“Сэлбэ дэд төв” хэний төлөө вэ?

Улаанбаатарын иргэдийг орон сууцжуулах нэрийн дор төр, хотын удирдлага үндэсний барилгын салбарыг гадаадын зээл, гадны компанид найр тавин өгчээ. “Сэлбэ дэд төв” төслийг Хятадын хоёр компанид зориулж, Монголын барилгын 5 мянга гаруй компанийн үүдийг хааж, боломжийг нь булаасан тендерийн "зохиомол тоглолт" болжээ гэж хардаж байна.

Хотын дарга Х.Нямбаатарын санаачлан олон улсад хаалттай арилжаалсан “Нийслэл” бондын 500 сая ам.доллар энэ бол монголчуудын ирээдүйгээс зээлсэн мөнгө. Гэвч уг хөрөнгийг эх орныхоо компаниудад биш, туршлагагүй хятадын хоёр компанид 827 тэрбум төгрөгийн тендер хэлбэрээр өгсөн нь шууд утгаараа эдийн засгийн тусгаар тогтнолд сүүдэр унагаж байна.

Тендерт оролцох шалгуур нь аль нэг жилдээ 130 тэрбум төгрөгийн орлоготой байхыг шаардсан. Монголын барилгын компаниудын дийлэнх нь цар тахлын дараах эдийн засгийн уналтаас дөнгөж өндийж буй энэ үед ийм өндөр босгыг давах боломжгүй гэдэг нь ойлгомжтой. Ингэснээр тендерийг “гаднаас ирэх нэгэнд зориулсан” гэж уншигдав.

Түүнчлэн төсөл нэг багц байдлаар зарлагдсан нь монгол компаниуд хамтарч ч орох боломжгүй болгож, ил тод байдлыг бүрэн үгүй хийжээ. Монголын барилгын салбарынхны үгийг сонсох сөхөөгүйгээр, улс орны дотоод үйлдвэрлэл, ажлын байр, татварын хөрөнгө оруулалт гэх мэт үндэсний эрх ашгийг үл тоосон энэхүү шийдвэр цаанаа хэний ашиг сонирхол байна вэ гэдэгт Х.Нямбаатар хариулах ёстой.

Хятадын компаниудад зам тавьж, үндэсний үйлдвэрлэлээ булшлах уу?

Хятадын компаниуд асар өндөр дүнтэй тендерт “сайн танил” шиг амархан шалгарсан нь цаанаа улс төр, эрх мэдэл, ашиг сонирхлын бүлэглэлүүдийн оролцоо байгаа гэдэгт хэн ч гайхахаа больжээ.

Хэрэв Монголын компаниуд эх орондоо өрсөлдөх боломжгүй болсон бол, бид тусгаар тогтносон эдийн засагтай гэж хэлж чадах уу?

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан хүртэл энэ асуудлыг чуулганы индэр дээрээс шүүмжлэн, дотоодын компаниудыг системтэйгээр шахаж, гадныхныг оруулж ирж байгааг хатуухан хэлсэн. Энэ нь ганц нэг хүний санаа биш, олон зуун аж ахуйн нэгжийн, ард түмний бухимдал гэдгийг ухамсарлах цаг аль хэдийн болсон.

Эцэст нь: Хятадын зээлээр, хятадын компаниар, монголчуудын газрыг чөлөөлж барилга барина гэдэг бол “гадаад хамаарал” биш, харин хөгжлийн нэрээр хийгдэж буй дотоодын эрх ашгийн “наймаа” юм.