О.Магнай ТВ8 телевизээр таван толгой төслийн талаар байр сууриа илэрхийлснийг сийрүүлэн хүргэж байна.

О.Магнай : Тавантолгойн гэрээн дээр нэг зүйлийг маш тодорхой болгох хэрэгтэй. Юу вэ гэхээр энэ гэрээг, энэ уурхайг, энэ төслийг явуулъя гэдэг дээр бүгд санал нэгдэж байгаа болов уу гэж ойлгож байгаа. Одоо М.Энхсайхан сайдаар ахлуулсан ажлын хэсгийн гэрээний төсөл байна. Энэ гэрээний төсөлтэй танилцсан. Ерөнхийдөө өнөөдрийн эдийн засгийн нөхцөл байдал, гадаад зах зээл дээр байгаа түүхий эдийн үнийн нөхцөл байдал бол яах аргагүй бидний эсрэг үйлчилж байгаа хүчин зүйлүүдийн нэг мөн.

Одоогоос гурав, дөрвөн жилийн өмнө энэ гэрээг хийсэн бол бид илүү өөрсдөдөө ашигтай нөхцөлөөр хийх боломж байсан уу гэвэл байсан.

Тэгэхээр энэ дээр олон хүчин зүйлийг тооцох ёстой. Нэгдүгээрт бидний зарах гээд байгаа коксжсон нүүрсний үнэ ердөө 22-23 долларын хэмжээнд л байна. Дээрээс нь гол худалдан авагч бол яах аргагүй БНХАУ. Сая н.Дашзэвэг гуай транзит тээврийн үнийг ярилаа. Бид БНХАУ-ын Засгийн газартай ерөнхийдөө тохирсон транзит тээврийн үнэ байгаа. Засгийн газар хоорондын комиссын хэлэлцээрээр манайд үзүүлэх хямдралуудыг ч тодорхой тусгасан. Энэ бол нэгдүгээр асуудал.

Тэгэхээр яг одоо энэ гэрээг УИХ руу оруулаад ямар үр дүн гарахыг хэн ч мэдэхгүй байна. Яагаад гэвэл УИХ 76 гишүүнтэй. Тэнд олон уур амьсгал байгаа. 76 хүний  санаанд тааруулж энэ гэрээ батлагдана гэвэл их хэцүү зам туулах гээд байна шүү дээ.

 Ер нь цаашдаа ЗГ, УИХ юу хийх ёстой юм бэ. УИХ-д Үндсэн хуулиар хүлээсэн гурван үүрэг байгаа. Хууль батлах, хуулийг сурталчилах, хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих. Гэтэл бүх гэрээ хэлэлцээр УИХ-аар орж, 76 хүний зөвшөөрлийг авч цаашаа явдаг жишээ стратегийн орд болгон дээр тогтох юм бол ер нь монголд яваандаа томоохон төслүүд явахад туйлын хүндрэлтэй асуудал үүснэ нэг талаас.

Нөгөө талаас би нэг жишээ татъя. Гэрээг хальт харсан. Манайх 600 сая долларын урьдчилгаа авч байгаа юм шиг байна лээ. Тэр нь ойролцоогоор жилийн 4 хувийн хүүтэй. Татвараас хөнгөлөөд, чөлөөлөөд явахаар 30 жилийн дотор 2 тэрбум орчим болж байгаа. Манай хөнгөлөлт 1.2 тэрбум гэвэл шууд утгаараа манай талын авах мөнгө бол тодорхой биш. Ерөнхийдөө бараг хасах талдаа гарч байгаа иймэрхүү нөхцөл байдалтай байгаа.

Тэгэхээр одоо яах ёстой юм. Үнэхээр УИХ үүнийг засаад залруулаад, хөрөнгө оруулагч тал зөвшөөрөх үү, зөвшөөрөхгүй юу энэ туйлын хэцүү, цаашид яахыг хэн ч мэдэхгүй нөхцөл байдал үүсчихээд байна. УИХ нь юу ойлгож байгаа юм. 14 хоногийн дотор шийднэ гэсэн  тэр хугацаа нь сая 2 дахь өдөр эхэллээ. Бид дахиад 14 хоног хүлээх хэрэгтэй болж байна.

Нэг л үнэн зүйл байна. Монголд өнөөдөр 100 мянган ажлын байр хэрэгтэй байгаа байхгүй юу. Үүнийг шинээр би болгож чадах юм бол гэмт хэрэг, архидалт гээд нийгмийн шүдний өвчин болоод байгаа асуудлын 70 хувийг шийдэж болно гэсэн судалгаа байгаа. Нийгмийн болохгүй бүх зүйлийн суурь хүчин зүйл бол ажилгүйдэл. Ажлын байрыг бий болгохын тулд монгол шиг жижиг зах зээлд яах аргагүй уул уурхайн томоохон төслүүдийг маш хурдан, яаралтай явуулах шаардлага, нөхцөл зайлшгүй тулгараад байна.

Мэдээж Монгол Улсад ашигтай байх нь нэг номерын асуудал мөн боловч өнөөдөр гадаад нөхцөл байдал бүх хүчин зүйлийг тооцоод эцэст нь энэ төсөл явах ёстой гэсэн зарчим, байр суурьтай байгаа юм.

Эх сурвалж: Olloo.mn