Шийдлийн засгийн шийдвэргүй алхам

Ямар ч Ерөнхий сайд Засгийг тэргүүлэхдээ эдийн засгаа сайжруулж, хүн ардын амьжиргааг дээшлүүлнэ, намынхаа мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ, үргэлжлүүлнэ гэдэг. Харин Ч.Сайханбилэг Ерөнхий сайдын Засгийн газар бусад улс төрийн хүчинтэй хамтарч улсаа хөгжүүлнэ, хамтдаа байхдаа алсыг харсан том бодлого, зорилтыг хэрэгжүүлдэг гэснээс бус эрх баригч хүчний мөрийн хөтөлбөрийг хамтдаа үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх болно гэсэн үг цухуйлгаагүй бололтой. Тиймээс ч өнөөдөр Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөр сонгуулийн өмнөх жил дөнгөж 50 гаруйхан хувийн биелэлтэй, “сонгогчдод битгий хэлээрэй” гэж ангийнхандаа шивнэмээр, хаалттай хэлэлцмээр, ширээн доогуураа ч болов нуугдчихмаар ичмээр цаг хугацааны өмнө эрх баригчид зогсч байна. Магадгүй, Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг ичиж, нэрэлхсэндээ Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг батлах тухай УИХ-ын тогтоолыг чуулганы хуралдаанаар анхны хэлэлцүүлгийг явуулахад оролцоогүй байж болох.
“Шаварт унасан шарын эзэн хүчтэй” гэгчээр, нөгөөтэйгүүр ямар ч дайралтыг зөөллөн, Засгийн газраа хамгаалан гарах хашир туршлагатайгаараа ЗГХЭГ-ын дарга С.Баярцогт чуулганы хуралдаанд танилцуулж, гишүүдийн асуултад хариулна лээ.
Шийдлийн Засгийн газрын байгуулагдаад хагас жилийн орчим хугацаа өнгөрч байгаа ч эдийн засагт сэргэлт байтугай тогтворжилт авчирсангүй. Урсгалаараа явж байгаа эдийн засаг улам уруудаж, иргэдийн амьжиргаа өдрөөс өдөрт доошилж байгааг Засгийн газар хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа. Төрийн байгууллагынхан тавдугаар сараас цалин нэмэгдэнэ гэсэн итгэлтэй байсан ч, цагтаа буудаг цалин нь тасалдлаа. Өнөөдөр багш, эмч, үйлчилгээний ажилтнууд гээд цалингаа хүлээсэн хүмүүс байна. Улсын төсвийн дансанд цалин, тэтгэвэрт зарцуулагдах мөнгө үлдсэн гэж байсан. Гэвч цалин, тэтгэвэрт зарцуулагдах мөнгө зөвхөн цаасан дээр байгаа тоо болохоос данснаас тоолоод шилжүүлэх мөнгө байхгүй гэх явган яриа чих дэлслээ.
Уг нь шийдлийн Засгийн газар энэ оны төсөвт тодотгол хийж, зардлаа хэмнэж, хямгадаж их наядаар нь л танасан. Төсвийн таналт энгийн иргэдэд мэдрэгдсэн ч эрх мэдэлтнүүдэд хамааралгүй бололтой. Нийслэлийн Засаг дарга хоёр орлогчтой байх УИХ-ын шийдвэр өнөө хүртэл хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж, хэрэгжээгүй. Нийслэлийн Засаг даргын 6 орлогчийн 4 нь цалингүй ажиллана гээд албан тушаалаа хайрлаад, хав дараад суучихсан. Гэвч он талдаа орж байхад нийслэлийн Засаг даргын зургаан орлогч бүгд ажлаа цалинтай гүйцэтгэж байгаа юм билээ. Ингэхээр төсвийн хэмнэлт таналтыг эрх мэдэлтнүүд л лав хэрэгжүүлсэнгүй.
Мэдэгдэж байгаа нь нийслэлийн Засаг даргын дөрвөн орлогч болохоос хуулийн цаана нуугдаж, хичнээн ч ерөнхийлөн захирагч нар төсөвтөө таналт, хэмнэлтийг хэрэгжүүлээгүй ажиллаж байгаа юм билээ, бүү мэд.
Эдийн засаг хүндэрч, хямарсан энэ үед Засгийн газар Нийслэлийн татварын хуулийг батлуулахаар хэлэлцүүлсэн нь хачирхмаар. Энэ хуулийн төсөл анх нийслэл хот “Бүх төрлийн үйлчилгээ, бүх төрлийн бараа, бүх төрлийн ажлаас 0-1 хувийн татвар авахаар” заасан байжээ. УИХ-аас байгуулагдсан ажлын хэсгийнхэн хэлэлцэж байгаад хавтгайруулж болохгүй, архи тамхи гэсэн хоёр төрлийн бүтээгдэхүүн, зочид буудал, баар, амралтын газар, ресторан гэсэн дөрвөн төрлийн үйлчилгээнд татвар тавья гэж цөөрүүлсэн байна. Татвар төлөгчдөөс биш үйлдвэрлэсэн иргэнд 0-1 хувийн татвар ногдуулахаар зааж өгчээ. Харин татварын хэмжээг хотын захын, төвийн гэж ангилах эсэхээр нь Нийслэлийн ИТХ тогтоохоор байлаа. Сарын цалингаараа шар нар, бор хоногийг өнгөрүүлж байгаа иргэдээс эхлээд орон сууц, машины лизингээ цаг тухайд нь төлөхөөр чардайж байгаа нийслэлчүүдийн бидний нуруун дээрх ачаалал багадаагүй. Наанадаж л сар бүр ус, хог, СӨХ-ийн төлбөр дээр асуудал үүсдэг. Гэтэл худалдан авалт, үйлчлүүлэх бүртээ татвар төлөөд байвал бидний амьдрал хэрхэн дээшлэх билээ. Тэгээд ч энэ хууль шийдлийн Засгийн газрын тэргүүний өмнөх долоо хоногийн мэдээлэлтэй зөрчилдөж, ам, ажлын зөрүү алд дэлэм зөрж байлаа.
Харин манай парламентчид уг хуулийн төсөл дээр улс төржилгүй, нийслэлийн иргэдээ бодолцон батлахыг дэмжээгүй билээ. Тэгээд ч төсвөө тануулсан, хэмнэсэн гээд иргэдийнхээ халаасыг тэмтэрч татвараа нэмэх нь төрийн бодлого биш. Ер нь өнгөрсөн хугацаанд шийдлийн Засгийн газар энэ мэтчлэн ам, ажил зөрсөн шийдвэргүй алхмуудыг хийсээр ирлээ. Байдал хэр удаан үргэлжлэх бол.
Н.Энх
СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ