Биеийн хүч, мориныхоо чадлаар дэлхийг байлдан дагуулж явсан их Монгол өнөө цагт эрдэм боловсролоороо улс, орнуудын сүүлийг мушгиж явна. Өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сард одоогийн БШУЯ олон улсын судалгааны байгууллагад 1,5 сая ам.доллар төлж, ерөнхий боловсролын сургуулийн нийт сурагчдынхаа сурлагын чанарт дүгнэлт хийлгэсэн байна. Гэтэл яамныхаа бүтэн жилийн төсвийн тал хувийг “тушаан” байж хийлгэсэн судалгааны дүн “F” үнэлгээг заажээ. “ТИМСС ба ПИРЛС 2011” судалгааг  олон улсын боловсролын үнэлгээний нийгэмлэг, Германы өгөгдөл дата боловсруулах төв, АНУ-ын Бостон коллеж, Канадын статистикийн газар хамтран  зохион байгуулсан байна.  “ПИРЛС”-аар дөрөвдүгээр ангийн сурагчдын унших чадварын түвшнийг судалсан бол  ТИМСС нь дөрөв болон наймдугаар ангийн сурагчдын математик, байгалийн ухааны мэдлэгийн түвшинг тогтоосон байна. Уг судалгаанд 80 гаруй улс, орон  хамрагдсан бөгөөд манай улс  анх удаа оролцсон юм. Судалгаанд хотын 12, хөдөө, орон нутгийн 28 сургуулийн дөрөвдүгээр ангийн 43 бүлгийн 1313 сурагч, наймдугаар ангийн 40 бүлгийн 1297 сурагч, тэдний  эцэг эхчүүд идэвхитэй хамрагдсан байна. Судалгааны дүн гарах болоогүй байхад буюу дүгнэх явцад л эхнээсээ муу дүн авч эхэлжээ. Тухайлбал, сургуулиас ирүүлсэн сурагчийн овог, нэр, төрсөн онтой холбоотой эхний  хуудас мэдээллээс эхлээд л  маш их алдаатай, тэрчлэн  зарим багш, сургууль хэдэн хүүхэдтэйгээ  ч мэдэхгүй байх явдал  гарсан байна. харин тестийн шалгалтын ерөнхий үзүүлэлтээс харвал манай улсын дөрөвдүгээр ангийн сурагчдын  хувьд бичгийн хэв муухай, алдаатай бичдэг, уншаад ойлгох чадвар сул байна. Хот, хөдөөгийн зарим сургуулийг харьцуулан нарийвчилсан судалгаа хийхэд хотын захын зарим сургууль хөдөөгийн сургуулиас муу. Хөдөөгийн сурагчдын үзүүлэлт хотынхоос доогуур  боловч бичгийн хэв сайн, хариулах байдал чанартай байна. Сурагчдын унших, ойлгох чадвар муу байгаа нь тестийн шалгалтын үеэр зөв хариултыг таамгаар сонгох, хариултыг багцаалан хайж байгаагаас илхэн харагдсан гэж судалгааг гардаж хийсэн мэргэжилтэн дүгнэлтдээ тусгажээ. Ийнхүү судалгаанд оролцсон дөрөвдүгээр ангийн сурагчдын сурлагын чанарыг хангалтгүй гэж үзсэн бол наймдугаар ангийн сурагчдын тестийн дүнг маш муу гэж дүгнэсэн байх юм. Тухайлбал, Улаанбаатарын сургуулиудын математикийн дундаж дүн 28,3%, байгалийн ухаан 33,6% гэсэн үнэлгээ авсан байхад Баян-Өлгий аймгийн сургуулиуд математик 14,9%, байгалийн ухаан 17,0% гэсэн үнэлгээ авчээ. Нэгтгээд улсын хэмжээнд дүгнэвэл манай улс 39,6% “F” үнэлгээ авчээ. Зарлаж, дэлгээд байх сайхан үр дүн биш хэдий ч эх орны залгамж халаа болсон хүүхдүүдийнх нь сурлагын дэвтэр “F”-ээр дүүрч байхад салбарын яам өнөөдрийг хүртэл юунд дуугүй сууна вэ. Уг нь эрдэмтэй хүн даруу гэдэг биш үү... Н.Өрнө