Монголын чөлөөт бөхийн холбоог (МЧБХ) шинэчлэх түр хороо байгуулагдчихаж. Уг түр хороо гэгч нь ямар учраас ямар зорилгын төлөө байгуулагдав гэвэл хуулийн болон дүрмийн бусаар ажиллаж байгаа МЧБХ-г ямар нэг тайлбаргүйгээр бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцрохыг шаардаж байгаа юм байна. Тэгвэл холбоо яагаад огцроход тулсан юм бэ?

Сая Катарын Доха хотноо болсон Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцохоор явсан нэг дасгалжуулагч гурван тамирчин хуурамч визний улмаас замдаа саатуулагдаж энд тэнд хоригдож яваад ирсэн. Энэ нь улс орны нэр төр, баг тамирчдын хувь заяанд асар их сөрөг нөлөөтэй болсон тухай спортод хандлагатай бүхнийг цочоосон яриа болж байгаа. Тэгвэл зөвхөн энэ хэрэг явдлын учир түр хороо байгуулагдан МЧБХ бужигнаж эхлэв үү гэвэл тийм биш аж. Хамгийн гол нь өнөөгийн МЧБХ дүрмийн бусаар ажиллаж байгаад л учир нь оршиж байгаа юм байна. 2009 онд батлагдсан МЧБХ-ны дүрмээр “Холбоо их хурлаа дөрвөн жилд нэг удаа буюу олимпийн наадамд дууссанаас хойш 90 хоногийн дотор багтааж хуралдуулна удирдлагаа сонгоно” гэж заасан байдаг. Гэтэл хэн ямар байгууллага хэзээ хуралдаад МЧБХ-ны удирдлагыг өөрчилж Д.Дагвадорж гэдэг хүнийг ерөнхийлөгч болгосон нь тодорхойгүй байгаа юм байна. Мөн их хурал хуралдаагүй байхад холбооны дүрмийг дур мэдэн өөрчилсөн явдал ч гарчээ. Түүнээс хойшхи хоёр жил гаруйн хугацаанд тус холбооны үйл ажиллагаа 100 хувь дүрмийн бус явж ирж. Энэ тухай чөлөөт бөхийг авч яваа дасгалжуулагч, тамирчид баримт сөхөн ярьж байна.

2013-2014 онд Спорт бэлтгэлийн төвөөс чөлөөт бөхийн эрэгтэй, эмэгтэй үндэсний шигшээ багт нийт нэг тэрбум 200 сая орчим төгрөгийн санхүүжилт өгч тамирчид бэлтгэл сургуулиа зохих ёсоор хийж тив, дэлхий, олон улсын тэмцээнүүдэд оролцож зөвхөн ДАШТ-ээс манай бөхчүүд 10 медаль хүртэж хоёр жил дараалан дэлхийн шилдэг наймд шалгарсан. Энэ амжилтыг МЧБХ-ны удирдлагын хүчээр олж авсан мэт тайлбарладаг байна. Гэтэл холбооны зүгээс тамирчдаа дэмжсэн мөнгө хөрөнгө, удирдлагын зөв арга барил, менежмент гэж бараг байсангүй. 2014 оны тайланд тамирчдын гадаад арга хэмжээний зардалд 470 сая төгрөгийг холбоо гаргасан гэж. Гэтэл түүнийгээ яаж зарцуулсан задаргаа байхгүйгээр барахгүй, энэ тухай лавлагаа шаардахад холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга нь тайлангийн хурлын орой 470 сая биш шиг байна. 170 сая юм гэсэн. Түүнийг Д.Дагвадорж маргааш нь үзээд “Дэндүү бага тоо байна. Цаадуул чинь хэл ам татлаад байна. 270 сая болгочих” гэсэн байх юм. Энэ нь тус холбоонд санхүүгийн дүрэм журам гэж байхгүй. Ерөнхийлөгч хэмээх тэр хүний аманд орсон тоог тайлан гэж үзэж ирсэн нь харагддаг болж. Мөн гадны хандив тусламжаар 929 сая төгрөг орж ирсэн гэсэн тэмдэглэл байдаг ч тэр нь сүүлдээ 735 сая болж буурсан дүн мэдээ бий гэж түр хорооныхон яриад эдгээр мөнгө, зардлыг ямар журмаар хэрхэн хуваарилж зарцуулсан тухай санхүүгийн баримт байхгүйг нотолж байна. Бас дасгалжуулагч, тамирчид “Бид сүүлийн хоёр жилд дандаа дарамт дор байлаа. Одоо тэсэхээ болив” гэсэн юм. Тэдний ярьж байгаагаар холбооны удирдлага тэнгэрийн, дасгалжуулагч, тамирчид газрын амьтад мэт болсон тухай дүр зураг байна.

Хууль бусаар ерөнхийлөгч болсон тэр Д.Дагвадорж хэн бэ. Ердөө л сүмоч нөхөр шүү дээ. Тэр хэн нэгнийг дарамталж ална, хядна гэж харааж зүхэж яваагаа ажил алба залгуулж явна гэж ойлгодог гэж олон хүн хэлж байна. Тухайлбал өнгөрсөн онд Казахстанд болсон тэмцээнд Монголын баг, тамирчид нэг алт, гурван мөнгө, гурван хүрэл медаль хүртснээр багаараа мөнгөн цом авах болоход дасгалжуулагч, гавьяат тамирчин О.Пүрэвбаатар шагналын тавцанд гарах гэтэл Д.Дагвадорж дуудаж болиулаад цамцаа тайлж өг гэж дарамтлан хэн нь бүү мэд нэг нөхөрт түүний цамцыг өмсгөн шагнал авахуулж байж. Тэр нөхөр нь Д.Дагвадоржийн Казахстан дахь наймааны найз казах хүн гэдэг нь тодорхой болж.

Энэ нь Монголын тамирчдын хөлс хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлж улмаар  Монгол Улсынхаа нэр хүндийг доромжилсон явдал гэж ойлгогдов. Д.Дагвадорж өнгөрсөн оны тайлангийн хурал дээр “ДАШТ-ий медалийг эрэгтэй шигшээ багийн дасгалжуулагч, тамирчид та нар сайндаа авчихсан юм биш. Дэлхийн бөхийн холбооноос ирсэн хүн бүрт би 10-20 мянган “ногоон” халаасанд нь хийж өгч байсны хүчинд ирсэн медаль” гэж хэлжээ. Хэрэв тэгсэн нь үнэн бол Д.Дагвадорж гэдэг хүн холбооны ерөнхийлөгч биш авлигачин болж таарч байна биш үү.

Тамирчин хүн яаж өөрийгөө дайчилж, тэсвэр хатуужил гэж юу байдгийг харуулж ДАШТ-ээс медаль авч байсныг гавьяат тамирчин Г.Мандахнарангийн жишээнээс монголчууд бид харсан шүү дээ. Тэгэхэд холбооны ерөнхийлөгч нь дасгалжуулагчаа “Чи битгий хүний амжилтаар хүүдэгнэ” гэж, тамирчинд нь болохоор “Энэ медаль чинь чиний чадлаар биш мөнгөөр ирж байгаа юм” гэж зандардаг байх юм. Тамирчнаа дэвжээнд гарах гэж байхад “Ялахгүй бол ална шүү” гэж хэлдэг хүн бас Д.Дагвадорж гэх үг олон хүний амнаас сонсогдов. Үнэн бол мөн бүдүүлэг хэрэг. Иймийн учир чөлөөт бөхийн дасгалжуулагч, тамирчид 30-аад хүний бүрэлдэхүүнтэй түр хороо байгуулсан юм байна.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин

Д.НАДМИД