний эрхэнд хэтэрхий халдсан байж болох ч хятад, солонгос, америк, япон нөхөр сонгохоосоо өмнө ахин нэг бодоорой. Дэлхийн цээжинд хэдэн зуун жил оршин тогтнож ирсэн  бидэнд эрэлхэг баатруудын үр сад монгол эр хүнээ дээдлэх цаг ирсэн байна. Монгол улс минь монголоороо үлдэж, монгол хүний “ген”-ээ хадгалахсан.

.

Эхийн хэвлийд Эх орон минь оршдог юм шүү.

.

П.Наран