Уучлалд хамрагдсан хүнийг өршөөдөггүй

img

Гэрэл зургийг MPA.MN

 

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Өршөөлийн хуульд хэсэгчлэн хориг тавьсан билээ. Үүнтэй холбогдуулан Ерөнхийлөгчийн хуулийн зөвлөх Ч.Өнөрбаяраас зарим зүйлийг тодрууллаа.

 

-Ерөнхийлөгч Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн ямар зүйл заалтуудад хориг тавьсан бэ?

 

-Наймдугаар сарын 11-нд УИХ Өршөөл үзүүлэх тухай хууль баталсан. Ерөнхийлөгчийн Тамгын газарт 14-ний орой энэ  хууль ирсэн. Манайхаас хориг тавиад УИХ-ын Тамгын газар албан ёсоор хоригийг хүргүүлээд байна. Хуулийг бүхэлд нь биш хэсэгчилсэн хориг тавьсан. Тодруулбал, 4.1 дүгээр зүйл, долоодугаар зүйл дээр хэсэгчилсэн байдлаар хориг тавьсан. Энэ хуулийн ес дүгээр зүйл дээр өршөөлд хамруулахгүй хэргүүдийг зүйлчилж өгсөн. Үүнд тэр бүр үйлдэгдэдгүй хэргүүд буюу агаарын хөлөг авч зугтаах, терроризмыг санхүүжүүлэх гэх мэт хэргүүдийг хамруулахгүй гэж заасан байсан. Гэтэл гол үйлдэгддэг, хохирол ихтэй хэргүүдийг өршөөлд хамруулахаар тусгасан байгаа юм. Ялангуяа авлига албан тушаалын, иргэдэд онц их хэмжээний хохирол учруулан залилсан хэргүүд багтсан байгаа.

 

 Өнөөдөр залилангийн хэргээр 116 хэрэг шалгагдаж байгаа. Үүнд 5559 хохирогчтой, 93 тэрбумын хохирлын асуудал яригдаж байна. Мөн 153 буюу бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх хэргээр шалгагдаж байгаа 55 хэрэг, 18 тэрбум төгрөгийн хохиролтой энэ бүх хэрэг өршөөлийн хуульд хамрагдахаар байгаа юм. Шалгагдаж дуусаагүй, мөрдөн байцаалтын явцад хохирлын хэмжээ, хохирогчдын тоо нэмэгдэж болно. Авлига албан тушаалын хэргээр шалгагдаж байгаа 40 гаруй хэрэг үндсэндээ хэрэгсэхгүй болж, замхрахаар байна. Одоогийн байдлаар авилга албан тушаалын хэрэгт одоогийн байдлаар тогтоогдсон 32 тэрбум төгрөгийн асуудал яригдаж байна. Нийт 150 орчим тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан хэрэг шийдэгдэхгүй орхигдохоор болоод байгаа юм. Иргэний журмаар шийдэгдэнэ гэж байгаа боловч энэ нь хуульд хөшиг татах маягаар тавьсан учраас хэзээ ч хохирол барагддаггүй. Нэгэнт эргүүгийн хэргээр өршөөлд хамрагдсан хүмүүс хохирлыг төлөхгүй учраас иргэн болон улсад хохирол учраад үлдэхээр байгаа юм. Энэ утгаараа Ерөнхийлөгч авлига албан тушаалын хэрэг, албан тушаалаа урвуулан ашигласан, хэтрүүлсэн, хууль бусаар хөрөнгөжсэн, төсвийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар ашигласан, бусдын эд хөрөнгийг залилан онц их хэмжээний хохирол учруулсан гэсэн заалтууд дээр хэсэгчилсэн хориг тавьсан. Энэ зүйл заалтуудыг хуулийн хаалт болгоод хуулийн өршөөлд хамруулахгүй гэсэн хэсэгт оруулах ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа. Мөн ял хасах гэдэг асуудал бий. Өршөөлийн хуулийн тав дугаар зүйл дээр тодорхой төрлийн хэргүүд дээр үлдсэн ялаас нь хоёр жил хасахаар оруулсан. Үүнээс гадна өмнөх Өршөөлийн хуулиуд дээр дандаа орж байсан, 18-25 насны залуучууд үйлддэг, анх удаа бүлгээр үйлдсэн хэргүүдийг оруулаагүй.

 

 Ерөнхийлөгч энэ хэргүүдийг бүхэлд нь өршөөхгүй ч гэсэн хоёр жилийн ял хасах гэдэгт оруулах нь зүйтэй гэсэн байр суурь баримталсан. Ийм байдлаар хориг тавигдсан. Өсвөр насны хүмүүс нэг  удаагийн санамсаргүй, санаадгүй, залуу цагийн доргисон, дарвисан үйлдлээс  дээр нь танил талгүй, мөнгөгүй  ял авдаг. Тиймээс нэг удаадаа өршөөл хамруулах нь зүйтэй гэж үзсэн. Нийгэмд Ерөнхийлөгч хориг тавьчихаар хууль бүхэлдээ хүчингүй болчихно гэсэн буруу ойлголт байна. Тийм зүйл байхгүй. Ерөнхийлөгчийн тавьсан хоригийг УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар ил тодоор хэлэлцэнэ. Хаалттай хэлэлцэхгүй. Хоригийг хүлээж авсан тохиолдолд нэг бол холбогдох хуулийн заалт хүчингүй болдог эсвэл УИХ холбогдох нэмэлт өөрчлөлтийг оруулна.

 

Хэрвээ хоригийг хүлээж авбал УИХ-ын дэгийн тухай хуулийн дагуу холбогдох нэмэлт өөрчлөлтийг оруулна. Өөрөөр хэлбэл Өршөөл хамарч болохгүй гэсэн заалтад авилга, албан тушаалын, бусдад их хэмжээний хохирол учруулсан хэргүүдийг оруулж, ялаас нь хасах заалтад залуучууд голдуу үйлдэн хамрагддаг хэргүүдийг  нэмэх процесс явах юм. Түүнээс хууль бүхэлдээ  буцаж байгаа гэсэн үг биш.

 

-Хоригийг УИХ-ын гишүүдийн хэдхэн хувийн саналаар, ямар тохиолдолд хүлээж авдаг вэ?

 

-УИХ-ын гишүүд хүлээж авах үгүйг би хариулах нь оновчтой биш. Хуулиараа УИХ-ын гишүүдийн 66,6 хувь нь буюу 3/2 нь хүлээж аваагүй тохиолдолд хууль хэвээрээ хүчин төгөлдөр үйлчилнэ. Энэ нь 3/1 нь хүлээж авбал хориг хүчинтэй гэсэн үг.

-Уучлалд хамрагдсан хүн дахих өршөөгдөж болох уу?

 

Өмнө нь Монгол Улсад Өршөөлийн хууль гарч байсан. Ингэхдээ анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, хүнд, хөнгөн эсэх зэргээр ялгадаг байлаа. Эсвэл өмнө нь уучлалд хамрагдсан хүн ахиж Өршөөлийн хуульд ордоггүй байсан. Эсвэл өршөөлд хамрагдсан хүн уучлалд ордоггүй зарчим баримталдаг байсан. Одоогийн энэ хуулиар урьд нь өршөөлд, уучлалд хамрагдсан, онц хүнд, давтан хэрэг үйлдсэн хүн өршөөгдөх бололцоотой байна. Тэгсэн хэрнээ өршөөлд хамрагдах бололцоотой, танил талгүй, эгэл жирийн иргэдийн хүүхэд уучлагдаж чадахгүй байна. Өршөөлийн хууль батлагдахаар тэдэн хүн суллагдана гэсэн тоо өмнө нь байдаг байсан. Тухайн тоо нь хэтэрчих гээд байсан учир ял нь хасагдах ёстой, өршөөгдөх ёстой хүмүүсийг хамруулаагүй юм болов уу гэж харж байна. Ерөнхийлөгч хээл хахуул өгсөн хэрэгт холбогдсон хүнд хориг үйлчлэхгүй гэсэн байр суурьтай байгаа. Хээл хахуулийг иргэд, бизнесмэнүүд л өгдөг. Ямар нэг шахаа, албан тушаалтны дарамтад орсны улмаас өгдөг учраас энэ хүмүүс дээр хоригийн асуудал хамаарахгүй. Улсад, төрд, ард түмний мөнгөнөөс авсан хэрэгт холбогдсон, хохирлын хэмжээ их байгаа хэргүүд хоригт хамааруулна гэсэн үг.

 

Хэрвээ гишүүд Ерөнхийлөгчийн тавьсан хоригийг хаалттай хэлэлцэх горимын санал гаргавал яах вэ?

 

-УИХ-ын дэгд хоригийг нээлттэй хэлэлцэх заалт байгаа. Процессоороо л явна. Үндсэн хуулинд зааснаар төрийн, хувь хүний, байгууллагын нууцтай холбоотой асуудлаар л хаалттай хэлэлцдэг. Бусад нь ил тод явагддаг зарчимтай. Төрийн нууцад юуг хамааруулахыг хуулиар заасан.

 

-Анх удаа авилга өгсөн, авсан хүн өршөөлд хамрагдах уу?

 

-Энэ нь зүйл заалтаараа өөр юм. Албан тушаалаа урвуулсан, хэтрүүлсэн, хууль бусаар хөрөнгөжсөн хүмүүсийн хувьд  анх удаа эсэх нь хамаарахгүй. Залилангийн хэрэгт  Эрүүгийн хуулийн 148.4-т зааснаар иргэдийг онц их хэмжээгээр залилсан, хохирогч ихтэй байдаг. Жишээлбэл янз бүрийн сүлжээний бизнес, виз гаргах гээд маш олон хохирогчтой хэрэг байдаг. Үүнд хориг тавигдсан.

 

Н.Энх

СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ

100% Eserguutsej bn:
Terrorism hiiheer zavdsan ter yargachin hodolgoonchin Hodoogiin hoshnogo tsarait orshoogdoh gej bgaa gee bizde. Tegvel ter granat tesreh bombog niiluulsen huniig olood tornii tsaana suulgaad orshoolguigeer horih heregtei bishu. Esvel manai tsagdaagiihan iim archaa muutai 10.000 tog hulgailsan yaduu huuhniig l barij horihosoor yum mededgui malnud yumuu. 100 eserguutsej bn. Ene buh orshoolin gemt heregtnuudig.
2015-08-19
Зочин:
энхбаяр луу л дайрах юм. өчүүхэн бээжин хавнууд.ХОРОН МУУ САНААТАН ӨӨРИЙН ТЭНЭГЛЭЛДЭЭ ТЭЭГЛЭЖ БҮДЭРЧ УНАДАГ. элбэгдорж минь дээ. та улс төрч биш өчүүхэн нэг муу эмгэн шулмас байна. ичиж байна чамаас
2015-08-19
Зочин:
shorond baigaa hun yaj hohirlyg baragduulah uu, shorongiin ajil hiij, saryn 50 myangan tugrug avaad baragduulah uu
2015-08-19
Зочин:
Уучлал үзүүлээд суллагдсан хүн дахин гэмт хэрэг үйлдсэн бол өршөөл үзүүлэхгүй гэж ойлгосон зөв үү?. Дахин гэмт хэрэг үйлдээгүй хүний Ялтай гэж тооцох хугацааг өршөөнө хасна гэж ойлгосон энэ зөв үү?
2015-08-18
зочин:
ХУУЛИНД НЭГ Л УУЧЛАЛ ЭСВЭЛ НЭГ Л ӨРШӨӨЛ БАЙНА ИХ ХУРАЛ ХУУЛИА ЗӨРЧСӨН БАЙНА
2015-08-18
saruul:
Erunkhiilugchiin zuv. Uls turchid gj manuukhainuud ajlaa khiij chadkhaa boliod oligarkhuuddaa nam bariulchaad uls ornoo boddog khun gj baikhaa bolij. ene hoer nam bur tsagaandaa garch. Ekh oron Ard tumnee bodokh tukhai bol suraggui bolj. Ard tumend sain udiragch heregtei bolje. daanch odoo kharagdakhgui baina.
2015-08-18
Зочин:
Элбэгдорж огцор.
2015-08-18
Зочин:
Одоо л энэ эргүү 76 гаас хэн авилгач бэ гэдгийг харах л үлдлээ дээ
2015-08-18
Зочин:
Алуурчидыг өршөөдөгөө болиочээ. Цөөхөн Монголчуудыг чинь алаад дуусах нээ. Монголчуудыг цөөрүүлэх бодлого хэрэгжүүлээд байгаа юм уу ойлгохоо болилоо. Энхбаяраар байнга оролдож хэлмэгдүүлэхээ зогсоо.
2015-08-18
Зочин:
хоригийг ил хэлэлцэж хэн нь хулдагдсан болохыг ард түмэнд ил харуулах хэрэгтэй байна худлаа далд хуралдаад хуйвалдаан хийж байна
2015-08-18
Зочин:
элбэгээгийн бөгс долоогч бас худал сайн шоучин юмаа монголын төрд юуч хийж гийгүүлээгүй мөртлөө
2015-08-18
YOSTOI GOY YERONHIILOLGCH ZOV YUM HIILEE:
YOSTOI GOY AVILGACHID SHORONGOOS TOLGOIGOO TSUHUILGANA GEJ SANASAN NI TALAAR BOLLOO ODOO SHORONDOO YAJ SAIHAN AMIDRAH TALAARAA BODOH HEREGTEI BOLJDEE OMHII AVILGACHID
2015-08-18
gerel:
yg zov
2015-08-18
gerel:
yg zov
2015-08-18
gerel:
yg zov
2015-08-18
Зочин:
Enkhbayar zugeer l dald orvol taarna.ter bol ystoi chutgur.
2015-08-18
Зочин:
Маш их хөрөнгө-тэр нь хэдэн зуун тэр бумаар хэмжигдэх, маш том төрийн суудал, төрд байгаа нөөц түмний амыг өгөлгөөр цайруулаад толгой дээр суух чадал бүхий хөрөнгө эзэмшээд НАМАА толгойлж төрийг самрах чадал бүхий туршдагтай Луварчин-МАХН гарах болзошгүй тул хориг тавиад байгаа юм биш үү?? Улс дамжин мөнгө хаяж хөлсний ажилчидаар амийг нь эцэст нь авах засаглал хийх гээд байгаа луйварчидыг зогсоох нь зүйтэй!! Шудрага ёс алга болно гэж үгүй!харин түүнийг маань залгих гээд байгаа эдгээр Фракц, наманцаруудыг төлөөлөгчидийг л устгах хэрэгтэй!Тэд яаж шахаанд оруулж байгааг харцагаа?МАХН. Намын дарга нар мөнгөө аривжуулж, сансанаараа зарцуулж хил дамнан луйвар хийж байгааг харцагаа?? ....ийм л дүр зураг???
2015-08-18
Зочин:
barigdaad shalgagdaj baigaa hymyysiig hohirloo tol tegbel gargana gej hel tolohgyi bol shoronluu marsh gehed bolno
2015-08-18
бб:
Ерөнхийлөгчийн хуулийн зөвлөх Ч.Өнөрбаяр гэдэг хүүхэд хүний мууд ямар их дуртай байнаа
2015-08-18
zochin:
Tertei tergui ter shudarga es chini baihgui bolood 6 jil garui bolj bna.Bugdiig ni urshiiguud shineer ehlesen deer baih oo
2015-08-18
gg:
hulgaich awilgalchidiig dawraaj bolohgui
2015-08-18
d:
hulgaichid suudlaa tawij og gedeg ni yaj bga umbe hehehe
2015-08-18
aa:
mal mini chiniiheer bol awilgalch hulgaichuudiig dawraagaad bhuu chi ch neg awilgalch hulgaichil bgaadaa
2015-08-18
aa:
zow zow ene huuli bol ugaasa an mahn gesen mafi bulguud gemt etgeeduudiig sulluulah gesen zoriltot huuli teghees bish ymarch ard tumnii huuhdiig sullah orshooh zuil bish iim umtai hatuu temtsej tor ulsaa awrayaaaa
2015-08-18
зочин:
Энэ улстөрд байгаа авилгачдыг өршөөх юм бол төрт улс гэж байгаад яах юм. Шууд л Хятадын харъяанд ороод, авилга авсан хүнийг буудуулж баймаар байна.
2015-08-18
gerel:
yg zov
gerel:
yg zov
gerel:
yg zov
онолт:
Энхбаярыг өршөөх байтугай баривчлавал таарна.
2015-08-18
онолт:
Энхбаярыг өршөөх байтугай баривчлавал таарна.
2015-08-18
Bold:
Bitii shaatsgaa elbegee atg g udirdaj humuusiig toms ogdoj bsan in orshooloor bhgui bolj bgaad sandraad uhlee elbegdorj Bol jinhen abilgach nobsh
2015-08-18
зочин:
Энэ нэг шүдээ зууж, гараа зангидсан хүн асуудлыг дандаа л нөгөө талаас нь ярих юм. Олон хуульч, тэр Гончигдорж хүртэл өршөөлийн хууль гаргах нь зөв, парламент эрхээ эдэлж байна гэж хэлсэн. Хүний гар хөл болох их аюултай юм билээ.
2015-08-18
zochin:
elbegeegiin zobloh tolgoi muutai gej temuujin zarlaa bizde ene hoer ene suudaldaa monh yum shig bodjee hoorhii alibaa yumand eelj dugaar baidag oorsdoo huniig daramtalj boldog gej bodson enduurel elbegiin abgaig uamar zamaar tsetserlegiin gazraas humsalsniig medehgui gej bodoo yu daraa odor ene hereg sohogdoh ni medeej shu ard olon medehiin deedeer medej baigaa.
2015-08-18
aa:
mal mini chiniiheer bol awilgalch hulgaichuudiig dawraagaad bhuu chi ch neg awilgalch hulgaichil bgaadaa
Eebee:
shoudhaa boliod Mongol ulsiin toloo zutge chadahgui bol Enkhbayrt suudlaa tavij og
2015-08-18
d:
hulgaichid suudlaa tawij og gedeg ni yaj bga umbe hehehe
Зочин:
Н.Энхбаярыг өршөөхгүйм биз дээ.
2015-08-18
Зочин:
AVILGA HEEL HAHUULIIN HEREG BOL YUN ANH UDAA GESEN OILGOLT BAIJ BOLOHGUI. TEDNIIG BUU ORSHOO. HYATAD SOLONGOS SHIG HUULIIN HAMGIIN HATUU TSEERLEL HULEEH YOSTOI. ULSIIN HOROINGO ARD TUMNII TATVARIIN MONGO ZALILSAN ASHIGLASAN HURUU DURSEN HEN BAINA TUUNIIG BUU ORSHOO. TSAAZAAR AV.
2015-08-18
Зочин:
elbegdorj enhbayaras uhtlee aij bnaa.
2015-08-18
ТЭРЭЛЖИД ГОЛЫН ЭРЭГ ДАГУУ ГЭР ТҮРЭЭСЛЭНЭ УТАС:990:
ТЭРЭЛЖИД ГОЛЫН ЭРЭГ ДАГУУ ГЭР ТҮРЭЭСЛЭНЭ УТАС99035245
2015-08-18
шүүмлэгч:
Энэ Өнөрбаяр гэж нөхөр хуулийн сургуульд багшилж байснаас өөр ямар гавъяа байгуулсан нөхөр юм сураг сонсохнээ оюутан охиндоо дурлаад дүн тавьж өгч байсан гэж сонссон юм одоо тэгтэл их солиорох нь Эрүүгийн эрх зүйд сэжигтэн яллагдагчид аль ашигтай эрх зүйн зохицуулалтыг хэрэглэнэ гэсэн олон улсын зарчим байна нэгэнт ерөнхийлөгч уучлал үзүүлсэн бол уучлалаас өмнөх үйлдэл тэр зарилагт автоматаар дээрх зарчимын дагуу хамрагдана малаа чи ядаж онолын мэдлэгтэй байж ингэж ярь Элбэгдорж та хоёр бага шоуд та нарыг ард түмэн аль хэдийн шүүсэн хаашаа зугтаахаа л бод
2015-08-18
gg:
hulgaich awilgalchidiig dawraaj bolohgui
зочин:
Энэ нэг шүдээ зууж, гараа зангидсан хүн асуудлыг дандаа л нөгөө талаас нь ярих юм. Олон хуульч, тэр Гончигдорж хүртэл өршөөлийн хууль гаргах нь зөв, парламент эрхээ эдэлж байна гэж хэлсэн. Хүний гар хөл болох их аюултай юм билээ.