УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбатаас цаг үеийн асуудлаар дараахь асуултад хариулт авлаа. -Авто замын түгжрэлийг бууруулах зорилгоор өчигдрөөс шинэ журам хэрэгжих болсон. Энэхүү журмыг  УИХ-ын гишүүд мөрдөх үү? -2012 оны сонгуулиар төр өөрчлөгдсөн шүү гэдгийг л ямар ч эрх мэдэлтэн жирийн иргэд бүгд ойлгох ёстой. Энэ  оноос өмнөх зүйл өөрчлөгдөж байгаа, асуудал маш өөрөөр явна. Ард түмэнд АН болон АН-тай эвссэн нам эвслүүдийг үнэхээр өөрчлөлт хийнэ гэсэн асар том хүлээлт бий. Хүлээлт гэдэг бол та нар энэ төрийн эрх мэдлийг авсан бол хариуцлагатай ажилла, сэтгэл гаргаж ажилла, ухамсартай ажилла гэсэн даалгавар өгч байгаа гэж ойлгож байгаа. Тийм учраас олон олон шинэчлэлт, өөрчлөлтүүдийг хийнэ. Үүний нэг хэсэг нь гарч байгаа шийдэл болгон дарга ч байна уу цэрэг ч байна уу хэн ч байсан хамаа байхгүй, бүгд л дагаж мөрдөх үүрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл, хуулийг өөрсддөө зохицуулдаг, эрх мэдэлтэй нь өөрийнхөөрөө мөрддөг, нэг бол зөрчиж болдог гэдэг хэвшмэл ойлголт энэ нийгэмд багасах ёстой, цаашлаад байхгүй болох ёстой. Энэхүү  асуудал юу вэ гэхээр өнөөдөр яах аргагүй Улаанбаатар хотын захирагчийн гаргасан захирамж Улаанбаатар хотод тулгамдаж байгаа олон олон асуудлын нэгийг цоо шинээр шийдсэн сэтгэлгээний шийдэл гэж бид ойлгож байгаа. Тийм учраас машинуудыг дугаараар ангилсан нь замын хөдөлгөөнд мэдэгдэхүйц сийрэгжилт гаргана гэдэгт бүгд хүлээн зөвшөөрөх байх гэж бодож байна. Зарим нэг талаараа улстөржүүлээд ч гэдэг юм уу, хэвээрээ байна ч гэдэг юм уу, хэн мөрддөг ч гэдэг юм уу, Монголын хууль гурав хоног гэдэг ч юм уу ийм байдлаар асуудалд хандаж болохгүй. Тийм учраас би ч УИХ-ын гишүүн, миний машины дугаар 6 –гаар төгссөн. Өчигдөр явахыг хориглосон өдөр байсан, нэг өдөр явган алхая гээд алхсан, яагаад болохгүй гэж... Такси барих нь бариад, явган алхах нь алхаад л явж болно. Бүлгийн хуралдааны үеэр зарим гишүүн “УИХ-ын гишүүн яах юм бэ” гэж асууж байна лээ. Би хэлсэн УИХ-ын гишүүн ч ялгаа байхгүй бүгдээрээ сэтгэлтэй байя, нэгдүгээрт. Хоёрдугаарт, ухамсартай байя, гуравдугаарт аливаа нэгэн зүйлийг жижиг гэхгүй зэрэг зиндаа гаргахгүй мөрдүүлээд сурчихая л даа. Бүгдээрээ явган явах хэрэгтэй, эс бөгөөс унаагаа зохицуулаад нэг өдөр унаагүй байж яагаад болохгүй гэж... Ард түмэн үүнийг талархалтай хүлээн авч байгаа болов уу гэж бодож байна. Засгийн газар сая нэг шинэ шийдэл гаргалаа, Төрийн ёслолын цогцолбороор ард түмэн орох эрхтэй боллоо. Олон шинэчлэлийн асуудлуудын нэг хэсэг мөн, ард түмэн рүү чиглэсэн гэдгээрээ онцлог зүйл болов уу. Бидний өмнө одоо асар олон реформууд хүлээгдэж байгаа. Энийг хийхэд асар олон тотгорууд учирна, ойлгомжтой. Бидний 20 жил яваад ирсэн зам дардан зам байгаагүй, явахад төвөгтэй, хүрэхэд хол, шавартай, намагтай, уул даваатай их хүнд замыг туулж ирсэн учраас  цэвэрхэн засахын тулд цоо шинэ реформ хийх ёстой. Нэг зүйлийг онцолж хэлье, бүлгийн хуралдааны үеэр өчигдөр төрийн албыг хэзээ нийтийн алба болгох юм бэ гэдэг зүйл яригдсан. Та бүхэн анзаарсан уу үгүй юу, ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэх асуудлын дараалал гарсан. Түүнд Нийтийн албаны тухай хуулийг хэлэлцэе гэсэн байгаа. Өнөөдөр төрийн албаны бүтэц ямар байна, иргэдэд үйлчлэх албыг өнгөрсөн хугацаанд гүйцэтгэж ирж чадсан уу, үгүй юу. Үүнийг өөрчлөхөд бидэнд ямар арга зам хэрэгтэй юм, жинхэнэ үйлчилдэг агуулгаар нь.  Төрийн албыг эрх мэдлийн захиргааны хуваарилалтын зохицуулалтаас нь татгалзуулаад жинхэнэ төрд үйлчилдэг биш, иргэндээ үйлчилдэг энэ албыг яаж буулгах вэ гэдэг концепци руу бид орох ёстой. Энэ бол асар том реформын шинжтэй асуудал. Хүнд суртлын тухай ярьдаг, авлигын тухай ярьдаг, энэ асуудал юутай холбогдож гардаг вэ гэхээр төрийн албатай холбогдож гардаг. Үүнийг үгүй болгохын тулд ийм том реформын шинжтэй өөрчлөлтийг хийх ёстой. Ээлжит бус чуулганаар зайлшгүй хэлэлцэгдэх зүйлийн нэг. -Яамдуудыг дэд сайдгүй болгоно гэсэн мэдээлэл  бий. Энэ хэр үндэслэлтэй юм бэ? -Тиймэрхүү мэдээлэл ч  явахгүй байх аа даа, би сайн мэдэхгүй байна. Өнөөдрийн байгаа бүтэц зохион байгуулалт дэд сайд, Төрийн нарийн бичгийн дарга гэдэг албан тушаал орон тоо бий. Түүгээрээ явах болов уу л гэж бодож байна. Хэрвээ бүтэц зохион байгуулалт Нийтийн албаны тухай хуулиар өөрчлөгдөх юм бол үүнтэй  уялдаад өөрчлөгдөхийг үгүй гэх газаргүй. -Орон нутгийн сонгуулийн хуулийн талаар танай бүлэг ямар байр суурьтай байгаа вэ? -Орон нутгийн сонгуулийн асуудлаар АН байр сууриа илэрхийлсэн, УИХ-ын даргад хуулийн төсөл өргөн мэдүүлчихсэн, Төрийн байгуулалтын байнгын хороо хуулийн төслийг хүлээгээд авчихсан байдалтай байна. Хуулийн ерөнхий концепци холимог хувилбартай, УИХ-ын сонгуулийн хуулиар зохицуулагдсан зарим нэг процедурын асуудлыг оруулсан, АН-ын бүлгээр бүрэн дэмжигдсан хуулийн төсөл. -Ардын намын зүгээс “Энэ хувилбарыг дэмжихгүй байна. Автомат машинаар саналын хуудсыг тоолохыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна” ажлын хэсэгт оруулж ажиллуулна гэж байсан? -Төрийн байгуулалтын байнгын хороо МАН-ын гишүүдээс Сонгуулийн хуульд оролцох саналыг тавьсан юм билээ. Тэр гишүүд оролцох эсэх нь өөрсдийнх нь шийдэх асуудал. Баталсан хууль, олсон ололтоосоо ухарч болохгүй бид. УИХ-ын сонгуулийг зохион байгуулахдаа санал хураалтын дүнг автомат машинаар тоолсон, шударга үр дүн гарсан гэж бид үздэг. Яагаад гэвэл нягтлан бүх газарт тоолсон, нэг тойрог дээр хоёр автомат машины дүнг тоолоход зөрүү гараагүй. Энд хардалт явах нь утгагүй, энэ байр сууриа ч хатуу илэрхийлсэн. Тэгэхээр гараар тоолно гэх нь байж боломжгүй асуудал гэж үзэж байна. Ардын намтай зөвшилцөхдөө тоолдог машин дээр хардалт байгаа бол сонгуультай холбоогүй асуудлаар  тооллого явуулж болно. Гагцхүү буцаад сонгууль руу энэ асуудлыг чирж оруулдаг нь нэгэнт төрийн хуулиар зохицуулагдаад сонгуулийн үр дүн гараад УИХ байгуулагдчихаад байхад дахиад энэ рүү орох нь байж боломгүй асуудал. Нөгөөдүүл маань юу гэж гүрийж байгаа вэ гэхээр гараар тоолъё л гэж... Орон нутгийн сонгуулийн хуулийн зүйл заалт бүрийг урьд нь ямар алдаа гарч байсан юм, зөрчилдөөн бүрийг зохицуулсан хуулийн төсөл. Маргааш эхлэх ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэх хамгийн гол хууль энэ төсөл болж байгаа. Тийм учраас УИХ олонхоороо энэ хуулийг батлаад явах байх гэж бодож байна. Н.Түвшин