Эдвард Сноудан: Би бол баатар
АНУ-ын тагнуулын газрын экс ажилтан Эдвард Сноудан өнгөрсөн амралтын өдрөөр “NBC” телевизэд ярилцлага өгсөн юм. Энэхүү ярилцлагыг хүргэж байна.
6
- “NBC” телевиз Нэгдсэн улсын түүхэнд том гавъяа байгуулсан нэг эрхмийг онцолж байна. Энэ эрхэм бол АНУ-ын тагнуулын ерөнхий газрын цахим мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэн асан Эдвард Сноудан. Бидний хүсэлтийг хүлээн авч, ярилцлага өгөхийг зөвшөөрсөнд баярлалаа?
- Мэдээж хэрэг энэ ярилцлага өгсөний дараа амьдрал минь ямар болохыг таамаглахгүй байгаа ч гэсэн үнэнд дуртай хүмүүсийн төлөө зөвхөн үнэнийг ярихаа амлаж байна. Би ямар нэгэн байдлаар өөрийгөө хамгаалсан, өмгөөлсөн маягаар хариулт өгөхгүй, зөвхөн үнэнийг ярих болно. Тэгэхдээ би Тагнуулын ерөнхий газарт зүгээр ч нэг ажилтан байгаагүй юм шүү. АНУ-ын Засаг захиргааны хүсэлтийн дагуу хэд хэдэн удаа нууц ажиллагаанд оролцож, тагнуулын үүрэг гүйцэтгэж байсан. Үнэнийг хэлэхэд, би нууц туршуул, мэргэжлийн тагнуулч. Намайг АНУ-ын Засгийн газар долоон жилийн турш бэлдсэн.
6
- Бүүр шоконд орчихлоо. Үнэн гэж үү?
- Тиймээ.
6
- Та өнгөрсөн оны долдугаар сард АНУ-аас нууцаар Орос руу зугтсан. Олон улсын нисэх буудалд 14 хоног байршсаныхаа дараа Ерөнхийлөгч В.Путинд хүсэлт гаргаж, улмаар нэг жилийн хугацаанд түр оршин суухаар болсон. Орос орны тухайд. Энд байх хугацаандаа аюулгүй байдлаа хэрхэн хамгаалж байв. Путинтэй уулзав уу?
- Миний гарт тагнуулын 1.7 сая гаруй нууц материал байна. Энэхүү мэдээллийг зөвхөн АНУ-ын Засаг захиргааны хэдхэн хүн мэддэг. Тэдний хувьд би дайсан. Яг одоогийн нөхцөл байдал дээр авч үзвэл АНУ болон Барак Обамаг сөрөх ганцхан гүрэн, хүн бол Орос, Путин хоёр. Би Орост байх хугацаандаа амь насаа Оросын тусгай хамгаалалтын хүчинд даатгаж байна. Орост байх хугацаандаа хэд хэдэн удаа Ерөнхийлөгчтэй уулзаж байсан. Тэгэхдээ энэ талаар дэлгэрэнгүй яримааргүй байна. Орос бол ардчилсан гүрэн. Ардчилал ардчилал гэж хоосон орилдог хуурамч гүрэн биш гэдгийг би энд байх хугацаандаа мэдсэн.
6
- АНУ бол яахын аргагүй ардчилсан улс. Харин иргэд болон хувийн нууцын хувьд хаалттай ардчилалтай.
6
- Та хэллээ шүү дээ. Миний гарт 1.7 сая нууц материал байна гэж. Энэ материалуудын хамгийн ноцтой, таныг хүртэл шоконд оруулсан нууцын зэрэгтэй материал бий юу?
- Тиймээ байгаа. Үнэн гэж үү гээд шоконд оруулсан хэд хэдэн материал бий. Энэ материалыг тун удахгүй задлахаар төлөвлөж байна. Одоохондоо биш. Эгзэгтэй үеийг нь тааруулах хэрэгтэй.
6
- Тэр үед юу болох бол?
- Обама үүргээ маш сайн гүйцэтгэж байна. Түүний хар пиар Оросыг ганцаардуулахыг оролдож байх шиг санагдаж байна. Харин энэ материалын тусламжтайгаар Обамагийн вант улсын нууц олон улсад задрах болно. Ардчилал нуран унахыг харна. Бид бол гэрч.
6
- Миний бодлоор нууцаар авсан энэ материалуудаа та ялгаж, шилж байгаад Обамагийн үхлийн цэг дээр давтамжтайгаар онож байх шиг. Жишээлбэл, утас чагнах хэрэг. Германы Канцлер Ангила Маркелийн ажлын болон гар утсыг 10 жилийн турш чагнасан гэх хэрэг олон улсад шуугиан тарьсан?
- Тэд бол нөхөд. Харамсалтай нь сайн андууд биш. Ардуур худал ярьж хуурдаг найзууд. Герман ч гэлтгүй дэлхийн 30 орны төрийн тэргүүний утасны дуудлага гэр бүлийн мэдээллийг АНУ-ын тагнуулын газар мөрдөж, чагнадаг. Би хүртэл “NSA”-д ажиллаж байх хугацаандаа томоохон улстөрч, эрхмүүдийн утсыг чагнадаг байсан.
6
- АНУ бол таны эх орон. Энэ ярилцлага гарсаны дараа бүх зүйл өөрчлөгдахөөс айхгүй байна уу?
- Үгүй.
6
- Обама таныг дайснаа гэж үзэж байгаа бол АНУ-ын ард түмэн таныг үндэсний баатар гэж үзэж буй. Та эх орныхоо өмнө гавъяа байгуулсан жинхэнэ баатар мөн үү?
- Тиймээ, би АНУ-ын баатар. Нийгмийн муу муухай бүхнийг илчилдэг хүмүүсийг урвагч гэхээсээ илүү баатар гэдэг шүү дээ.
6
- Орост байх хугацаандаа найз охинтой болсон уу?
- Үгүй дээ. Би үл үзэгдэгч шиг л амьдарч байна. Гадуур гарахдаа үргэлж дүрээ хувиргаж, бусдад танигдахгүйг хичээхийг оролдож байна.
6
- Гэр бүл найз нөхөдтэйгээ хэрхэн холбогдож байна. Таны тухай “The Edward Snowden national hero” гэх уран сайхны кино дэлгэцнээ гараад нэлээдгүй хугацааг өнгөрүүллээ. Энэхүү бүтээлийг үзсэн үү?
- Тэднийгээ маш их санаж байна. Надаас болоод тэднийг зүгээр өнгөрүүлэхгүй үргэлж тагнаж мөрдөж байгааг мэдэж байгаа ч би яаж ч чадахгүй байна. Би гэр бүлээ хамгаалахын тулд амиа өгсөн ч чадна. “The Edward Snowden national hero” киног одоохондоо үзэж амжаагүй л байна.
6
- АНУ-д хөл тавих үеэ. Тэр үед АНУ-ын иргэд таныг хамгаалах болов уу?
- Бодож л байна. Хамгийн түрүүнд гэртээ очоод гэр бүлийнхнээ тэврэх л байх. Тиймээ итгэж байна. Бас найдаж байна. Би гэртээ харьж, энгийн амьдралаар амьдрамаар байна. Аав, ээжийгээ маш их санаж байна. Маш их санаа зовж байгааг минь ойлгооч.
6
Б.Дэлгэрцэцэг
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ