УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан үргэлжилж байна. Хуралдаанаар Хүнийг хөгжлийн сангийн тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэхийг шийдэж байгаа юм. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан гишүүд саналаа хэлж, асуулт тавьж байна. Сангийн сайд Ж.Эрдэнэбат гишүүдийн асуултад хариулж байгаа юм.

УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэл:

-Нөөцийн баялаг ихтэй улс орнууд Голланд өвчин, хараал тусахаас сэргийлж сан байгуулдаг. Манайх ч бас үүнээс сэрэмжилж Хүний хөгжлийн санг баталсан. Үүнийг нийгмийн зарим хэсэг нь дэмжээд, зарим нь шүүмжилдэг. Гэвч эцсийн дүндээ энэ байдал өөрчлөгдлөө. Одоо нийгмийн зорилтот хэсэг нь өгнө гэж байна. Нэрийг нь  өөрчлөөд оруулж ирж болоогүй юм уу. Насны ангилал нь ямар байна. Хишиг гэж юу вэ? Хааны хишгийн сан юм уу? Хүн амыг 20 бүлэгт хувааснаа тодруулна уу?

-Хүний хөгжлийн сан бол хуримтлалын биш хувь хишиг хүртээх сан. Тийм учраас Монголын Улсын Ерөнхийлөгчтэй хамтраад төсөл өргөн барьсан байгаа. Цаашдаа энэ санг ирээдүйн хөрөнгө оруулалт руу хуримтлал хэлбэрээр авч явна. Тиймээс энэ удаад хуулийн агуулгыг өөрчлөөгүй юм.

ХАХНХЯ-ны газрын дарга н.Мөнхзул

-Статистик аргалчлалаар хүн амыг таван бүлгээр хуваадаг нь үнэн. Энэ аргачиллаар өрхийн нийгэм, эдийн засгийн судалгааг авдаг. Бидний ярьсан 20 бүлэг нь өрхүүдээс яваад, орлого биш зарлага талыг нь судалсан. Энэ нь олон улсад амьжиргаа багатай өрхүүдийг олж ирүүлэх боломжтой. Хаана оршин суудгийг нь ч мэдэж болдог. Дунджаас дээш өрхүүдийн хувьд энэ аргачлалаар судалгаа явуулахад алдаа заах магадлалтай байдаг. Энэ аргаар ядуурлын түвшин гарахгүй.

УИХ-ын гишүүн С.Оюун:

-Сүүлийн хэдэн жилд гэхгүйгээр хэдэн онд ямар өрийг хэзээ үүсгэсэн бэ? Тавантолгой, Оюутолгойн урьдчилгаа төлбөрөөс иргэн бүрт мөнгө хүртээдэг байсан.  2012 оноос зөвхөн хүүхдэд олгож эхэлсэн. Өрийг буцааж төлөхийн тулд бонд үүсгэсэн. Роялтийн орлогыг нэмэгдүүлэх боломжуудыг Засгийн газар тооцсон уу? Орлого нэмэгдүүлэх боломж харагдаж байгаа юу?

-Уул уурхайн төслийг дагасан орлого нэмэгдэх бололцоотой. Оюутолгой компанийн хувьд анх 150сая ам.долларыг 2008 онд авсан. Хоёр дахь ээлжийн санхүүжилтийг 100 тэрбум ам.доллар  2009 онд авсан. “Эрдэнэс MGL”-аас мөн авсан. 2012 оноос хойш бонд гаргаж санхүүжүүлсэн, зээлийн нийт хэмжээ 404 тэрбум төгрөг. Бонд гэдэг маань өөрөө хүүтэй төлбөр. Орлогоо бодитоор төлөвлөхийг зорьсон. Хүний хөгжил санд хуримтлал үүсгэх боломжгүй болоод өр үүсчихсэн. Гэхдээ зорилтот хэсэгт нь хувь хүртээнэ.

УИХ-ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ:

-Хүүхдийн мөнгийг хасч байгаад би эсэргүүцэж байна. Нийт өрхийн 60 хувийг хамруулахаар тусгасан нь үндэслэл муутай тооцоо байна. Бонд гаргаж Хүний хөгжлийн санг бүрдүүлэх нь үр дүнтэй биш. Хүүхдүүдийг алагчилж, 40 хувийг нь Хүүхдийн мөнгөнөөс хасч байгаа нь буруу. Анхлан олгож байсан 20 мянган төгрөгийг өнөөдрийн ханштай харьцуулахад 5000 төгрөг хүрэхтэй үгүйтэй юм. Хүүхдийн мөнгийг нэмэгдүүлэхийн оронд хасч байгаа нь буруу.

УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалан:

Хүний хөгжлийн санд өр тавин байж, хүүхдийн мөнгийг алагчилж олгож байгааг дэмжихгүй. 20 мянган төгрөгийн эх үүсвэрийг хүүхдүүддээ алгачилж өгөх үү, хүүхдийн цэцэрлэг барьсан нь дээр үү гэдэг Л.Эрдэнэчимэг гишүүний саналыг дэмжиж байна. Бүгдээрээ эцэг эхчүүдэд боломж олгоё. Өнөөдөр Хүүхдийн мөнгөө авах уу, ирээдүйн хуримтлалын сангаас боловсролд нь зориулсан мөнгө авах уу. Бас ард иргэдийн хувьцааны мөнгийг ялгаж, салгах өгөх ёстой.

УИХ-ын гишүүн Г.Уянга:

-Түүх сөхвөл Хүүхдийн мөнгө АН-ыг ялалтад хүргэж байсан. Хүүхдийн мөнгөөр дамжиж баялгийн шударга хуваарилалт бага хэмжээгээр ч гэсэн явагдаж байгаа. Энэн бол баялгийн хуваарилалтын том зүйл байлаа. Энэ хууль батлагдсан Үндсэн хуулийн цэц рүү явна.  Үүнийг мөнгийг хүүхэд бүрт өгөх ёстой.

Ийнхүү гишүүд асуулт, саналаа хэллээ. Чуулганы нэгдсэн хуралдаан үргэлжил байна.  

Н.Энх