ШӨХТГ-аас өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 14-ний өдөр баталсан удирдамжийнхаа дагуу “Аса консалтинг” буюу Аса цирк компанид өрсөлдөөний болон хэрэглэгчийн эрх ашгийн хууль тогтоомжид нийцсэн эсэх дээр хяналт шалгалт хийжээ. Улмаар тэд дээрх хоёр хууль тогтоомжийг зөрчсөн хэмээн ШӨХТГ-ын дарга О.Магнай өнөөдөр хийсэн мэдээллийнхээ үеэр мэдэгдэв.

ч

ТӨХ-ны 2008 оны долдугаар сарын 17-ны өдрийн 352 дугаар тогтоолоор Улсын циркийг хувьчлах тогтоол гарсан байдаг. Ингэхдээ ТӨХ тухайн үеийн Болосрол соёл шинжлэх ухааны яам болон “Аса консалтинг” компанийн хооронд байгуулсан Улсын циркийг худалдах, худалдан авах гэрээнд  “...Улсын циркийн урлагийн мэргэжлийн удирдлага үйл ажиллагааны чиглэлийг өөрчлөхгүйгээр зориулалтын дагуу ажиллуулах” нөхцөлтэйгээр хувьчилсан.  Гэвч өнөөдөр монголын цорын ганц циркийн байгууллага маань талбайгаа түрээслүүлсэн, үйл ажиллагаа нь зогссон, мэргэжлийн циркчид нь цөөрсөн “амь тавих дөхсөн” байдалтай байгаа билээ.

я

Тэгвэл энэ талаар ШӨХТГ-ын дарга О.Магнай мэдээлэхдээ “Аса консалтинг” ХХК нь циркийг хувьчилж авсанаас хойш өөрийн байгууллагын нэрийг 2011 оны дөрөвдүгээр сарын 25-ны өдөр “Рояал Плаза” ХХК болгон өөрчилж, үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа. “Рояал Плаза” ХХК нь өөрийн 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай үндэсний циркийн урлагийг хөгжүүлэх, циркийн урын санг баяжуулах үйл ажиллагааны чиглэл бүхий Монгол Үндэсний цирк компанийг үүсгэн байгуулсан.

й

Менежментийн хувьчлалаас өмнө Улсын цирк нь төрийн өмчит төсөвт байгууллага байсан. Тухайн үед Сүхбаатар дүүрэгт 2-р хороо Олимпийн гудамж гээд улсын бүртгэл, регистрийн дугаартай, эзэмшил газар нь 35666 метр квадрат, ажилчдын тоо 136, барилга байгууламжийнх нь хэмжээ 7823 метр квадрат байсан. Циркийн сургуультай мал, амьтан 41 байсан.Гэтэл өнөөдрийн байдлаар эзэмшил газрын хэмжээ 24269 метр квадрат, циркийн ажилчдын тоо 61, барилга байгууламжийн хэмжээ 4823, мал амьтад нь байхгүй болсон байна. Циркийн тоглолтын хэмжээ жилд дунджаар 21 гэсэн тоог өөрсдөө гаргаж өгсөн. Циркийн барилгын нэг, хоёрдугаар корпусыг циркийн болон соёл урлагийн үйл ажиллагааны чиглэлээр ашигладаг. Гэхдээ нэгдүгээр корпусын зарим хэсгийг баяр ёслол тэмдэглэлт өдрүүдэд үзэсгэлэн худалдааны зориулалтаар аж ахуй эрхэлж албан байгууллагуудад түрээсэлдэг болсон байна.

й

Циркийн барилгын 3, 4, 6-р корпус, гадаад талбайн зарим хэсгийг аж, ахуй нэгж иргэдэд циркийн бус зориулалтаар түрээслэн ашиглуулж байна. Мөн циркийн зүүн талын талбайг иргэн Ганболдод автомашины зориулалтаар түрээслэн ашиглуулж байсан. Харин зургаадугаар корпусын хэсгийг тээврийн хэрэгслийн бүртгэл хийх зориулалттай “Авто тээврийн үндэсний төв”,  Тээврийн хэрэгслийн дугаарын үйлдвэр, Даатгалын байгууллага, Машины сэлбэг хэрэгслийн худалдаа эрхлэгчдэд түрээсэлсэн байна. Мөн циркийн барилгын 4, 5 дугаар корпусыг компьютер тоглоомын газар, компьютерийн хэрэгсэл худалдаалах дэлгүүр, ресторан, бичиг хэргийн худалдаа явуулах зэргээр зориулалтын бусаар түрээсэлж ашиглуулжээ. Циркийн барилгын 3 дугаар корпусыг бүхэлд нь үндэсний хөрөнгө оруулалтын банкинд ашиглуулсан байна.

й

Шалгалтаар Улсын циркийн мэргэжлийн удирдлага, үйл ажиллагааны чиглэл өөрчлөгдөөгүй боловч циркийг хувьчилж авах үндэслэл болон улсын циркийн 2007-2011 онд хөгжүүлэх стратеги, бизнес төлөвлөгөөнд тусгагдсан жил бүр хийгдэх циркийн урлагийн тоглолтын хэмжээнд хүрэхүйц тоглолт хийгдээгүй. Циркийн ажилчдын тоо 65-аар хасагдсан. Үүгээр зогсохгүй циркийн сургуулилттай мал, амьтан үгүй болсон зэрэг нь хувьчлахаас өмнөх циркийн үйл ажиллагааны төсвийг бууруулсан гэсэн үг. Энэ нь төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуулийн 65-р заалтын 4 дэх хэсгийн “Нийгмийн салбарын өөрчлөлт шинэчлэлд хувьчлалын үйл ажиллагааг дараах зарчмыг баримтална” гэснийг зөрчжээ. Тодруулбал, энэ заалтад үйлчилгээ, үйл ажиллагааны хүрсэн түвшинг бууруулахгүй байх. Ажилчдад учрах эрсдлийг бууруулахгүй байх гэсэн байдаг. Хоёрдугаарт, Улсын циркийн хувьчилж авсан "Рояал Плаза" ХХК нь циркийн барилга байгууламж, эзэмшил газрын дийлэнх хэсгийг дээр дурдсанчлан циркийн урлагийн үйл ажиллагааны зориулалтаар бус бусдад ашиглуулж байгаа үйлдэл нь төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуулийг зөрчиж байгаа юм.

й

Тиймээс манай байгууллагаас өөрийн эрх үүргийн хүрээнд “Рояал Плаза” ХХК буюу “АСА” циркийн удирдлагуудад албан шаардлага өнөөдөр хүргүүлж байна. Албан шаардлагын хариуг 14 хоногийн дотор өгөх ёстой. Албан шаардлагад дээр дурьдсан зөрчил дутагдалаа арилгаж, Улсын циркийн үйл ажиллагааг 2015 оны нэгдүгээр сарын 1 гэхэд тогтворжуулж, гэрээний үүргээ биелүүлэхийг заасан байгаа. Үндсэндээ Улсын циркийн үйл ажиллагааг сэргээх 9 сарын хугацаа өгч байна гэсэн үг. Хэрэв бидний шаардлагыг биелүүлээгүй тохиолдолд хуулийн дагуу арга хэмжээ авахыг ССАЖЯ-нд мэдэгдэнэ. Менежментийн хувьчлалаар үйл ажиллагааг нь улам илүү сайжруулж чанаржууллаа гэж төрийн мэдлээс хувийн хэвшилд олгосон. Хэрэв гэрээнд заасан үүргээ биелүүлж чадахгүй бол төр хуулийн дагуу эргүүлэн авах эрх зүйн заалтууд ч гэрээнд тусгагдсан гэлээ.

й

П.Наран