Путин эргэж ирэв Дэлхийн нийтийг санхүү эдийн засгийн хямрал нөмөрч үүнд хамгийн ихээр түүхий эдийн экспортод суурилсан эдийн засагтай улсууд өртөж,  нөхцөл байдал хүндхэн байв. Энэ бол 1998 он. Өргөн хэрэглээний барааны үнэ унах тусам түүхий эд, тэр дундаа газрын тос олборлогч орнууд хямралын “ангал” руу унаж байлаа. Экспортынх нь 80 гаруй хувийг газрын тос, байгалийн хий, төмөрлөг, болон мод модон бүтээгдэхүүн бүрдүүлж байсан шинээр төрсөн ч өмнөх “төрлөөсөө” хавьгүй сул ОХУ-ын эдийн засаг ихээхэн доройтож тэр чинээгээрээ ард иргэдийн бухимдал нэмэгдэж байсан цаг үе. 1999 оны 08 дугаар сарын 9-нд урьд өмнө нь Оросын улс төрийн тавцанд төдийлөн танигдаагүй ХАБА-ын дарга В.Путин ОХУ-ын гурван Ерөнхий сайдын нэгдүгээр орлогчийн нэгээр томилогдов. Уг томилгооноос 7 хоногийн дараа буюу 08 дугаар сарын 16-ны өдөр тэрээр ОХУ-ын тав дахь Ерөнхий сайдаар сонгогдож дараа онд  нь Ерөнхийлөгчөөр сонгогдлоо. Тухайн үед түүнийг төрийн өндөр албан тушаалд удаан тэсэхгүй хэмээн үзэж байснаас 12 жил өнгөрсөн ч тэрээр ОХУ-ын улс төрийн амьдралын болоод бодлого тодорхойлох гол хүн байсаар байна. Сонирхолтой нь тэрээр “мөддөө” буухгүй нь бололтой. Энэ оны 2012 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдөр болсон ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд В.Путин үнэмлэхгүй ялалт байгуулж нийт сонгогчдын 63,6 хувийн саналыг авснаар Кремльд дахин 6 жил байх эрх олж авсан. Харин одоо Путины баримтлах гадаад бодлого бусад улсуудын эрх баригчдын анхаарлын төвд ороод байна.   Гадаад бодлогын чиг шугамаа тодорхойлов ОХУ-ын Ерөнхий сайд В.Путин Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн кампанит ажлынхаа хүрээнд улс оронд тулгамдаж буй асуудлууд болон ач холбогдол бүхий салбаруудын хөгжлийн чиг хандлага, тэдгээрт баримтлах бодлогын талаар “Орос орон туулах ёстой сорилтууддаа бэлтгэж байна”, “Орос орон: Үндэстний асуудал”, “Хүчирхэг байх нь Орос орны үндэсний аюулгүй байдлын баталгаа мөн”, “Шударга явдлыг тогтоох нь оросын нийгмийн бодлого мөн”, “Ардчилал ба төрийн чанар”, “Бидэнд шинэ эдийн засаг шаардлагатай байна” болон “Орос орон болон өөрчлөгдөж буй дэлхий” зэрэг 7 нийтлэл бичсэн нь түүний баримтлах бодлогын “зураг төсөл” хэмээн ойлгож болох юм. ОХУ-ын гадаад бодлогын талаар баримтлах бодлого юуны түрүүнд хөрш зэргэлдээ улсууд, нэн ялангуяа тус улсаас тодорхой хэмжээнд хараат Монгол улсын хувьд ихээхэн чухал. 2012 оны 02 дугаар сарын 27-ны өдөр Московские новости сонинд  В.Путины хамгийн сүүлийн буюу 7 дахь өгүүлэл болох “Орос орон болон өөрчлөгдөж буй дэлхий” өгүүлэл нийтлэгдсэн нь тус улсын судлаачдаас гадна бусад улсуудын анхаарлыг ихэд татав. Өгүүлэлд В.Путин улс орны халдашгүй дархан байдлыг дэмжихээ илэрхийлж улс орны дотоод хэрэгт бусад улсууд оролцох нь олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээг зөрчсөн ноцтой үйлдэл хэмээн зарлажээ. Тэрээр НҮБ-ын ямар нэгэн дэмжлэггүйгээр аливаа улсын дотоод хэрэгт оролцох эсвэл улс төрийн нөлөөлөл үзүүлэх нь байж боломгүй зүйл хэмээн үзэж буйгаа дурдаж Арабын орнуудад өрнөж буй бослого хөдөлгөөний талаар Өрнөдийн улсуудын баримталж буй бодлогод ихээхэн шүүмжлэлтэй ханджээ. Түүнчлэн НАТО-гийн Ливи улсад явуулсан цэргийн ажиллагааг хүмүүнлэгийн бус харин “илэрхий хуурмаг үйл ажиллагаа” хэмээн томъёолов. Энэхүү байр суурийнхаа илэрхийлэл болгож тус улс Сирийн асуудлаар НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн тогтоолын төсөлд хориг тавиад байгаа билээ. Цаашилбал, Өрнөдийн орнууд, түүний дотор АНУ нь ОХУ-ын баримталж буй  НАТО-гийн тэлэлтийн эсрэг байр суурийг үл хэрэгсэж Европ тивд пуужингийн довтолгооноос хамгаалах систем байршуулж буйг ихэд шүүмжлэв. Энэхүү өгүүллийнхээ төгсгөлд АНУ “дийлдэшгүй” болохын тулд бусад улсыг эмзэг болгож буйд сэтгэл зовниж буйгаа илэрхийлжээ. Уг илтгэлээс ОХУ-ын гадаад бодлогын ойрын зорилтуудыг дараах байдлаар тодорхойлж болохоор байна. Үүнд:

• Арабын улсуудад гарсан бослого хөдөлгөөний улмаас зогсонги байдалд ороод байсан Ойрхи Дорнодын бүс нутгийн улсууд болон ОХУ-ын эдийн засгийн хамтын ажиллагааг сэргээж Израйль-Палестины энхийг яриа хэлэлцээг дэмжих;
• 2012 оны 09 дүгээр сард Владивосток хотноо зохион байгуулагдах Ази-Номхон далайн бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны дээд хэмжээний уулзалтыг Сибирийн бүс нутгийг хөгжүүлэх болон БНХАУ-тай харилцаагаа ойртуулахад ашиглах;
• Ази Номхон-Далайн бүс нутгийн улсуудтай харилцаагаа өргөжүүлэх, түүний дотор БНХАУ-тай хамтын ажиллагаагаа гүнзгийрүүлэх;
• Зэвсэгт хүчний бүх анги нэгтгэлийг сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологи бүхий зэвсэглэлээр хангах. Энэхүү бодлогын хүрээнд ойрын 10 жилийн хугацаанд зэвсэглэлд шинээр 400 тив алгасагч пуужин, 50 байлдааны хөлөг онгоц, 2300 танк, 100 цэргийн зориулалттай сансрын төхөөрөмж, болон 10 Искандер загварын пуужингийн цогцолборын иж бүрдэл нэмж авах аж;
• Тэнгисийн цэргийн хээрийн сургуулилт болон харуул хамгаалалтаар дамжуулан өөрийн сүр хүчийг гадаадад нэн ялангуяа хойд туйлын бүсэд харуулах зэрэг асуудлууд багтжээ.
• Эдийн засгийн гадаад бодлогыг эрчимжүүлэх, гадаад зах зээлд гарах шинэ шинэ гарц хэрэгтэй гэжээ.

Түүнчлэн өгүүллийн бүтэц ихээхэн сонирхол татахуйц байна. Тус улсын гадаад бодлогын талаар Ерөнхийлөгч Д.Медведевийн бичсэн ихэнхи нийтлэл, өгүүллүүдэд ОХУ-АНУ-ын харилцаагаар эхэлдэг. Харин В.Путины өгүүлэлд Ази-Номхон далайн бүс нутгийг эхэнд нь тавьж БНХАУ-ын талаар онцгойлон тусгажээ. Үүний дараа Европын Холбоо эцэст нь ОХУ-АНУ ын харилцааны талаар дурдагдсан нь санаандгүй бичсэн зүйл биш болов уу. Европын улсуудыг ОХУ-тай илүү нягт хамтран ажиллуулах хүсэл эрмэлзэл В.Путинд ихээхэн байгаа нь тус нийтлэлээс илт харагдаж байна. Мөн Ази – Номхон далайн бүс нутгийн олон улсын улс төр болон эдийн засгийн тавцан дахь нөлөөлөл улам бүр нэмэгдэж байгааг ОХУ ч хүлээн зөвшөөрч гадаад бодлогын тэргүүний зорилтуудын нэг болгон тусгажээ. Харин ОХУ, Монгол Улсын харилцаанд тус улс хэр их ач холбогдол өгч байгаа, цаашид өгөх нь тодорхойгүй байна. Өнөөгийн байдлаар Монгол, Оросын харилцаа хуучин цагийн хамтын ажиллагаатай харьцуулбал ихээхэн уналтад орсныг хэн ч хүлээн зөвшөөрнө. Улс төрийн  харилцан айлчлалуудаас гадна “Эрдэнэт”, “Монросцветмет” болон “Улаанбаатар төмөр зам” зэрэг хамтарсан цөөн тооны үйлдвэрээр хоёр орны харилцаа үндсэндээ тодорхойлогдож байгаа бөгөөд талуудын хамтын ажиллагааны шинэ чиглэлүүд төдийлөн ажиглагдахгүй байна. Хоёр орны эдийн засгийн харилцаа уналтад орсныг Оросын монголч эрдэмтэд ч хүлээн зөвшөөрөх болжээ. Тухайлбал монгол судлаач Н.Кричкин хоёр орны улс төр, эдийн засгийн харилцааг “байхгүйтэй адил” хэмээн дүгнээд “Монгол дахь ОХУ-ын Элчин сайдын яам шинэ зөв мэдээллийг улс орондоо мэдээлэх ёстой ч тэд энэ ажлаа хийдэггүй. Монгол улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийг ОХУ-д албан ёсны айлчлал хийхэд Монголын талаар ямарч мэдлэггүй хүмүүс угтан авсан нь Монгол дахь Оросын элчин сайдын яам ямар түвшинд ажиллаж байгааг харуулж байна” хэмээн хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа дурдсан байдаг. Шинэ элчин сайд В.В.Самойленког мэргэжлийн дипломатч анх удаа Монголд ирлээ  гэж манай улс төрийн хүрээнийхэн хүлээж авсан боловч өнөөдөр  хоёр орны харилцааг хөгжүүлэхэд чухам юу хийчихэв гэхээр тодорхой хэлэх юм алга байна гэсэн сэтгэгдэлтэй  байгаа бололтой. Ийнхүү ОХУ-ын гадаад бодлого Ази тивд тэргүүлэх ач холбогдол өгч байгаа өнөөгийн нөхцөлд дипломат харилцааны 90 жилийн түүхтэй ОХУ, Монгол улсын хамтын ажиллагаанд бодит ахиц гарах хандлага төдийлөн илрэхгүй байгаа нь харамсалтай. О.Жаргалсайхан